Η εισαγωγή στα περισσότερα ιταλικά πανεπιστήμια προβλέπεται να είναι ελεύθερη, με εξαίρεση τις σχολές Ιατρικής, Οδοντιατρικής, Κτηνιατρικής και Αρχιτεκτονικής, όπου θα ισχύσουν οι περιορισμοί που επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ενωση, δηλαδή το "κλειστό νούμερο" εισακτέων.

Επιπροσθέτως, το πρώτο τρίμηνο φοίτησης στο πανεπιστήμιο θα θεωρείται περίοδος προσανατολισμού και θα επιτρέπει στους νεοεισαχθέντες φοιτητές τη δυνατότητα να αλλάξουν σχολή.

Αυτές είναι οι σημαντικότερες καινοτομίες που περιλαμβάνονται στη συμφωνία που υπογράφτηκε στις αρχές του μήνα από τον υπουργό Παιδείας, Λουίτζι Μπερλίνγκουερ, τα εργατικά συνδικάτα, το σωματείο των πρυτάνεων και τους εκπροσώπους των φοιτητών που κλήθηκαν να συμμετάσχουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Παράλληλα, όμως, με το άνοιγμα των πανεπιστημιακών πυλών ο Ιταλός υπουργός Παιδείας σκοπεύει να εισαγάγει και το λεγόμενο κριτήριο της "ευελιξίας" στην ιταλική τριτοβάθμια εκπαίδευση, υπακούοντας προφανώς στις οδηγίες που περιλαμβάνονται στη "Λευκή Βίβλο για την εκπαίδευση". Γι' αυτό και δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι πολλές από τις προτάσεις του Ιταλού υπουργού συμπίπτουν με τις ανάλογες του Ελληνα ομολόγου του, Γεράσιμου Αρσένη...

Είναι ενδεικτικό ότι δε θα υπάρχουν μόνο οι πολυετείς κύκλοι μαθημάτων για το πτυχίο. Τα πανεπιστήμια, απαντώντας στις λεγόμενες... νέες "ανάγκες" της αγοράς εργασίας, θα προτείνουν και βραχείς κύκλους σπουδών, με στόχο την επαγγελματική κατάρτιση δεύτερου βαθμού, δηλαδή διπλώματα. Εκτός αυτού κάθε φοιτητής θα μπορεί να επιλέξει κατά την εγγραφή του στο πανεπιστήμιο τον τρόπο παρακολούθησης, ο οποίος θα μπορεί να είναι πλήρης, μερικός ή και εξ αποστάσεως. Θα επιλεγεί δηλαδή εάν θα παρακολουθεί τα κανονικά μαθήματα της 4 - 5ετούς φοιτήσεως ή σε περίπτωση που είναι εργαζόμενος επιθυμεί ένα ελαστικότερο, μακροπρόθεσμο πρόγραμμα ή επίσης εάν θέλει να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο εξ αποστάσεως βάσει καθορισμένων προγραμμάτων.

Η διαδικασία επαγγελματικού προσανατολισμού θα αρχίσει από τα τελευταία έτη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και θα είναι υποχρεωτική. Μάλιστα, από το Γενάρη ή Φλεβάρη του τελευταίου έτους στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ο επίδοξος φοιτητής θα πρέπει να κάνει και την προεγγραφή του στο πανεπιστήμιο. Αυτό γίνεται προκειμένου οι πανεπιστημιακές σχολές να προγραμματίσουν καλύτερα τους κύκλους μαθημάτων.

Το νομοσχέδιο Μπερλίνγκουερ προβλέπει ότι, εάν ένα πανεπιστήμιο δεχτεί υπέρμετρα πολλές αιτήσεις εγγραφής, θα μπορεί να προτείνει σε ορισμένους φοιτητές τη μετατόπισή τους σε άλλα πανεπιστήμια της ίδιας περιφέρειας. Στην περίπτωση αυτή προβλέπονται και οικονομικά κίνητρα.

Για την καταπολέμηση του φαινομένου της εγκατάλειψης των πανεπιστημιακών σπουδών - μόνο οι τρεις στους δέκα Ιταλούς φοιτητές φτάνουν στο πτυχίο - η νέα πανεπιστημιακή μεταρρύθμιση προβλέπει και την εισαγωγή του θεσμού ενός κηδεμόνα - ενδεχομένως καθηγητή - ο οποίος θα προσφέρει παιδαγωγική φροντίδα στους φοιτητές.

Ολες οι παραπάνω καινοτομίες θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από το ακαδημαϊκό έτος '97 - '98 σε πειραματικό στάδιο.