Η Εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών είναι κοινωνικό δικαίωμα, «ζήτημα πνευματικής, πολιτιστικής και ταξικής χειραφέτησης» και όρος για να διαμορφωθούν νέοι άνθρωποι, ολοκληρωμένοι, ικανοί να σταθούν στην κοινωνία είτε στην Ελλάδα, είτε στο εξωτερικό. Τα παραπάνω ανέδειξε το ΚΚΕ στη διάρκεια της κοινής συνεδρίασης της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ελληνισμού της Διασποράς και της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής με θέμα ημερήσιας διάταξης «Ελληνόγλωσση Εκπαίδευση Εξωτερικού».

Η συνεδρίαση έγινε την περασμένη Πέμπτη, με την πολιτική ηγεσία των αρμόδιων υπουργείων να... λάμπει δια της απουσίας της και να εκπροσωπούνται από γραμματείς και άλλους υπηρεσιακούς παράγοντες, κάτι που καταγγέλθηκε από τους βουλευτές του ΚΚΕ και άλλων κομμάτων.

Τονίζοντας τη σημασία του θέματος, η βουλευτής του ΚΚΕ Σεμίνα Διγενή ανέδειξε πως τα κοινά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την Ελληνόγλωσση Εκπαίδευση στο εξωτερικό είναι η υποστελέχωση, κενά για μήνες, ανεπαρκείς αίθουσες, ακατάλληλα κτίρια, έλλειψη υλικού, μετακύλιση του κόστους στους γονείς. «Τα τελευταία χρόνια, είτε κυβερνούσε η Νέα Δημοκρατία, είτε ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε το ΠΑΣΟΚ, οι αλλαγές που έγιναν όχι μόνο δεν έλυσαν τα προβλήματα, αλλά τα βάθυναν. Βλέπουμε πως το κράτος αποσύρεται σταδιακά από την ευθύνη χρηματοδότησης. Τα ελληνικά σχολεία μετατρέπονται σε τμήματα ελληνικής γλώσσας λίγων ωρών. Τα κριτήρια αναγνώρισης και λειτουργίας τους, με όριο 40 μαθητών και 20 διδακτικών ωρών, αποκλείουν μαθητές ολόκληρων περιοχών. Οι γονείς πληρώνουν από την τσέπη τους ενοίκια, καθαριότητα, βιβλία, μετακίνηση. Οι ΜΚΟ, η Εκκλησία και διάφοροι χορηγοί αντικαθιστούν το κράτος, αποφασίζοντας για το πρόγραμμα, το υλικό και τη λειτουργία των σχολείων. Είναι η ίδια πολιτική που εφαρμόζεται και στην Ελλάδα για τα παιδιά των μεταναστών».

«Εμείς - τόνισε ανάμεσα σε άλλα - δεν μένουμε στην καταγγελία. Καταθέτουμε ολοκληρωμένη πρόταση για τα παιδιά των Ελλήνων μεταναστών, ενταγμένη στο συνολικό πρόγραμμα για δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή και ενιαίο 12χρονο σχολείο σύγχρονης γενικής παιδείας», είπε και ανέπτυξε τις βασικές διεκδικήσεις για: Δωρεάν και ενιαία Εκπαίδευση για όλα τα μεταναστόπουλα. Καμία οικονομική επιβάρυνση για βιβλία, κτίρια και μεταφορές. Αμεση κάλυψη όλων των κενών. Αναγνώριση όλων των τμημάτων ελληνικής γλώσσας, χωρίς εξωφρενικά κριτήρια - κατάργηση του ορίου των 40 μαθητών. Να λειτουργήσει τμήμα όπου υπάρχουν μαθητές χωρίς αποκλεισμούς. Οργανική ένταξη των ελληνικών μαθημάτων μέσα στα δημόσια σχολεία των χωρών διαμονής. Το μάθημα ελληνικών να διδάσκεται ισότιμα με επιστημονικό πρόγραμμα από ειδικά καταρτισμένους εκπαιδευτικούς. Στήριξη των εκπαιδευτικών με μόνιμη και αξιοπρεπής εργασία και ανθρώπινους όρους διαβίωσης.

