Οι αμερικανικές βάσεις "έφυγαν", δεν πήγαν όμως μακριά. Πήγαν στη Σούδα η οποία μεταβλήθηκε σε σούπερ βάση. Η Κρήτη, στην καρδιά της Μεσογείου, προσφέρεται σαν το βασικότερο στήριγμα του 6ου Στόλου για επιχειρήσεις σε οποιαδήποτε κατεύθυνση. Βέβαια, υπάρχουν και οι άλλες βάσεις που βαφτίστηκαν ΝΑΤΟικές, στην ουσία αμερικάνικες κι αυτές, όπως η βάση των ιπταμένων ραντάρ στο Ακτιο, η βάση με τα πυρηνικά στον Αραξο και τόσες άλλες "διευκολύνσεις" σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Η αλήθεια είναι ότι οι βάσεις, που εγκαταστάθηκαν στη χώρα μας από το 1953, μετατρέποντας την Ελλάδα σε προκεχωρημένο φυλάκιο του ιμπεριαλισμού και σύμβολο εξάρτησης, ουδέποτε έφυγαν.

Οι αμερικανο-ΝΑΤΟικές βάσεις στην Ελλάδα έπαιξαν και συνεχίζουν να παίζουν ρόλο υποστήριξης των πολεμικών επιδρομών κατά λαών της περιοχής. Τέτοιο ρόλο έπαιξε η βάση της Σούδας κατά την επιδρομή των ΗΠΑ ενάντια στη Λιβύη το 1986, κατά την περίοδο της επίθεσης στον Περσικό Κόλπο,στους βομβαρδισμούς κατά των Σέρβων της Βοσνίας,λειτουργώντας είτε ως κατασκοπευτικό είτε ως επιχειρησιακό κέντρο για την εκτέλεση των ΝΑΤΟικών αεροπορικών επιδρομών. Ανάλογη πολεμική ετοιμότητα επέδειξαν οι βάσεις την περίοδο του πολέμου των 6 ημερών στη διώρυγα του Σουέζ, κατά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο, το 1973, στην επιδρομή των Ισραηλινών στο Λίβανο.Ειδικότερα κατά την κρίση του 1974 με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και την άμεση απειλή ελληνοτουρκικής σύρραξης, οι ΗΠΑ από τις βάσεις τους συνέβαλαν στην εξουδετέρωση κάθε ελληνικής αντίδρασης και επομένως στην επιτυχία της εισβολής. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση ο αποπροσανατολισμούς ελληνικών βομβαρδιστικών που απογειώθηκαν από την Κρήτη και τελικά αναγκάστηκαν να αδειάσουν τις βόμβες τους στη θάλασσα.

Ειδικότερα η βάση της Σούδας, με βάση και την ισχύουσα συμφωνία για τις βάσεις του 1990 μετατράπηκε σε υπέρβαση των ΗΠΑ στη Μεσόγειο. Μάλιστα δεν είναι απλά μια ξένη βάση σε ελληνικό έδαφος, αλλά έχει χαρακτήρα αμερικανικού εδάφους.Στο παράρτημα της συμφωνίας υπάρχει συγκεκριμένη διατύπωση που παρέχει τη δυνατότητα στους Αμερικανούς να αποβιβάζουν στο νησί τμήματα πεζοναυτών που προορίζονται για επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή. Οπως αναφέρεται, η βάση της Σούδας μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις ΗΠΑ και για "άλλες στρατιωτικές δραστηριότητες", πέραν εκείνων που προσδιορίζονται με κυρίως κείμενο της συμφωνίας.

Η βάση της Σούδας αποτελείτη σημαντικότερη βάση για τα αεροσκάφη τάνκερ (εναέριου ανεφοδιασμού) για τον ανεφοδιασμό εν πτήσει των αεροσκαφών που υπάγονται στον 6ο Στόλο και άλλων αεροσκαφών παρακολούθησης. Παράλληλα, αποτελεί πολύτιμη βάση των πλοίων του 6ου Στόλου.

