Το πρώτο μάθημα που επιχειρεί να διδάξει το σημερινό ΤΕΙ - είπε στην ομιλία της η Ελένη Μηλιαρονικολάκη - είναι το μάθημα της υποταγής κι όχι οι γνώσεις πάνω στο αντικείμενο σπουδών. Στα ΤΕΙ - συνέχισε - τείνει να εξαφανιστεί εντελώς η επιστημονική, η θεωρητική γνώση και τη θέση της παίρνουν πρακτικές συνταγής και οδηγίες χρήσης. Ετσι, δε βγαίνουν επιστήμονες, αλλά ένα είδος ευέλικτων εργαζομένων, που τα ξέρουν όλα και τίποτα κι είναι κατάλληλοι να δουλέψουν όπου τους χρειάζεται η «αγορά εργασίας».

Αναφερόμενη στη διαβόητη «διά βίου μάθηση», που προωθεί το μεγάλο κεφάλαιο στην εκπαίδευση, υπογράμμισε ότι αυτή δε σημαίνει τη συμπλήρωση της επιστημονικά οργανωμένης εκπαίδευσης με νέες δομές και λειτουργίες, που θα επιτρέπουν τη διαρκή μόρφωση και παρακολούθηση των εξελίξεων της επιστήμης και της τεχνολογίας, αλλά την υποκατάσταση της διαχρονικής γνώσης, της γνώσης των εσωτερικών σχέσεων και νόμων που διέπουν τη φυσική και κοινωνική πραγματικότητα, με πληροφορίες ρηχές και ληξιπρόθεσμες, ώστε να εξαναγκάζεται ο καθένας να καταφεύγει σε συνεχείς καταρτίσεις. Σημαίνει, δηλαδή, μια πρωτοφανή υποβάθμιση της αρχικής εκπαίδευσης, ώστε να μένει ο άνθρωπος ισόβια αμαθής και αποπροσανατόλιστος, έρμαιο στα χέρια των λιγοστών ειδημόνων που μας εξουσιάζουν.

Μαζί με την υποβάθμιση των σπουδών - συνέχισε - έχουμε και την ενίσχυση της ιδεολογικής παρέμβασης για να ελεγχθεί η σκέψη της νεολαίας. Κι αναφερόμενη, ειδικότερα, στα προγράμματα επιχειρηματικότητας, σημείωσε ότι βασικός στόχος τους είναι να μάθουν τους σπουδαστές να θαυμάζουν τις επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες, θεωρώντας πως είναι οι αποκλειστικοί φορείς προόδου στην κοινωνία και δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς αυτούς. Και, βεβαίως, μαθαίνουν ότι η ανεργία, η φτώχεια είναι αποτέλεσμα της ανικανότητας των εργαζομένων να αποκτήσουν δεξιότητες και «χαρίσματα» κι όχι της ταξικής κοινωνίας που είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του μεγάλου κεφαλαίου.

Απευθυνόμενη στους σπουδαστές, η Ελένη Μηλιαρονικολάκη τούς κάλεσε να μην έχουν καμιά αυταπάτη ότι, προσαρμόζοντας τις σπουδές σ' αυτά που ζητάει η αγορά, θα βρουν πιο εύκολα δουλιά. Στη σημερινή εποχή - είπε - που οι ρυθμοί εξέλιξης της τεχνολογίας επιταχύνονται, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία η στέρεη γνώση, που δεν απαξιώνεται και δε φθείρεται.

Μην μπαίνετε στη λογική να μαζεύετε πιστοποιητικά και μόρια, στη λογική του ανταγωνισμού, συνέχισε. Είναι δρόμος αδιέξοδος. Δεν υπάρχει ατομική πρόοδος και ευτυχία, έξω από την κοινωνική. Ο αγώνας για μόρφωση είναι δεμένος με τον αγώνα για εργασία και καλύτερη ζωή και το αντίθετο. Και χρειάζεται η αντικατάσταση της σημερινής κοινωνικής πραγματικότητας, από μια νέα που κριτήριο της ανάπτυξής της, αντί για το κέρδος, θα έχει τη γενική ευημερία.

Και τόνισε: Μπορείτε, αν το θελήσετε, όχι μόνο να αρνηθείτε τη μοίρα των μελλοθάνατων μονομάχων στην αρένα του ανταγωνισμού, αλλά να ανοίξετε δρόμους σε μια κοινωνία στα ανθρώπινα μέτρα, όπου όλοι θα μπορούν να απολαύσουν τα αγαθά της προόδου, της επιστήμης και της τεχνολογίας, να δουλεύουν λιγότερο, να έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο για να ζήσουν καλύτερα.

Δεν είναι ασάλευτος ο κόσμος - κατέληξε - όταν ο λαός αποφασίσει να πάρει την υπόθεσή του στα χέρια του όλα μπορούν ν' αλλάξουν. Γυρίστε την πλάτη στη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, που από κοινού οδηγούν στη νέα βαρβαρότητα και μην ξεχνάτε ότι «το πιο βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν την αυγή».

Στο ρόλο που μπορεί να παίζει η τριτοβάθμια εκπαίδευση, αναφέρθηκε ο Χρ. Νικολαΐδης, επισημαίνοντας ότι πρέπει να είναι τριπλός: Πρώτον, η μετάδοση γνώσης μέσα από τα μαθήματα, δεύτερον η παραγωγή νέας γνώσης, μέσα από την έρευνα και τρίτον η κριτική σκέψη. Δυστυχώς - είπε - μόνο το πρώτο γίνεται και, μάλιστα, κάτω από αντίξοες συνθήκες, ενώ η έρευνα είναι ψευδεπίγραφη και η κριτική σκέψη έχει ξεχαστεί στο πλαίσιο της «λογικής» που λέει «έξω η πολιτική» από τους χώρους δουλιάς.

Υπογράμμισε, ακόμα, ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να είναι αυτόνομη και ανεξάρτητη από τις επιχειρήσεις και την αγορά, να καθοδηγεί κι όχι να καθοδηγείται από την κοινωνική πραγματικότητα, να δέχεται απ' αυτήν ερεθισμούς και ιδέες και να της τα επιστρέφει, δουλεύοντάς τα αυτόνομα και ανενόχλητα.

Ο Θ. Βασιλείου αναφέρθηκε στην «εισβολή» των επιχειρηματιών στην εκπαίδευση με στόχο - όπως είπε - να ταυτίσουν τα συμφέροντα των εργαζομένων με την επιχείρηση, να δικαιώσουν την εκμετάλλευση, να διαστρεβλώσουν την ιστορική εξέλιξη. Το πρόβλημα της Παιδείας - τόνισε - είναι επιλογή της άρχουσας τάξης και οι κυβερνήσεις της, αντί να δίνουν χρήματα για την Παιδεία, τα διαθέτουν για την αύξηση των κερδών της πλουτοκρατίας, για τους εξοπλισμούς του ΝΑΤΟ κλπ. Και υπογράμμισε ότι χρειάζεται η εργατική τάξη, μαζί με τη νεολαία και τα άλλα λαϊκά στρώματα, να οργανώσουν την πάλη με στόχο την αλλαγή των συσχετισμών, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο για την ανάδειξη της Λαϊκής Εξουσίας, που θα εφαρμόσει μια άλλη πολιτική, στο πλαίσιο της οποίας η Παιδεία θα εξασφαλίζει την ουσιαστική μόρφωση της νεολαίας.