«Την ώρα που οι ανάγκες των Ελλήνων μεταναστών και των παιδιών τους βοούν για την ουσιαστική στήριξη και την αναβάθμιση αυτής της Εκπαίδευσης, η Ελληνόγλωσση Εκπαίδευση συνεχίζει δυστυχώς εδώ και χρόνια στον δρόμο της απαξίωσης, της υπονόμευσης και της ιδιωτικοποίησης. Ελληνικά σχολεία κλείνουν. Το ελληνικό κράτος συνεχίζει να μην μεριμνά ως οφείλει για να στείλει όσους εκπαιδευτικούς χρειάζεται και δεν φροντίζει, ώστε η αμοιβή τους να μπορεί να τους εξασφαλίζει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης στις χώρες όπου είναι», σημείωσε στην τοποθέτησή του ο βουλευτής του ΚΚΕ Γ. Δελής, τονίζοντας πως «αυτή η κατάσταση δεν έπεσε από τον ουρανό. Είναι το αποτέλεσμα των νόμων και της πολιτικής που ακολούθησαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις διαδοχικά».

«Να θυμηθούμε τους τελευταίους εμβληματικούς νόμους: 2016, κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Οχι μόνο διατήρησε αλλά ενίσχυσε έτι περαιτέρω τη δράση ιδιωτικών φορέων και ιδρυμάτων της Εκκλησίας, ΜΚΟ, παραχωρώντας ακόμα και την ίδρυση ιδιωτικών σχολείων. Φυσικά δεν παρέλειψαν καθόλου, στον ίδιο νόμο να προβλέψουν την κατάργηση ή και τη συγχώνευση των σχολικών μονάδων, την εξ αποστάσεως διδασκαλία και τα λοιπά. Ερχεται η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το 2020 και το πάει όλο αυτό ένα βήμα παραπέρα. Πατάει σε αυτό και πάει παρακάτω, εισάγοντας απαράδεκτα κριτήρια αναγνώρισης και ενίσχυσης τμημάτων ελληνικής γλώσσας με 40 παιδιά το όριο - από 20 που ήταν - και 20 διδακτικές ώρες. Αύριο μεθαύριο μπορεί να έρθει η κυβέρνηση και να πει το κάνουμε 60 ο ελάχιστος αριθμός, ή 80 ή 100...», ανέφερε ανάμεσα σε άλλα.

Ο βουλευτής του ΚΚΕ στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα των ανώτατων ορίων απόσπασης των εκπαιδευτικών με επιμίσθιο που έχει θέσει το υπουργείο, κάνοντας λόγο για «νομική αδικία που ταλαιπωρεί δεκάδες εκπαιδευτικούς, τις οικογένειες και τα παιδιά τους» και αφήνει τα σχολεία χωρίς δασκάλους. Κάλεσε να αλλάξει αυτό το πλαίσιο, δηλώνοντας τη στήριξη σε ένα αίτημα που προβάλλουν οι φορείς των γονιών και εκπαιδευτικών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασαν στην Επιτροπή ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής του υπουργείου Παιδείας Ιω. Παπαδομαρκάκης και Παν. Πασσάς, προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Διεθνών, Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης:

Οι εκπαιδευτικές δομές συντονίζονται από 11 γραφεία συντονισμού εκπαίδευσης του εξωτερικού.

Το 2025, υπηρετούν 757 άτομα - αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί σε όλο τον κόσμο και 27 ωρομίσθιοι.

Στα σχολεία και τα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας (τάξεις που πηγαίνουν να μαθαίνουν Ελληνικά ομογενείς και αλλοδαποί) εξυπηρετούνται περίπου 40.068 μαθητές ελληνικής καταγωγής σε όλο τον κόσμο.

Στις εξετάσεις πιστοποίησης ελληνομάθειας συμμετείχαν 11.290 μαθητές το 2025.

Στο επίπεδο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, η Ελλάδα υποστηρίζει 28 πανεπιστημιακές έδρες Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού, μέσω 33 αποσπασμένων καθηγητών.

Για το σχολικό έτος '25 - '26 εγκρίθηκε η ανατύπωση βιβλίων ειδικά για τις ανάγκες των σχολείων και των Τμημάτων Ελληνικής Γλώσσας.

Υπάρχουν 54 αμιγή ελληνικά σχολεία στο εξωτερικό, 108 δίγλωσσα με το μισό πρόγραμμα Ελληνικά και το άλλο μισό στη γλώσσα της χώρας υποδοχής.

Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας τα οποία τα έχει αναγνωρίσει το υπουργείο Παιδείας, υπάρχουν 230 παγκοσμίως. Μη αναγνωρισμένα επειδή δεν πληρούν τις προϋποθέσεις (π.χ. την ύπαρξη 40 μαθητών) υπάρχουν 276.

«Τα πιο πρόσφατα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η πολιτεία συνεχίζει να στηρίζει με συνέπεια την εκπαίδευση των Ελλήνων του εξωτερικού, παρά τις προκλήσεις που αναπόφευκτα ανακύπτουν», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, ωστόσο η πραγματικότητα που ζουν οι χιλιάδες Ελληνες του εξωτερικού που αγωνιούν για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση των παιδιών τους, δείχνει πως και εκεί εφαρμόζεται μία πολιτική πίσω από τις σύγχρονες πραγματικές διευρυμένες ανάγκες.

