ΠΓΔΜ
Εντείνεται η κρίση εν μέσω σφοδρών μαχών...
Παρασκευή 10 Αυγούστου 2001

Associated Press

Πάνω στο ποδήλατο η ζωή προσπαθεί να επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς με φόντο τα αποκαΐδια από τις προχτεσινοβραδινές ταραχές και εμπρησμούς κτιρίων στο Πρίλεπ
ΣΚΟΠΙΑ.-

Κρίσιμη και επικίνδυνη παραμένει η κατάσταση στην ΠΓΔΜ, αφού παρά τη μονογραφή της λεγόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας, σφοδρές μάχες μαίνονταν (έως νωρίς χτες το απόγευμα) ανάμεσα στο στρατό και τους Αλβανούς αυτονομιστές γύρω από το Τέτοβο, προκαλώντας νέα θύματα, όπως το θάνατο ενός Σλαβομακεδόνα στρατιώτη (από πυρά αυτονομιστών στο βορειοδυτικό χωριό Ρατάε) και το θάνατο ενός 14χρονου Αλβανού στην κωμόπολη Βέλες (ενδεχομένως από πυρά Σλαβομακεδόνων παραστρατιωτικών).

Την ίδια στιγμή, η πολιτική ηγεσία των Σκοπίων έστελνε συγκεχυμένα μηνύματα. Αφ' ενός το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας αποφάσισε τη λήψη δραστικών μέτρων απάντησης του στρατού στις επιθέσεις των Αλβανών αυτονομιστών. Αφ' ετέρου, ο υπουργός Αμυνας έκανε έκκληση για ειρήνη και συμφιλίωση μπροστά στο μεγάλο κίνδυνο κλιμάκωσης του πολέμου... Η βαριά και συγκεχυμένη κατάσταση στα Σκόπια επηρέασε ακόμη και τον απεσταλμένο της ΕΕ, Φρανσουά Λεοτάρ, που εξέφρασε αμφιβολίες για το εάν τελικώς θα υπερνικήσει η ειρήνη, επιφυλασσόμενος να προβλέψει ακόμη και εάν οι πολιτικοί ηγέτες της χώρας θα προβούν τη Δευτέρα στην επίσημη υπογραφή της «ειρηνευτικής συμφωνίας» (απ' την οποία απουσιάζει αναφορά στο ζήτημα αποστολής της ΝΑΤΟικής δύναμης των 3.500 στρατιωτών και στον τρόπο «αφοπλισμού» των Αλβανών αυτονομιστών)...

Μάχες και παραίτηση του αρχηγού ΓΕΣ

Μετά τις προχτεσινές βίαιες διαδηλώσεις εκατοντάδων Σλαβομακεδόνων στα Σκόπια, που είχαν αποτέλεσμα τον εμπρησμό και τις καταστροφές μερικών δεκάδων κτιρίων (ιδιοκτησίας Αλβανών), η κατάσταση στην πρωτεύουσα της ΠΓΔΜ ήταν κάτι παραπάνω από τεταμένη. Ενα 24ωρο μετά την προχτεσινή πολύνεκρη ενέδρα σε βάρος του στρατού (10 νεκροί, τρεις τραυματίες), Σλαβομακεδόνες σχεδίαζαν να πραγματοποιήσουν νέα διαδήλωση διαμαρτυρίας για τις συνεχιζόμενες επιθέσεις των Αλβανών αυτονομιστών, η χώρα κηρύχτηκε σε κατάσταση εθνικού πένθους, ενώ στην πόλη Πρίλεπ, απ' όπου κατάγονταν τα περισσότερα από τα θύματα της ενέδρας σε βάρος του στρατού, οι κάτοικοι προετοιμάζονταν για την προγραμματισμένη για σήμερα τελετή κηδείας των θυμάτων.

Οι συνέπειες της πολύνεκρης ενέδρας της περασμένης Τετάρτης σε βάρος του στρατού προκάλεσαν και αλλαγές στην ηγεσία του Γενικού Επιτελείου Στρατού, καθώς ο Πρόεδρος της χώρας, Μπόρις Τραϊκόφσκι, αποδέχτηκε την παραίτηση του στρατηγού Πάντε Πέτροφσκι, ανακοινώνοντας ως προσωρινό αντικαταστάτη του τον υπαρχηγό του ΓΕΣ, Μεντόντια Σταμπουλίνσκι. Ο τρόπος αποχώρησης του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού της ΠΓΔΜ είναι συγκεχυμένος καθώς άλλες πληροφορίες φέρουν τον Πρόεδρο Τραϊκόφσκι να τον καθαιρεί από το αξίωμά του θεωρώντας τον υπεύθυνο για την ενέδρα σε βάρος του στρατού και άλλες τον φέρουν να υποβάλλει παραίτηση αναλαμβάνοντας την πλήρη ευθύνη...

Το θερμόμετρο της έντασης φορτιζόταν, το περασμένο 24ωρο, ακόμη περισσότερο εξαιτίας της κλιμάκωσης των συγκρούσεων ανάμεσα σε στρατό και αυτονομιστές του «Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού» («UCK») με στόχο την ανάληψη ολοκληρωτικού ελέγχου του Τέτοβο.

