Η ηλεκτροκίνηση, άλλες «πράσινες» και υψηλής τεχνολογίας επιχειρηματικές δραστηριότητες αποτελούν, ανάμεσα σε άλλα, το μέλλον της καπιταλιστικής οικονομίας και ο ανταγωνισμός μεταξύ των ομίλων παγκοσμίως για ένα σημαντικό μερίδιο στην ανερχόμενη αγορά έχει φουντώσει. Για τους ευρωπαϊκούς ομίλους σημαντικό «αγκάθι» στον ανταγωνισμό τους με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα είναι η εξάρτησή τους σε ορυκτά και σπάνιες γαίες - πρόκειται για μέταλλα όπως το κοβάλτιο (Co), λευκόχρυσος (Pt), τιτάνιο (Ti), ταντάλιο (Ta), ίνδιο (In), νεοδύμιο (Nd), δυσπρόσιο (Dy), δημήτριο (Ce), ευρώπιο (Eu), τέρβιο (Tb), λανθάνιο (La), λίθιο (Li) κ.λπ. - που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μεταξύ των οποίων και οι μπαταρίες των ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Η αδυναμία παραγωγής μπαταριών στην Ευρώπη εξαναγκάζει τις αυτοκινητοβιομηχανίες να εισάγουν μπαταρίες από την Κίνα, τη Νότια Κορέα και αλλού, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος, αλλά και ενισχύοντας τους ανταγωνιστές τους.

Σήμερα, η Κίνα κυριαρχεί στη βιομηχανία εξόρυξης σπάνιων γαιών (90% παγκοσμίως) και πολλά κορυφαία μονοπώλια εξαρτώνται από αυτή. Καθόλου τυχαία, σε πολλές εστίες συγκρούσεων ανά τον κόσμο το «ζητούμενο» είναι και αυτά τα ορυκτά που θα τροφοδοτήσουν τις τεχνολογίες του μέλλοντος. Ενδεικτικά, η Αμερικανική Γεωλογική Εταιρεία έχει υπολογίσει την πιθανή αξία των ορυκτών του Αφγανιστάν (χρυσός, πολύτιμοι λίθοι και σπάνιες γαίες) έως και 1 τρισ. δολάρια. Αλλες έρευνες, όπως δημοσιεύει το επιχειρηματικό περιοδικό «Forbes», δείχνουν πως τα αποθέματα σπάνιων γαιών στη Βόρεια Κορέα ενδέχεται να ανέρχονται σε 6 τρισ. δολάρια, καθιστώντας τη χώρα «ένα ανεκμετάλλευτο χρυσωρυχείο για τις επιχειρήσεις νέων τεχνολογιών», της Κίνας, των ΗΠΑ και άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Στο κερδοφόρο πεδίο των μεταλλευμάτων και σπάνιων γαιών «μπαίνει» δυναμικά η Σουηδία με στόχο να ανταγωνιστεί την Κίνα και να αποτελέσει την ευρωπαϊκή εναλλακτική. Να σημειωθεί ακόμη πως στην κόντρα για μερίδιο της αγοράς στον «κόσμο μετά τα ορυκτά καύσιμα», η σουηδική «Volvo Cars» (και κινεζικά κεφάλαια) ανακοίνωσε πριν από μήνες πως από το 2019, όλα τα νέα της μοντέλα θα είναι ηλεκτροκίνητα.

Η σουηδική κυβέρνηση αλλά και επιχειρηματικοί όμιλοι εντείνουν τις προσπάθειες για την εξεύρεση πολύτιμων μεταλλευμάτων, όπως το κοβάλτιο, το λίθιο, ο γραφίτης κ.ά., βασικά υλικά για την κατασκευή των μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων, που είναι σε όλο και μεγαλύτερη ζήτηση από τις αυτοκινητοβιομηχανίες.

Η σουηδική κυβέρνηση θα επενδύσει 10 εκατ. κορόνες (περίπου 1 εκατ. ευρώ) τα επόμενα δύο χρόνια για να καταγράψει την ύπαρξη ορυκτών που θεωρούνται σημαντικά για τη μελλοντική εκμετάλλευση. Το Γεωλογικό Παρατηρητήριο Σουηδίας (SGU) - μια κυβερνητική υπηρεσία - πιστεύει ότι υπάρχουν δυνατότητες επέκτασης της εξόρυξης και πιο σπάνιων ορυκτών, όπως το βολφράμιο και οι σπάνιες γαίες.

Παρόλο που η Σουηδία διαθέτει κάποια γνωστά αποθέματα λιθίου και κοβαλτίου, η εξόρυξή τους δεν είχε αποδειχθεί μέχρι στιγμής οικονομικά αποδοτική. Οι ειδικοί του SGU πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να αλλάξει. «Φυσικά, χώρες όπως η Χιλή και το Περού έχουν τεράστιο γεωλογικό δυναμικό και η Σουηδία δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο», είπε ο Αντερς Χάλμπεργκ, γεωλόγος του SGU. «Δεν είναι όμως μόνο θέμα γεωλογίας. Εχουμε ενεργές δραστηριότητες εξόρυξης, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε τεχνογνωσία και δυνατότητες έρευνας», πρόσθεσε.

«Η Σουηδία διαθέτει μοναδικά "περιουσιακά στοιχεία" στο υπέδαφός της», δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα «Ιντιπέντεντ» ο υπουργός Επιχειρηματικότητας, Μίκαελ Ντάμπεργκ. «Ιστορικά ερευνούσαμε κυρίως μεταλλεύματα, όπως ο χαλκός, ο σίδηρος, το ασήμι και ο χρυσός. Αλλά η μετάβαση σε πράσινες τεχνολογίες σημαίνει ότι υπάρχει αυξημένη ανάγκη για άλλα ορυκτά», πρόσθεσε.