Ας δούμε όμως τις αποστολές και τις επιχειρησιακές δυνατότητες της βάσης της Σούδας, σύμφωνα με τις ισχύουσες ελληνοαμερικανικές συμφωνίας για τις βάσεις:

1. Λειτουργίες πτήσεων, συντήρηση και υποστήριξη των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας των ΗΠΑ.Εχει παραχωρηθεί ο βόρειος βρόχος του πολεμικού αεροδρομίου της Σούδας, έκταση και υποδομή, για πλήρη υποστήριξη. Στο χώρο αυτό υποστηρίζονται και συντηρούνται τα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας των ΗΠΑ, αποστολή των οποίων είναι ο ανθυποβρυχιακός πόλεμος.

2. Χρησιμοποίηση του αεροδρομίου σαν εναλλακτικού για τα αεροσκάφη των αεροπλανοφόρων.Ο 6ος Στόλος κινείται τον περισσότερο καιρό στην ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου, χρειάζεται λοιπόν ένα εναλλακτικό αεροδρόμιο για περιπτώσεις ανάγκης, δηλαδή σε περίπτωση βλάβης των αεροσκαφών στον αέρα ή βλάβης στο σύστημα ανάσχεσης των αεροσκαφών του αεροπλανοφόρου.

3. Εναποθήκευση, συντήρηση και συναρμολόγηση ναρκών.Οι Αμερικάνοι διατηρούσαν πάντα ένα απόθεμα ναρκών στη Σούδα για τις επιχειρησιακές ανάγκες του 6ου Στόλου.

4. Εναποθήκευση και συντήρηση συμβατικών πυρομαχικών.Υπάρχουν αποθήκες πυρομαχικών στον κόλπο της Σούδας όπου έχουν τοποθετηθεί πυρομαχικά για τις ανάγκες των αεροσκαφών που επιχειρούν από τα αεροπλανοφόρα.

5. Επικοινωνίες.Οι Αμερικανοί διαθέτουν στη βάση της Σούδας ασύρματες επικοινωνίες για να επικοινωνούν με τα πλοία και τα αεροσκάφη του 6ου Στόλου.

6. Δραστηριότητες διοικητικής και εφοδιαστικής υποστήριξης.Η βάση της Σούδας χρησιμοποιείται σαν ενδιάμεσος σταθμός για τον εφοδιασμό του 6ου Στόλου σε υλικά και μέσα που μεταφέρονται, με αεροσκάφη στα αεροπλανοφόρα ή με ελικόπτερα στα άλλα πλοία. Ακόμα και για τις ανάγκες του προσωπικού η Σούδα αποτελεί τον ενδιάμεσο σταθμό και υπάρχουν γι' αυτό το σκοπό εγκαταστάσεις στρατωνισμού του προσωπικού.

Μετά το 1990, με την κατάργηση των βάσεων της Νέας Μάκρης και του Ελληνικού,δύο από τις κύριες επιχειρησιακές δραστηριότητες που καλύπτονταν από τις βάσεις αυτές μετακόμισαν κατά μεγάλο μέρος τους στη Σούδα:

α) Επικοινωνίες για τη διοίκηση και τον έλεγχο των αμυντικών δυνάμεων των ΗΠΑ στη Μεσόγειο που λειτουργούσε στη Νέα Μάκρη.

β) Στάθμευση, διεξαγωγή πτήσεων, συντήρηση και υποστήριξη των αεροσκαφών ηλεκτρονικής αναγνώρισης και επεξεργασίας των στοιχείων στο έδαφος. Η λειτουργία αυτή στεγαζόταν στο Ελληνικό και είχε σκοπό την αναγνώριση όλων των ηλεκτρονικών εκπομπών στην περιοχή, την καταγραφή τους και την επεξεργασία τους σε ειδική τράπεζα πληροφοριών.

Κυριάκος ΖΗΛΑΚΟΣ