Είναι χαρακτηριστικά τα όσα είπε στην Επιτροπή ο Κ. Καχριμανίδης, πρόεδρος Συνομοσπονδίας Γερμανίας Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων - Πρόεδρος Ομογένειας Γερμανίας. «Στις "καλές εποχές" ήταν 500, ήταν 400, ήταν 350, ήταν εκατοντάδες εκπαιδευτικοί, σε περιόδους όπου ο Ελληνισμός της Γερμανίας, της Βάδης-Βυρτεμβέργης - εκεί έχω τα στοιχεία - ήταν της τάξης των 90 χιλιάδων Ελλήνων. Εχουμε γίνει 150 και 160 χιλιάδες και έχουμε 23, 24», ανέφερε. Σωρεία προβλημάτων καταγράφουν οι φορείς των γονιών και των εκπαιδευτικών στο εξωτερικό.

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Φορέων Ελληνόγλωσσης Εκπαίδευσης, σε ανοιχτή επιστολή την οποία υπογράφουν Σύλλογοι Γονέων και Φορείς από εννέα ευρωπαϊκές χώρες, ζητά τη λήψη άμεσων μέτρων, έτσι ώστε να καλυφθούν όλες οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς στις χώρες αυτές (Γερμανία, Ουκρανία, Ολλανδία, Πολωνία, Νορβηγία, Σουηδία, Ελβετία, Λιθουανία, Ισπανία). «Η παρατεταμένη έλλειψη εκπαιδευτικών στις εκπαιδευτικές μονάδες του εξωτερικού συνιστά πλέον διαρθρωτική κρίση. Η υποστελέχωση των δομών οδηγεί σε υπολειτουργία ή αναστολή τμημάτων, στερώντας από χιλιάδες παιδιά τη δυνατότητα να διδαχθούν τη γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό της πατρίδας τους», σημειώνεται στην επιστολή. «Η στήριξη της Ελληνόγλωσσης Παιδείας στο εξωτερικό αποτελεί επένδυση στη σχέση εμπιστοσύνης και αμοιβαίας ανταπόδοσης μεταξύ Ελλάδας και ομογένειας. Παρά ταύτα, ο προϋπολογισμός για την Ελληνόγλωσση Εκπαίδευση έχει μειωθεί δραματικά - κατά περίπου 80% από την έναρξη της οικονομικής κρίσης», σημειώνουν και επισημαίνουν σε όλους τους τόνους την ανάγκη αναθεώρησης του πλαισίου αποσπάσεων και αμοιβών των εκπαιδευτικών, αλλά και του επιμισθίου που όπως σημειώνουν οι φορείς «δεν ανταποκρίνονται στο κόστος διαβίωσης στις χώρες υποδοχής, ούτε στο επίπεδο ευθύνης και αποστολής τους».

Αιτήματα για μέτρα και πρωτοβουλίες στήριξης των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στα σχολεία του εξωτερικού αλλά και την ουσιαστική στήριξη των μαθητών προβάλλει η ΕΛΜΕ Βαυαρίας. Σε επιστολή της στις αρχές Οκτώβρη κατέγραφε: «Πολλές απραγματοποίητες ώρες διδασκαλίας εξαιτίας έλλειψης εκπαιδευτικών σημαίνουν ανολοκλήρωτη ύλη, μαθητές με μαθησιακά κενά, απογοήτευση και απελπισία για τις εξετάσεις που έρχονται, τόσο με την τράπεζα θεμάτων, όσο και στις Πανελλήνιες και, τελικά, υποβάθμιση της ποιότητας της Ελληνόγλωσσης Εκπαίδευσης στο εξωτερικό. Ενδεικτικά, στο Λύκειο Μονάχου τα κενά εκπαιδευτικών ξεπερνούν συνολικά τις 100 ώρες τη βδομάδα σε όλα σχεδόν τα μαθήματα, 60 ώρες στο Γυμνάσιο Νυρεμβέργης, 35 ώρες στο 1ο Γυμνάσιο Μονάχου».

Αντίστοιχα ζητήματα αναδεικνύει η Ομοσπονδία Ελληνικών Συλλόγων και Επιτροπών Γονέων και Κηδεμόνων Β. Ρηνανίας - Βεστφαλίας, οι γονείς και κηδεμόνες των μαθητών Μονάχου και Περιχώρων κ.ά.