Το σχέδιο αποτελεί μέρος μιας παγκόσμιας προσπάθειας για τη διασφάλιση της προσφοράς τέτοιων κρίσιμων ορυκτών και τη μείωση της εξάρτησης για κοβάλτιο από το Κονγκό και για γραφίτη και σπάνιες γαίες από την Κίνα. Η αφρικανική χώρα, που καθόλου τυχαία σπαράσσεται από ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις εξαιτίας και του ορυκτού της πλούτου, παράγει σήμερα τις συντριπτικά μεγαλύτερες ποσότητες του κοβαλτίου. Τα παγκόσμια μονοπώλια επωφελούνται από τις επιχειρήσεις εξόρυξης - κάτεργα που δραστηριοποιούνται στο Κονγκό, με εκτεταμένη παιδική εργασία και πολλούς σακατεμένους εργάτες.

Οι επιστημονικές μελέτες που γίνονται για λογαριασμό των μονοπωλίων (αυτοκινητοβιομηχανιών και άλλων «πράσινων επιχειρήσεων») «ανησυχούν» τόσο για την τιμή του κοβαλτίου, που έχει τριπλασιαστεί από τις αρχές του 2016, όσο και για τα αποθέματά του.

Σύμφωνα με μελέτη της CRU (εταιρεία που παρέχει πληροφορίες και συμβουλές σε επιχειρήσεις και επικεντρώνεται στις παγκόσμιες αγορές μεταλλείων, μετάλλων και λιπασμάτων), αν το 1 δισ. αυτοκίνητα που κυκλοφορούν σήμερα παγκοσμίως, αντικατασταθούν μελλοντικά με ένα μοντέλο ηλεκτροκίνησης, η ζήτηση κοβαλτίου θα ανερχόταν σε 14 εκατ. τόνους. Δηλαδή, το διπλάσιο από τα σημερινά παγκόσμια αποθέματα. Ακόμα και ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο, που προβλέπει 30 εκατ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα στους δρόμους μέχρι το 2030, θα απαιτούσε τριπλασιασμό της παραγωγής οχημάτων από τα τρέχοντα επίπεδα. Αυτό σημαίνει σημαντική ενίσχυση των ανταγωνιστών κατασκευαστών μπαταριών.

Εκτός από την πρωτοβουλία που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση, στη Σουηδία έχουν επίσης αυξηθεί οι ιδιωτικές επενδύσεις στην εξερεύνηση ορυκτών που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες. Μία από αυτές είναι η αυστραλιανή «Talga Resources», με έδρα το Περθ, που διεξάγει έρευνες με στόχο την εξόρυξη κοβαλτίου και γραφίτη στη Βόρεια Σουηδία. Σε πρόσφατη ενημέρωσή της ανέφερε ότι τα κοιτάσματα των βασικών μετάλλων στη Σουηδία έχουν «σημαντικές δυνατότητες» στη μελλοντική προμήθεια κοβαλτίου για μπαταρίες.

Ως ιδιαίτερα σημαντικά για την απεξάρτηση από την Κίνα θεωρούνται τα αποθέματα γραφίτη στη Βόρεια Σουηδία. Ο διευθύνων σύμβουλος της «Talga Resources», Μαρκ Τόμσον, έκανε λόγο για σημαντικές δυνατότητες κερδοφορίας από τον γραφίτη, «δεδομένου ότι οι επενδύσεις από τη βιομηχανία για την εξόρυξή του είχαν υποβαθμιστεί στο παρελθόν, όμως οι επιχειρηματίες - καταναλωτές "φώναζαν" για αξιόπιστη, έγκαιρη και υψηλής ποιότητας προμήθεια εκτός Κίνας».

Παράλληλα, δήλωσε ότι «η Κίνα κυριαρχεί σήμερα στην αγορά, με περισσότερο από το 80% της παγκόσμιας προσφοράς, παρόλο που οι εξαγωγές μειώθηκαν λόγω νέων τιμολογίων και άλλων κανονισμών». «Αυτό σημαίνει ότι η "Talga" μπορεί να επωφεληθεί εξαιρετικά από την ευρωπαϊκή αγορά, όπου οι αγοραστές αναζητούν εναλλακτικές προς την Ασία και τη Νότια Αμερική», προσθέτει. Αναφορικά με τα αποθέματα «άνθρακα γραφίτη που συλλέγουμε από την επιφάνεια στη Βόρεια Σουηδία, πιστεύουμε ότι μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία με χαμηλό κόστος και να αντικαταστήσουν τον γραφίτη άμορφου τύπου που εισάγεται από την Κίνα».

Πριν από μήνες η σουηδική εταιρεία «Νοrthvolt» ανακοίνωσε ότι προχωράει στην κατασκευή του μεγαλύτερου εργοστασίου παραγωγής μπαταριών της Ευρώπης στα βορειοανατολικά της χώρας, όπου βρίσκονται κοιτάσματα νικελίου, κοβαλτίου, λιθίου και γραφίτη. Η κατασκευή του εργοστασίου θα ξεκινήσει στα μέσα του 2018 και αναμένεται να αυξήσει προοδευτικά την παραγωγή μεταξύ του 2020 και του 2023, ενώ το κόστος της επένδυσης θα ανέλθει στα 4 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ακόμη μια «απάντηση» στους σφοδρούς ανταγωνισμούς, κυρίως με την «Τέσλα», η οποία έχει εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών («Gigafactory») στη Νεβάδα και σχεδιάζει να κατασκευάσει κι ένα στην Ευρώπη.

Το εργοστάσιο της «Northvolt» θα τροφοδοτεί όχι μόνο ηλεκτρικά οχήματα, αλλά και μονοπώλια ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που αναζητούν αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και βιομηχανίες.