"Το τραύμα μας δεν επουλώθηκε τη στιγμή που έπεσε και η τελευταία σφαίρα... ".

Ηταν τα λόγια που χρησιμοποίησε μια γυναίκα της Βοσνίας όταν της ζητήθηκε να περιγράψει την κατάσταση των γυναικών προσφύγων.

"Πολλές γυναίκες που έχασαν τα πάντα και για πρώτη φορά είναι υπεύθυνες για ολόκληρη την οικογένειά τους, αντιμετωπίζουν το δύσκολο έργο της στήριξης της ζωής τους και των παιδιών τους, ένα έργο που επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τη μη προνομιακή τους θέση ως γυναίκες", επισημαίνει ο ΟΗΕ.

Περισσότερο από το μισό του πληθυσμού των προσφύγων, σε όλο τον κόσμο, είναι γυναίκες. Εκτιμάται πως το 80% των προσφύγων είναι γυναίκες και παιδιά, συνήθως γυναίκες που έχουν αφήσει πίσω τους πατεράδες, συζύγους, αδελφούς - στο μέτωπο, στη φυλακή ή ακόμα και θαμμένοι σε κάποιο νεκροταφείο.

H μοίρα είναι συχνά σκληρή γι' αυτές, ιδιαίτερα για εκείνες των οποίων ο σύζυγος ή ο πατέρας έχει πεθάνει ή αγνοείται. Η διάλυση της οικογένειας αφήνει τις γυναίκες και τις νεαρές κοπέλες ιδιαίτερα ευπρόσβλητες στη βία, στον εκφοβισμό και στη σεξουαλική κακοποίηση. Από τη στιγμή που θα εγκαταλείψουν μια εμπόλεμη ζώνη, κινδυνεύουν να βιαστούν ή να κακοποιηθούν από στρατιώτες ή φύλακες. Με την άφιξή τους σ' ένα στρατόπεδο προσφύγων πολλές φορές βιάζονται ή κακοποιούνται από το προσωπικό της τοπικής ασφάλειας ή από άλλους πρόσφυγες. Είναι ενδεικτικό πως στη Ρουάντα, μετά τη γενοκτονία του 1994, περίπου 5.000 γυναίκες - θύματα βιασμών έφεραν στον κόσμο παιδιά!

Ταυτόχρονα οι γυναίκες πρόσφυγες έχουν την αποκλειστική ευθύνη για την επιβίωση των παιδιών τους, σε μια περίοδο όπου είναι αδύναμες για να κουβαλήσουν ένα τόσο μεγάλο βάρος και όπου η ίδια τους η ζωή βρίσκεται σε κίνδυνο. Ακόμη κι όταν δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος θανάτου ή καταδίωξης, οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν είναι ιδιαίτερα σκληρές. Κάθε μέρα είναι μια πρόκληση. Κι όταν η γυναίκα πρόσφυγας αρρωστήσει, πράγμα που συχνά συμβαίνει, δεν πηγαίνει να ζητήσει ιατρική βοήθεια γιατί... ποιος θα ασχοληθεί με τα παιδιά της κατά τη διάρκεια της απουσίας της;

Τα προβλήματά της είναι άπειρα και οι επιλογές της σχεδόν ανύπαρκτες.