Η ποίησή του «μύριζε από την αρχή μπαρούτι» | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται το Δεκέμβρη από το θάνατο του μεγάλου μας ποιητή και διανοητή Κώστα Βάρναλη και ο Σταμάτης Κραουνάκης επέλεξε να ανεβάσει την «Αληθινή Απολογία του Σωκράτη», ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας πεζογραφίας (1931), για την οποία ο Παλαμάς τού έγραψε: «Με τα γραμμένα σου μου φαίνεται πως δύο κλίκες ζεσταίνεις, εκείνους που θέλουνε να σε αφορίσουν, κ' εκείνους που ζητάνε να σε φιλήσουν. Είναι και μια τρίτη, που αισθάνεται και τα δύο διαβάζοντάς σε, όσο κι αν τέτοιο αίσθημα μπερδεύει». Το θαυμάσιο αυτό έργο της απολογίας του βαρναλικού Σωκράτη εκδόθηκε σαν ένα είδος διαμαρτυρίας ενάντια, όπως έλεγε ο ίδιος, «στην τοτεσινή δημοκρατία του ιδιώνυμου, του Καλπακίου και των διαφόρων στρατιωτικών κινημάτων».

Η «Αληθινή Απολογία του Σωκράτη» θα παιχθεί από τις 10 έως τις 19 Ιούλη (εκτός Κυριακής 13/7) στις 21.00 στο Θέατρο του Ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης».

Ο Βάρναλης, πνεύμα ανήσυχο, με μεγάλη οξυδέρκεια, μεγάλος στοχαστής με λεπτότατη ποιητική ευαισθησία στα μηνύματα των καιρών, έδινε σαν άνθρωπος γενναίος κι ανιδιοτελής πάντα το «παρών». Η απολογία του Σωκράτη, που μας κληροδότησε η Αρχαιότητα, είναι κατά τον Βάρναλη κατασκευασμένη από τον Πλάτωνα και τον Ξενοφώντα, για να στηρίξουν το κατεστημένο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Η σάτιρα του Βάρναλη αντιστρέφει τα γεγονότα και το κατηγορητήριο με μαεστρία θαυμαστή, δείχνοντας το βάθος της αρχαιογνωσίας του.

«Ο καθένας από εμάς κρύβει ένα Σωκράτη που θα αποφασίσει να κάνει έναν πόλεμο και θα ριχτεί, ανεπιστρεπτί, στη μάχη», σημειώνει ο Σταμάτης Κραουνάκης. «Η δημοτική γλώσσα και η αρχαιογνωσία του μεγάλου Ελληνα Ποιητή χορεύουν αντάμα στο σατιρικό αυτό έργο. Το έργο αυτό αποτελεί καίριο κορμό της επαναστατικής τέχνης. Ο ήρωας δηλώνει: "Γλεντάω και 'φραίνομαι να σας δαγκώνω", αναφερόμενος στους καταπιεστές της ανθρώπινης ύπαρξης».

Το σίγουρο είναι ότι η ποίηση του Βάρναλη, όπως έγραψε και ο Μενέλαος Λουντέμης, «δεν μύριζε ποτέ γάλα. Μύριζε από την αρχή μπαρούτι. Κατέβηκε δηλαδή στο στίβο χωρίς πάρα πολλά "γυμνάσματα" και δοκιμές και περιπλανήσεις στους "λειμώνες των ασφοδελών". Μ' άλλα λόγια, χωρίς αυτές τις πεισιθάνατες κραυγές που έβγαζαν όλοι οι λυρικοί του καιρού του. Οχι. Η ποίηση του Βάρναλη ήταν από την αρχή αρσενική, λάσια, μια βολίδα που 'πεσε μες στα στεκούμενα νερά του μελίπηχτου λυρισμού».

Ο Σταμάτης Κραουνάκης ερμηνεύει τον βαρναλικό Σωκράτη. Οι καλλιτέχνες της «Σπείρας» μοιράζονται μαζί του τα λόγια του Βάρναλη. Αλλοτε ως μαθητές, άλλοτε ως κλέφτες, άλλοτε ως μελλούμενες γενιές, κατήγοροι, λαός, Σωκράτηδες. Τραγουδούν μοναδικά τα λυρικά και επικά στάσιμα, μελοποιημένα από τον Αρη Βλάχο. Σκηνοθεσία: Ενκε Φεζολλάρι. Πρωτότυπη μουσική σύνθεση, πιάνο: Αρης Βλάχος. Σύμβουλος δραματουργίας: Ναταλί Μινιώτη. Επιμέλεια σκηνικού χώρου και κοστουμιών: Ενκε Φεζολλάρι, Σταμάτης Κραουνάκης. «Σπείρα Σπείρα»: Μαθητές - Κατήγοροι: Αθηνά Αφαλίδου, Χρήστος Γεροντίδης, Αναστασία Εδεν, Τζέρομ Καλούτα, Σάκης Καραθανάσης, Χρήστος Μουστάκας, Κώστας Μπουγιώτης, Ελευθερία Σικινιώτη, Γιώργος Στιβανάκης.