«Κι η Αμερική, μη νομίζεις πως είναι και τόσο μεγάλη. Δεν υπάρχει χώρος για μένα και για σένα, για τους όμοιούς μου και για τους όμοιούς σου, δε χωράνε μαζί πλούσιοι και φτωχοί στην ίδια χώρα, δε χωράνε κλέφτες και τίμιοι άνθρωποι μαζί, ούτε η πείνα μαζί με το πάχος»...

Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση συνθλίβει στην κυριολεξία τον αμερικανικό λαό. Σπίτια που έχουν κατασχεθεί, άνθρωποι που μένουν άνεργοι δίχως να έχουν ασφάλιση ή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, 34.400.000 Αμερικανοί, δηλαδή περισσότερο από το 10% του συνολικού πληθυσμού, επιβιώνουν χάρις στη διανομή κουπονιών τροφίμων, συνεχώς ξεφυτρώνουν καταυλισμοί νεόπτωχων που προσπαθούν να επιβιώσουν σε τροχόσπιτα ή σκηνές, ενώ οι γειτονιές των πόλεων γίνονται φαντάσματα. Και οι πιο κολασμένοι από δαύτους, στο δρόμο άστεγοι...

Από τη στιγμή που θα βρεθούν στο δρόμο, έχουν ήδη λησμονηθεί. Γίνονται ένα νούμερο στις στατιστικές μελέτες, ένας ανώνυμος σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πρόβλημα. Ολοι ξεχνούν ότι κάποτε ένας άστεγος ήταν ένας κανονικός άνθρωπος. Κάθε ένας από αυτούς είχε μάνα, πατέρα, οικογένεια.

Οι δολοφονημένοι άστεγοι αποτελούν και αντικείμενο στατιστικής μελέτης, ειδικά υπό το πρίσμα ότι οι βίαιες επιθέσεις, συχνά θανατηφόρες, εναντίον αστέγων πολλαπλασιάστηκαν το 2008, όπως αναφέρεται σε πρόσφατη έκθεση της Εθνικής Συμμαχίας για τους Αστέγους (NCH) που προσθέτει ότι 27 άστεγοι, ο υψηλότερος αριθμός από το 2001, βρήκαν το θάνατο κατά τη διάρκεια πάνω από 106 επιθέσεων που πραγματοποιήθηκαν εναντίον τους. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους (73%) οι δράστες των επιθέσεων ήσαν έφηβοι ή νεαροί κάτω των 25 ετών, οι οποίοι ισχυρίζονται πως κίνητρό τους ήταν η «πλήξη» ή η «διασκέδαση» και ιδίως η ικανοποίηση από το «ρίγος» που προκαλεί η βία! Η περιοχή με τις συχνότερες επιθέσεις εναντίον αστέγων είναι η πολιτεία της Φλόριδας, με 30 επιθέσεις, που είχαν ως αποτέλεσμα τρεις νεκρούς.

«Το βασικό θέμα στην υπόθεση είναι να βρεθεί στέγη γι' αυτούς τους ανθρώπους. Εάν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση χρηματοδοτούσε με σταθερό ρυθμό τους ενοικιαστές με μικρά μισθώματα, λιγότερος κόσμος θα κατέληγε στους δρόμους και λιγότερες γυναίκες και άνδρες θα δεχόντουσαν επιθέσεις», τόνισε το μέλος της ΝCH και θύμα ο ίδιος τέτοιας επίθεσης Ντέιβιντ Πιρτλ. Περίπου το 42% των αστέγων δε γίνεται δεκτό στα δημόσια καταλύματα, γεγονός που κατά την ΝCH σημαίνει ότι μεγάλος αριθμός από εγκλήματα του είδους δεν καταγγέλλονται και δεν καταγράφονται.

Οι άστεγοι δε γίνονται δεκτοί στα δημόσια καταλύματα καθώς οι ομοσπονδιακές και πολιτειακές δαπάνες θρυμματίζονται υπό το βάρος της κρίσης, εν αντιθέσει με μυθικά ποσά που διατίθενται προς τις τράπεζες και το κεφάλαιο, προκειμένου να διασωθεί η κερδοφορία του.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η πόλη της Νέας Υόρκης, που δονείται συθέμελα από την κρίση. Τεράστιος ο αριθμός εργαζομένων που έχασαν τη δουλειά τους και ο αριθμός των αστέγων αυξάνεται ραγδαία από το Σεπτέμβρη του 2007 οπότε άρχισε να ξεσπά η κρίση. Ο Μάικλ Μπλούμπεργκ, δήμαρχος της πόλης, ένας πραγματικός καρχαρίας της αγοράς, απομακρύνοντας αρχικά μεγάλα δημόσια καταφύγια των αστέγων από το Μανχάταν στο Μπρούκλιν, πλέον επιχειρεί να μειώσει δραματικά τα κονδύλια που προορίζονται για την αρωγή των αστέγων, είτε ζητώντας ενοίκιο από τους αστέγους που κατόρθωσαν να βρουν κάποια δουλειά είτε με το μυστικό πρόγραμμα εκδίωξης των αστέγων από την πόλη, ( πρόγραμμα που αν και έχει τεθεί σε εφαρμογή από τα τέλη του 2007 αποκαλύφθηκε μόλις πρόσφατα).

