Η τουριστική σεζόν στην Κρήτη ξεκίνησε και φέτος, όπως κάθε χρόνο, με τυμπανοκρουσίες και μπόλικη θριαμβολογία για τις νέες αφίξεις επισκεπτών στο νησί και τα αμύθητα κέρδη που θα προκύψουν. Και όχι άδικα...

Μόνο το 2018, στην Κρήτη, μερικές εκατοντάδες ξενοδόχοι είδαν στα ταμεία τους να καταλήγουν 3,2 δισ. ευρώ, ενώ οι δεκάδες χιλιάδες ξενοδοχοϋπάλληλοι είδαν από την τουριστική ανάπτυξη να εισπράττουν περίπου το 5% (150 εκατ. ευρώ) για κουτσουρεμένους μισθούς.

Ηδη από τους πρώτους χειμερινούς μήνες διαφημίζονταν οι δέκα νέες 5άστερες υπερπολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες που χτίζονταν, οι χιλιάδες κλίνες που προστέθηκαν μέσω των επεκτάσεων και συνολικά το τεράστιο «επενδυτικό ενδιαφέρον» εγχώριων και ξένων επιχειρηματικών ομίλων που συγκέντρωνε η Κρήτη, ως «ναυαρχίδα» του τουρισμού.

Αν και η φετινή σεζόν χαρακτηρίζεται «σταθεροποιητική», μετά από τέσσερα χρόνια συνεχούς ανόδου των αφίξεων, που ξεπέρασαν πέρυσι τα 33 εκατομμύρια, οι μεγαλοξενοδόχοι δεν δείχνουν να πτοούνται, φορτώνοντας ξανά στους εργαζόμενους τις «απώλειες» από το χαμήλωμα των προσδοκιών τους για τη σεζόν που «τρέχει».

Την ίδια ώρα, συνολικά για τον εργαζόμενο λαό οι διακοπές και η αναψυχή σε ένα από τα 1.598 ξενοδοχεία που λειτουργούν στη Κρήτη παραμένει «όνειρο θερινής νυκτός». Το κόστος διανυκτέρευσης είναι απαγορευτικό, αφού μόνο για ένα βράδυ μια οικογένεια θα χρειαστεί να ξοδέψει ένα μηνιάτικο.

Η είσοδος στις υποδομές των ξενοδοχείων, ακόμα και η χρήση της παραλίας μπροστά από αυτά, γίνεται με ακριβό εισιτήριο, για να λειτουργεί αποτρεπτικά. Και ενώ χιλιάδες δωμάτια παραμένουν φέτος «ελεύθερα», λόγω της μείωσης των τουριστών, 6 στους 10 από τους «τυχερούς» που θα κάνουν διακοπές δηλώνουν ότι θα πάνε στο χωριό τους ή σε εξοχικό φίλου...

Καθοριστικό ρόλο στην προώθηση του λεγόμενου «τουριστικού προϊόντος» παίζουν οι τεράστιοι μονοπωλιακοί όμιλοι - ταξιδιωτικά γραφεία (tour operators). Εχοντας συγκεντρώσει αμύθητο πλούτο και δύναμη στην ιδιοκτησία τους (πρακτορεία εισερχόμενου τουρισμού, αεροπορικές εταιρείες, ξενοδοχειακές αλυσίδες), ρυθμίζουν την τουριστική προσφορά, πότε πάνω και πότε κάτω, πιέζοντας και πετυχαίνοντας καλύτερους όρους κερδοφορίας στα συμβόλαια με τα υπόλοιπα ξενοδοχεία.

Το μεγαλύτερο μερίδιο των αφίξεων στην Κρήτη εξαρτάται από τον ανταγωνισμό και την κερδοφορία μιας χούφτας τουριστικών μονοπωλίων. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του γερμανικού κολοσσού «Alltours» των 731 ξενοδοχείων παγκοσμίως, που μόνο φέτος εξαγόρασε τρία νέα ξενοδοχεία στο Ηράκλειο, δυναμικότητας 826 κλινών.

Οι ξενοδόχοι με τη σειρά τους αξιοποιούν τα πεσμένα ποσοστά πληρότητας των πρώτων μηνών για να εξαπολύσουν νέα επίθεση στους εργαζόμενους, με απολύσεις, μειώσεις μισθών και «απελευθέρωση» ωραρίου, προκειμένου να εξασφαλίσουν και σε αυτές τις συνθήκες μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους.

Το χτύπημα ακόμα και αυτής της κλαδικής ΣΣΕ που υπέγραψε η πλειοψηφία του κλάδου, αν και αυτή είναι «υποχρεωτική», παραμένει προτεραιότητα για τους μεγαλοξενοδόχους.

