Πώς διαμορφώνεται το πολιτικό σκηνικό μετά την εκλογή του Κ. Σημίτη στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ; Δρομολογούνται κάποιες εξελίξεις και ανακατατάξεις με ευρύτερη σημασία; Τι σημαίνει η νίκη Σημίτη για το πολιτικό σύστημα και τους πολιτικούς εκφραστές των συμφερόντων της οικονομικής ολιγαρχίας;

Τα ερωτήματα αυτά τίθενται με πολλούς τρόπους και έντονα τις τελευταίες μέρες από τους διάφορους "έγκυρους" αναλυτές, οι οποίοι βέβαια δεν παραλείπουν να δώσουν τις απαντήσεις που βολεύουν τα συμφέροντα και τις σκοπιμότητες που εξυπηρετούν.

Είναι επιβεβλημένη μάλλον μια απάντηση, η οποία αντιμετωπίζει τη "νέα εποχή" υπό τον Κ. Σημίτη, από την οπτική γωνία των συμφερόντων των εργαζομένων, των πλατιών λαϊκών στρωμάτων.

Τυπικά, ο δικομματισμός φαίνεται ότι παραμένει ακλόνητος, η βασική επιλογή της άρχουσας τάξης ως πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης της χώρας, παρόλο που οι δυνατότητές του στον εγκλωβισμό των λαϊκών μαζών έχουν αισθητά μειωθεί.

Ομως, η σημερινή μορφή του δικομματισμού δεν είναι ίδια με αυτήν του "κλασικού" δικομματισμού, αυτού, δηλαδή, που γνώρισε μέρες δόξας τη δεκαετία του '80. Δεν είναι δηλαδή ο δικομματισμός της πόλωσης, όπου το φως συγκρουόταν με το σκότος, όπου το εκάστοτε κυβερνών κόμμα τράβαγε όλη τη "δουλιά", για λογαριασμό όλων και ο "αντίπαλός" του στην αξιωματική αντιπολίτευση αναλάμβανε να ενσωματώνει τις λαϊκές αντιδράσεις, βάλλοντας με οξείς τόνους κατά των "παραλείψεων" και των "αδυναμιών" του κυβερνητικού έργου.

Αυτού του τύπου ο δικομματισμός είναι ξεπερασμένος, από την πλευρά των συμφερόντων της οικονομικής ολιγαρχίας, η οποία δεν κρύβει την επιθυμία της να τον αντικαταστήσει, ομαλά και σταδιακά, με κάποιο περισσότερο "σύγχρονο" σύστημα, που να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της "νέας εποχής". Εποχής, που χαρακτηρίζεται από την ολομέτωπη επίθεση ενάντια στο λαϊκό εισόδημα, στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων.

Η μετεξέλιξη αυτή του δικομματισμού έχει ξεκινήσει εδώ και τρία χρόνια με την ανάδειξη του Μ. Εβερτ στην ηγεσία της ΝΔ και "ολοκληρώνεται" με την εγκατάσταση του Κ. Σημίτη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Το βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της νέας αυτής μορφής του δικομματισμού είναι αυτό της πολιτικής συναίνεσης, της από κοινού στήριξης της κοινής πολιτικής, από όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που έχουν συμφέρον να την υποστηρίζουν. Είναι η εποχή της σύμπραξης, της συστράτευσης, του κοινωνικού διαλόγου, με στόχο την προώθηση των "αναγκαίων μέτρων εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού" προς όφελος, φυσικά, του συστήματος.

Ο δικομματισμός που επιχειρείται να οικοδομηθεί προσλαμβάνει σταδιακά χαρακτηριστικά ενός ενιαίου εκσυγχρονιστικού μπλοκ, το οποίο επιχειρεί να ποδηγετήσει την ελληνική κοινωνία και να την κατευθύνει στο νεοφιλελεύθερο "εκσυγχρονισμό".

Προκειμένου να επιτευχθεί ο αντικειμενικός στόχος, η αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων της άρχουσας τάξης και των ισχυρών συμμάχων, τροποποιούνται οι μέθοδοι άσκησης της εξουσίας, ώστε να διευκολύνεται η συναινετική στήριξη των αντιλαϊκών επιλογών από τις ενδιαφερόμενες πολιτικές δυνάμεις. Με τη σύμπηξη αυτού του εκσυγχρονιστικού μπλοκ, επιχειρείται να πολλαπλασιαστούν τα θετικά αποτελέσματα, κυρίως από την άποψη της αποδοχής από την πλευρά των εργαζομένων των νεοσυντηρητικών επιλογών. Με λίγα λόγια, θέλουν να υποτάξουν και ιδεολογικοπολιτικά τους εργαζόμενους, τα πλατιά λαϊκά στρώματα, ώστε όχι μόνο να μην αντιδρούν στις αντιλαϊκές επιλογές, αλλά, αν είναι δυνατόν, να πείθονται ότι είναι "μονόδρομος".

