«Επιτάφιος» και «Διόνυσος» στη μικρή οθόνη
Τετάρτη 28 Απρίλη 2021

Δύο σημαντικά έργα του σπουδαίου Μίκη Θεοδωράκη θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε την Παρασκευή 30 Απρίλη, στην ΕΡΤ2 στις 3 το μεσημέρι.

Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα παρουσιάσει τον «Επιτάφιο » (1958) και τον «Διόνυσο» (1985), δύο έργα που σπάνια παρουσιάζονται ζωντανά. Η μουσική διεύθυνση είναι της Λίζας Ξανθοπούλου. Ο «Επιτάφιος» θα παρουσιαστεί σε διασκευή του Γιάννη Μπελώνη και το έργο θα ερμηνεύσει η Μπέττυ Χαρλαύτη, ενώ συμμετέχουν ενδεκαμελές ενόργανο σύνολο και το φωνητικό σύνολο «chοres». Τον «Διόνυσο» θα ερμηνεύσει ο Ζαχαρίας Καρούνης και συμμετέχει η χορωδία της ΕΡΤ.

Ο «Επιτάφιος» γράφεται από τον Γιάννη Ρίτσο τον Μάη του 1936. Ο ποιητής, συγκλονισμένος από την εικόνα της μάνας που θρηνεί τον νεκρό απεργό γιο της, σε τρία μερόνυχτα γράφει τη σύνθεση. Το έργο απαγορεύτηκε για 20 χρόνια και κυκλοφόρησε ξανά το 1956. Το 1957, ο Γ. Ρίτσος έστειλε την ποιητική σύνθεση στον Μ. Θεοδωράκη, ενώ βρισκόταν στο Παρίσι, με την παρακάτω υποσημείωση: «Το βιβλίο αυτό κάηκε στους στύλους του Ολυμπίου Διός». Ο Μ. Θεοδωράκης έγραψε τη μουσική «μονορούφι», στο περιθώριο του βιβλίου. Στη συνέχεια αντέγραψε όσα τραγούδια χώραγαν σε μια κόλλα και τα έστειλε στον Γ. Ρίτσο. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του ποιητή προς τον Μ. Θεοδωράκη: «Τα πρώτα ποιήματά μου που είχαν μελοποιηθεί. Μου έκανε τρομερή εντύπωση και είπα, μα είναι δυνατόν η ποίηση να βρει μια πλήρη αντιστοιχία με τη μουσική; Μέχρι τότε έλεγα ότι κάθε τέχνη είναι αυτάρκης και δεν έχει ανάγκη τη βοήθεια άλλης. Αλλά όταν έγραψες τον "Επιτάφιο" και αργότερα φυσικά τη "Ρωμιοσύνη", είπα, πραγματικά, εδώ είναι ένας δρόμος για να πλησιάσει η ποίηση μέσω της μουσικής εκείνους τους ανθρώπους που δεν θα τους πλησίαζε ίσως ποτέ».

Ο «Διόνυσος» παρουσιάζεται ξανά έπειτα από δεκαετίες. Είναι θρήνος για τη θυσία των εφήβων, αγοριών και κοριτσιών, που έπεσαν τις μέρες του Δεκέμβρη του 1944 στη Μάχη του Μακρυγιάννη. «Η μεν ποίησή του περιγράφει το μαρτυρολόγιο του λαού μας, η δε μουσική του στηρίζεται στο παραδοσιακό στοιχείο των "Δρόμων", καθώς και σε μια νέα, εντελώς προσωπική ρυθμική αγωγή. Εναν ρυθμό που αποτελεί την πεμπτουσία των παραδοσιακών μας χορών και που τον ονομάζω "Ασίκικο"...», έχει αναφέρει ο ίδιος ο συνθέτης. Ενώ ο έτερος μεγάλος μας συνθέτης Μ. Χατζιδάκις είχε σημειώσει για το έργο: «Πρέπει να προσέξετε πολύ τον "Διόνυσο", αφού χαρείτε τη συγκίνηση της πρώτης επαφής μαζί του. Για να διαπιστώσετε τι πάει να πει "έντεχνη λαϊκή μουσική" στα ικανά χέρια ενός γνήσιου μουσικού. Και πώς, μες από ευρηματικούς μελωδισμούς και συναρπαστικούς συνδυασμούς ήχων, ξεδιπλώνεται ένα έργο που μαζί με την εντατική ατμόσφαιρά του, περιέχει μέσα του πικρά μηνύματα των χαλεπών καιρών που ζούμε...».

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Τραγουδώντας την Πρώτη Μάη όπως της αξίζει... (2020-05-05 00:00:00.0)
Η υμνωδία του Πάσχα συναντά τον «Επιτάφιο» (2014-04-15 00:00:00.0)
ΑΤΙΤΛΟ (2009-06-18 00:00:00.0)
Υμνησαν την ψυχή του λαού μας (2009-06-07 00:00:00.0)
Τον τιμά η γενέτειρά του (2009-04-29 00:00:00.0)
«Μαέστρος» οι μνήμες του (2002-05-30 00:00:00.0)