Διαμαρτύρονται για το υψηλό «μισθολογικό κόστος» (μισθοί, επιδόματα, εισφορές), απαιτώντας νέα προνόμια από το κράτος, και ταυτόχρονα οι μεγάλοι όμιλοι στον Τουρισμό πελεκάνε με χίλιους τρόπους, που τους δίνει η νομοθεσία, τα ήδη κουτσουρεμένα δικαιώματα των εργαζομένων:

• Με την εντατικοποίηση και την πολυαπασχόληση, κάνοντας περικοπές στις προσλήψεις, αλλά και με το καθεστώς των αναγκαστικών υπερωριών, της δουλειάς επτά μέρες τη βδομάδα χωρίς ρεπό για όλη την τουριστική περίοδο, ανεξάρτητα από το ότι αυτή τη δυνατότητα (τους μήνες Ιούνη - Σεπτέμβρη) τη δίνει και η τσαλαπατημένη κλαδική ΣΣΕ του 2018.
• Με την αύξηση και γενίκευση των προσλήψεων εργαζομένων από «δουλεμπορικά» γραφεία ενοικίασης, που πλέον θα συναντήσει κανείς σε κάθε ξενοδοχείο. Είναι αποκαλυπτικό ότι σε ξενοδοχείο μεγάλου ομίλου στο Ηράκλειο, η εργοδοσία απασχολεί το 80% περίπου του προσωπικού μέσω των γνωστών αυτών γραφείων, αμείβοντας τους εργαζόμενους με ψίχουλα.
• Με την εκμετάλλευση του πάμφθηνου εργατικού δυναμικού των νέων, των «πρακτικάριων» και των μαθητευόμενων από τις τουριστικές σχολές και τα ΙΕΚ, που πότε τους αποκαλούν «μαθητές» (αφού δουλεύουν για 400 ευρώ) και πότε «εργαζόμενους» (αφού δουλεύουν πάνω από 8 ώρες), ανάλογα με το τι βολεύει κάθε φορά. Φυσικά, η πολυτέλεια και η χλιδή των ξενοδοχειακών μονάδων δεν αφορούν τη στέγαση που παρέχουν στους σπουδαστές. Στα δωμάτια που τους προσφέρονται χωράνε μόνο τα κρεβάτια τους, οι τουαλέτες είναι κοινές, σε πολλές περιπτώσεις χωρίς επαρκή εξαερισμό ή φωτισμό.

Τα ανύπαρκτα μέτρα ασφάλειας και υγείας, σε συνδυασμό με την ατελείωτη δουλειά, χωρίς διάλειμμα και ρεπό, έχουν θέσει πολλές φορές μέχρι τώρα την ίδια τη ζωή των εργαζομένων σε κίνδυνο. Πληθαίνουν τα εργατικά ατυχήματα και δυστυχήματα, τα κρούσματα λιποθυμιών, περιπτώσεις εργαζομένων που απέκτησαν μόνιμα μυοσκελετικά προβλήματα, τενοντίτιδα για τους σερβιτόρους και τους μάγειρες, φλεβίτιδα και δισκοπάθειες για τις καμεριέρες, ενώ οι ρεπατζήδες, με το κυλιόμενο ωράριο, συχνά καταλήγουν σε ηρεμιστικά χάπια για να καταφέρουν να κοιμηθούν λίγες ώρες.

Εντονα απασχολεί και το θέμα της εποχικότητας. Φέτος ειδικά, που χιλιάδες ξενοδοχοϋπάλληλοι είδαν να εξασφαλίζουν την επαναπρόσληψή τους την καταληκτική ημερομηνία (10 Ιούνη), βίωσαν την αγωνία για το τώρα, αλλά και για το χειμώνα. Οι περισσότεροι που απασχολούνται εποχιακά εργάζονται για 3 ή 4 μήνες (74%), ενώ 4 στους 10 απασχολούνται ως έξτρα εργαζόμενοι μόνο Ιούλη και Αύγουστο. Το επίδομα ανεργίας δεν επαρκεί ούτε για να ανακουφιστεί κάποιος, ενώ με την ανασφάλιστη εργασία να ανθεί, πρέπει κάποιος να σταθεί «τυχερός» ώστε να πληροί τις προϋποθέσεις για να το λάβει.

Τέλος, δεκάδες είναι οι καταγγελίες που γίνονται καθημερινά από τους εργαζόμενους ακόμα και για τα πιο στοιχειώδη, όπως η μη καταβολή των δεδουλευμένων. Οι περισσότερες περιπτώσεις φτάνουν μάταια στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, που αδυνατεί να κάνει και τα ελάχιστα, λόγω της υποστελέχωσης. Χαρακτηριστικά, στο Ρέθυμνο των χιλιάδων ξενοδοχοϋπαλλήλων υπάρχει μία και μόνο επιθεωρήτρια...