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση Σημίτη έρχεται να δοκιμαστεί και να αποδείξει την αξία της. Βέβαια, δεν είναι μόνη της. Στο πλευρό της συγκεντρώνονται όλες οι δυνάμεις του "εκσυγχρονισμού": Οι Ευρωπαίοι εταίροι και οι ΗΠΑ, η εγχώρια οικονομική ολιγαρχία σχεδόν ομόφωνα, τα αφεντικά των ΜΜΕ, τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης, με προεξάρχουσα τη ΝΔ, αλλά και το "ΣΥΝ", αλλά και η "εκσυγχρονιστική" συνδικαλιστική ηγεσία.

Ποτέ άλλοτε, τόσοι πολλοί δεν εργάστηκαν ακούραστα για να αποδείξουν ότι μια κυβέρνηση είναι παντοδύναμη και ότι ο πρωθυπουργός είναι τόσο ισχυρός, όσο στην περίπτωση της κυβέρνησης Σημίτη.Ισως επειδή συμβαίνει το αντίθετο...

Από κει που ο Κ. Σημίτης θεωρούνταν "ανεπαρκής", "λίγος" για να διαχειριστεί την εξουσία, τώρα επιχειρείται να εμφανιστεί ως "ο καλύτερος μαθητής και διάδοχος του Α. Παπανδρέου", "ο πολιτικός των στρατηγικών ρήξεων" και άλλα τέτοια.

Η κυβέρνηση Σημίτη έχει εξασφαλίσει ότι θα έχει ολόπλευρη υποστήριξη για να αντιμετωπίσει τις όποιες αντιστάσεις συναντήσει, στην προσπάθειά της να επιβάλει σκληρά αντιλαϊκά μέτρα. Μάλιστα, προκειμένου να επιδοθεί απερίσπαστος ο πρωθυπουργός, του παραδόθηκε και η κομματική ηγεσία και ο μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ.

Αυτή η ολόπλευρη υποστήριξη των μεγάλων αφεντικών στην κυβέρνηση Σημίτη είναι που "κόβει τα πόδια" στην ηγεσία της ΝΔ, η οποία, αν και αντιλαμβάνεται ότι έχει επιλεγεί για να παίξει ένα δεύτερο ρόλο στο εκσυγχρονιστικό μπλοκ, είναι ανήμπορη να αντιδράσει στις επιθυμίες των αφεντικών.Το μόνο που μπορεί να κάνει, πέρα από το να στηρίζει την πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση, είναι να περιμένει μοιρολατρικά πότε θα της δοθεί το "πράσινο φως" να την αντικαταστήσει.

Οπως συμβαίνει, όμως, συχνά με τα σχέδια της οικονομικής ολιγαρχίας, δεν υπολογίζεται ο ξενοδόχος. Δεν υπολογίζονται η λαϊκή αγανάκτηση και οι αγώνες των εργαζομένων και των άλλων κοινωνικών στρωμάτων.

Η εικόνα της ισχυρής κυβέρνησης που καλλιεργούν δεν είναι κάτι καινούριο. Την ίδια εικόνα είχαν δημιουργήσει και πριν έξι μήνες, όταν ανέλαβε ο Κ. Σημίτης πρωθυπουργός. Τα έργα και οι ημέρες, όμως, της κυβέρνησης Σημίτη τα τίναξαν όλα στον αέρα, με αποτέλεσμα τα γκάλοπ να δείχνουν ότι η πολιτική της γίνεται αποδεκτή από το 14% των πολιτών. Η αντιμετώπιση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ξεκινώντας από την κρίση στα Ιμια, τα άθλια αντιλαϊκά μέτρα της για τους συνταξιούχους, τους αγρότες, τους εργαζομένους, τους ανέργους κ.ά., ήταν αρκετά για να ξεφτίσουν αυτή την εικόνα της "ισχυρής κυβέρνησης που προελαύνει"... Με τον ίδιο και χειρότερο τρόπο, θα καταρριφθεί και η εικόνα που δημιουργούν για τον πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του μετά το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Το ζητούμενο, όμως, είναι να ανατραπεί και η πολιτική της...

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