«Θα αντιδράσουμε με κάθε δυνατό, δίκαιο και λογικό τρόπο σε κάθε ενέργεια που επιτίθεται και υπονομεύει την κυριαρχία, τα συμφέροντα και την αξιοπρέπεια της Κίνας». Με την παραπάνω δήλωση από την εκπρόσωπο του κινεζικού ΥΠΕΞ, Χούα Τσουνουίνγκ, συνεχίστηκε το «πινγκ πονγκ» αντιδράσεων και κινήσεων που ξεκίνησε την προηγούμενη βδομάδα μετά την επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ στην Κίνα, με τις Βρυξέλλες να επικαλούνται την κατάσταση στην κινεζική ημιαυτόνομη επαρχία Σιντζιάνγκ και τη στάση του Πεκίνου απέναντι στη μουσουλμανική μειονότητα των Ουιγούρων, όπου δρα εδώ και δεκαετίες αυτονομιστικό κίνημα. Η εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ πρόσθεσε ότι «η Κίνα δεν ξεκινά ποτέ η ίδια προκλήσεις, αλλά ποτέ δεν θα αδιαφορήσουμε για καμία πρόκληση που εμφανίζεται στο δρόμο μας».

Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές της βδομάδας οι Ευρωπαίοι ΥΠΕΞ είχαν ανακοινώσει κυρώσεις κατά αξιωματούχων της Κίνας αλλά και ενός κρατικού οργανισμού, για «παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στη Σιντζιάνγκ. Οι κυρώσεις αφορούσαν ταξιδιωτική απαγόρευση και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ, ενώ ήταν το πρώτο πακέτο ευρωενωσιακών κυρώσεων απέναντι στην Κίνα από το 1989. Είχαν προηγηθεί αντίστοιχες κυρώσεις κατά της Κίνας από ΗΠΑ, Βρετανία κ.λπ., ενώ συνολικά το ζήτημα του «σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Ουιγούρων» επανήλθε έντονα στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης της Δύσης με την Κίνα (καθόλου τυχαία, η αμερικανική πλευρά το έθεσε και στην Αλάσκα), σε μια περίοδο που η νέα βαθιά καπιταλιστική κρίση οξύνει τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Το Πεκίνο αντέδρασε ανακοινώνοντας αντι-κυρώσεις σε ευρωβουλευτές και άλλους Ευρωπαίους, ανάμεσά τους στον Γερμανό ευρωβουλευτή Ράινχαρντ Μπιτικόφερ, πρόεδρο της αντιπροσωπείας του Ευρωκοινοβουλίου για τις σχέσεις με την Κίνα, ο οποίος - σημειωτέον - έχει χαρακτηρίσει τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου που ΕΕ - Κίνα υπέγραψαν τον Δεκέμβρη «στρατηγικό σφάλμα». Οι κυρώσεις του Πεκίνου περιλαμβάνουν απαγόρευση εισόδου στην Κίνα, αλλά και εμπόδια για επιχειρήσεις και θεσμούς.

Ακολούθησε η κλήτευση Κινέζων πρέσβεων στα ΥΠΕΞ μιας σειράς ευρωπαϊκών χωρών (Γερμανίας, Γαλλίας κ.ά.), όπου άκουσαν παράπονα για «κλιμάκωση που επιδεινώνει άσκοπα τις σχέσεις ΕΕ - Κίνας». Ο δε επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ διαπίστωσε «νέα ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε» και «νέα κατάσταση».

Καθόλου τυχαία, μεσοβδόμαδα ακυρώθηκε και προγραμματισμένη συνάντηση Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου για την επικύρωση της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου Κίνας - ΕΕ (EU - China Comprehensive Agreement on Investment - CAI). Η συμφωνία είχε κλείσει «επί της αρχής» στα τέλη του 2020, ενώ εκκρεμούσαν η οριστικοποίηση ορισμένων κεφαλαίων και η έγκρισή της από τα κοινοβούλια των δύο πλευρών.