Σύμφωνα με την ισχύουσα πολιτειακή νομοθεσία, όπως αναφέρει δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας «Ιντιπέντεντ», οι αρχές της Νέας Υόρκης υποχρεούνται να διαθέτουν 36.000 δολάρια ανά οικογένεια το χρόνο για την παροχή καταλύματος στους αστέγους. Ο Μπλούμπεργκ που δε θα ήθελε να κατηγορηθεί ότι παραβιάζει το νόμο και όντας «εφευρετικός» ως επιχειρηματίας, βρήκε τον τρόπο: εξαγωγή των αστέγων, που σημειωτέον είναι Αμερικανοί πολίτες, σε άλλες χώρες, ώστε να αναλάβει κάποιος άλλος τη φροντίδα τους. Κατά το νόμο, που ο Μπλούμπεργκ φαίνεται να τηρεί αυστηρά, η βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχει κάποιος συγγενής ώστε να τους δεχθεί.

Από τα τέλη του 2007 που έχει τεθεί σε ισχύ το πρόγραμμα, περισσότερες από 550 οικογένειες αστέγων έχουν αναχωρήσει από τη Νέα Υόρκη με προορισμό 24 χώρες σε πέντε ηπείρους. Ολοι φυσικά με εισιτήρια χωρίς επιστροφή. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, η φθηνότερη λύση μέχρι στιγμής είναι η εξαγωγή αστέγων στο Σαν Χουάν του Πουέρτο Ρίκο, καθώς η αποστολή τους στοιχίζει μόλις 500 δολάρια ακόμη και για μια πολυπληθή οικογένεια. Ενώ η ακριβότερη μέχρι σήμερα, η αποστολή μίας οικογένειας πέντε Αμερικανών στην Γκρανβίλ, ένα μικρό λιμάνι της Μάγχης, όπου ζει ένας συγγενής της μητέρας. «Εξαγωγή» για την οποία οι δημοτικές αρχές της Νέας Υόρκης πλήρωσαν 6.332 δολάρια για τα αεροπορικά και τα σιδηροδρομικά εισιτήρια.

Σε άλλες πολιτείες όπου οι αρχές δε χαρακτηρίζονται από την... εφευρετικότητα του δημάρχου της Νέας Υόρκης, προσπαθούν να θεσπίσουν νόμους που θα ποινικοποιούν τους αστέγους και θα συντρίβουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σύμφωνα με έκθεση του Νομικού Κέντρου για τους Αστέγους και τη Φτώχεια (NLCP), βάσει των στοιχείων που συνέλεξε για το 2007 και το 2008, η αντιμετώπιση των αστέγων από τις πολιτειακές αρχές περιλαμβάνει:

• Τη θέσπιση και την επιβολή νομοθεσίας όπου καθίσταται παράνομη η διαμονή επί ώρα και ο ύπνος σε ανοικτούς και δημόσιους χώρους ή η αποθήκευση προσωπικών αντικειμένων.
• Επιλεκτική επιβολή μερικών «ουδέτερων νόμων», όπως για παράδειγμα της άσκοπης περιφοράς, της άσκοπης περιπλάνησης, της μεταφοράς ανοικτών κιβωτίων, ειδικά για τους αστέγους.
• Η εκκαθάριση ολόκληρων περιοχών όπου συνήθως βρίσκουν κατάλυμα άστεγοι και η εκδίωξή τους, τακτική που συχνά καταλήγει σε τραυματισμούς αστέγων και απώλεια των σημαντικών προσωπικών τους εγγράφων, όπως ταυτότητες, βιβλιάρια κλπ.
• Τη θέσπιση και την επιβολή νόμων που καθιστούν αδίκημα την επαιτεία και την αναζήτηση τροφής, ώστε να τους εκδιώξουν από τις πόλεις.
• Τη θέσπιση διαταγμάτων που αφορούν ένα ευρύ φάσμα της αποκαλούμενης «ποιότητας ζωής», όπως για παράδειγμα της δημόσιας ούρησης καθώς οι άστεγοι δεν έχουν τη δυνατότητα τις περισσότερες φορές να κάνουν χρήση των δημόσιων χώρων υγιεινής.

Είναι προφανές ότι πολλά έχουν αλλάξει από τη δεκαετία του '80 όπου οι δρόμοι των αμερικανικών πόλεων είχαν γεμίσει αστέγους εξαιτίας του κλεισίματος των δημόσιων ψυχιατρικών ιδρυμάτων κατά τα χρόνια της προεδρίας Ρόναλντ Ρίγκαν. Οι άστεγοι της πρώτης δεκαετίας της νέας χιλιετίας είναι καθημερινή μαρτυρία της παταγώδους αποτυχίας του «αμερικανικού ονείρου», είναι τα θύματα της κρίσης. Και όταν δεν μπορούν να εξαχθούν, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να εξαφανιστούν. Είτε δολοφονώντας τους, είτε μέσα στις φυλακές να δουλεύουν προφανώς «αφιλοκερδώς» για κάποια πολυεθνική...