Οι «τριβές» στις σχέσεις ΕΕ - Κίνας δεν εμφανίζονται σε «κενό αέρος», αλλά σε μία περίοδο που οι ΗΠΑ επενδύουν στην αναθέρμανση του συντονισμού τους με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού απέναντι στην Κίνα (βλ. περισσότερα στο σχετικό θέμα στη σελ. 18). Την Παρασκευή, η εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ κατήγγειλε ότι «είναι καιρός να πάψει το "δράμα" από την αμερικανική πλευρά», υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ επιμένουν στο «λεγόμενο ζήτημα των Ουιγούρων της Σιντζιάνγκ» ως προσπάθεια «αποσταθεροποίησης της Κίνας εκ των έσω».

Τις ευρύτερες διαστάσεις της «υπόθεσης Σιντζιάνγκ» επιβεβαιώνουν και οι καταγγελίες για τις συνθήκες εργασίας στην κινεζική επαρχία από τη λεγόμενη «Better Cotton Initiative» («Πρωτοβουλία για Καλύτερο Βαμβάκι»), όπου συμμετέχουν διάφορα μονοπώλια από τον κλάδο της ένδυσης. Να σημειωθεί ότι η παραγωγή βαμβακιού στη Σιντζιάνγκ (τη μεγαλύτερη βαμβακοπαραγωγό επαρχία όλης της Κίνας) αντιστοιχεί στο 1/5 της παγκόσμιας παραγωγής βαμβακιού.

Σε αυτό το φόντο, ο ΥΠΕΞ της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ είχε επίσημες επαφές στο Πεκίνο, όπου σε συνάντηση με τον Κινέζο ομόλογό του Γουάνγκ Γι μίλησαν για «επικοινωνία στρατηγικής σημασίας» και «ευρεία ομοφωνία» σε διεθνή και περιφερειακά ζητήματα.

Μόσχα και Πεκίνο, παρά τις υπαρκτές αντιθέσεις μεταξύ τους, ενισχύουν τις σχέσεις τους, καθώς μπαίνουν πιο έντονα στο στόχαστρο των ΗΠΑ και των σχεδιασμών τους. Ετσι, οι δύο πλευρές κάλεσαν τις ΗΠΑ να σταματήσουν «να συμπεριφέρονται με μονομέρεια και παρενοχλώντας άλλες χώρες, να σταματήσουν να αναμειγνύονται στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών αλλά και να σταματήσουν την αναζήτηση ευθυγράμμισης που καλλιεργεί την αντιπαράθεση μεταξύ ομάδων χωρών».

Ο Λαβρόφ είπε μεταξύ άλλων ότι «αν η Ευρώπη βλάψει τους δεσμούς μαζί μας, καταστρέφοντας μηχανισμούς που δημιουργήθηκαν μετά από χρόνια, και μείνουν απλά χωριστές ευρωπαϊκές χώρες που ακολουθούν τα εθνικά τους συμφέροντα, τότε αυτό αντικειμενικά είναι πιθανό να οδηγήσει στην ανάπτυξη των σχέσεών μας με την Κίνα ταχύτερα από ό,τι συμβαίνει με τις ευρωπαϊκές χώρες». Πρόσθεσε ότι η Μόσχα δεν έχει πια σχέσεις με την ΕΕ συνολικά ως οργανισμό, αλλά και ότι η χώρα του «θα είναι έτοιμη για επαφές με στόχο την κλιμάκωση της συνεργασίας, όταν οι Βρυξέλλες το θεωρήσουν αναγκαίο να διορθώσουν ανωμαλίες στις σχέσεις τους με τον μεγαλύτερο γείτονά τους». Κατέληξε ότι «ενώ στο μεταξύ δεν υπάρχουν αλλαγές στο δυτικό μέτωπο, στην Ανατολή κατά τη γνώμη μου έχουμε μια πολύ εντατική ατζέντα, που διευρύνεται κάθε χρόνο».