Σύμφωνα με ανακοινώσεις εκπροσώπων της κυβέρνησης, οι μάχες εξελίσσονταν από το βράδυ της Τετάρτης προς Πέμπτη (οπότε σκοτώθηκε ο Σλαβομακεδόνας στρατιώτης Ντούσκο Σιναντίνοφσκι όταν δέχτηκε πυρά κοντά στο χωριό Ρατάε) έως αργά χτες το απόγευμα. Αναφέρθηκε πως φυλάκιο της αστυνομίας στο Τέτοβο δέχτηκε δύο φορές επίθεση χτες το μεσημέρι από πυρά που εκτόξευαν Αλβανοί αυτονομιστές χρησιμοποιώντας εκτοξευτήρες όλμων και ρουκετών από το χωριό Γκάζρε και πως οι αστυνομικοί ανταπέδωσαν τα πυρά δίχως ωστόσο να γνωστοποιηθεί εάν κάποια από τις αντιμαχόμενες πλευρές υπέστη νέες απώλειες.

Πάντως, νωρίτερα, τοπικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης μετέδιδαν πως ένας 14χρονος Αλβανός έχασε τη ζωή του μετά από επίθεση αγνώστων στην κωμόπολη Βέλες...

Ανησυχεί και ο Φ. Λεοτάρ...

Ενα 24ωρο μετά τη μονογραφή της «ειρηνευτικής συμφωνίας» από όλους τους πολιτικούς αρχηγούς της ΠΓΔΜ, ο απεσταλμένος της ΕΕ, Φρανσουά Λεοτάρ (που μαζί με τον Αμερικανό Τζέιμς Πάρντιου συμμετέχει στις συνομιλίες της Οχρίδας), αποκάλυψε πως παραμένει σε εκκρεμότητα το κρίσιμο ζήτημα συμφωνίας των πολιτικών αρχηγών στο θέμα της αποστολής της ΝΑΤΟικής πολυεθνικής δύναμης που έχει ανακοινωθεί πως θα σταλεί στη βορειοδυτική ΠΓΔΜ με στόχο τον «αφοπλισμό» των Αλβανών αυτονομιστών...

Ο Φ. Λεοτάρ δεν έκρυψε μάλιστα την ανησυχία του πως η κλιμάκωση της βίας στα θέατρα του πολέμου δεν αποκλείεται να εκμηδενίσει τα αποτελέσματα της «συμφωνίας», ελπίζοντας παρ' όλα αυτά πως τελικώς όλες οι πλευρές θα την υπογράψουν στην επίσημη τελετή την ερχόμενη Δευτέρα, 13 του Αυγούστου, στα Σκόπια...

«Παραμένω πολύ προσεκτικός... Δεν μπορώ να αρνηθώ πως εάν εξακολουθήσει η συνεχής επιδείνωση της κατάστασης στα πεδία (των μαχών), τότε τίθενται εν αμφιβόλω όλα αυτά που επιτεύχθηκαν στις συνομιλίες», δήλωσε ο απεσταλμένος της ΕΕ στο ραδιόφωνο «Γιούροπ-1».

Ωστόσο, αργότερα, ο πρέσβης του ΝΑΤΟ στην ΠΓΔΜ, Χάντζοργκ Εϊφ, υποδαύλιζε την ένταση ακόμη περισσότερο δείχνοντας - τη γνωστή... - επιμονή στην πρότασή του προς τους Σλαβομακεδόνες πολιτικούς αρχηγούς για χορήγηση γενικής αμνηστίας... στους Αλβανούς αυτονομιστές! Μιλώντας στο γερμανικό τηλεοπτικό σταθμό «ZDF», ο Εϊφ είπε πως «οι αυτονομιστές θα πρέπει να δεχτούν ένα σχέδιο αφοπλισμού τους προτού εισέλθει η ΝΑΤΟική δύναμη στην ΠΓΔΜ, ενώ οι Μακεδόνες αξιωματούχοι να τους δώσουν αμνηστία»... «Ομως», παραδέχτηκε ο πρεσβευτής του ΝΑΤΟ, «προς το παρόν δεν υπάρχει η κατάλληλη ατμόσφαιρα προκειμένου είτε ο Πρόεδρος, είτε η κυβέρνηση να ανακοινώσουν τη χορήγηση αμνηστίας»!

«Θολά» τα μηνύματα της ηγεσίας

Την ίδια ώρα, πολιτικοί ηγέτες της ΠΓΔΜ εξέπεμπαν μηνύματα σύγχυσης, αγωνίας αλλά και ελπίδας...

Μετά την (προχτεσινοβραδινή) συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, ο Πρόεδρος, Μπόρις Τραϊκόφσκι, εξέδωσε ανακοίνωση λέγοντας πως αποφασίστηκε η λήψη «μέτρων ενεργητικής επίθεσης από το στρατό και την αστυνομία με στόχο την εξάλειψη των απειλών που εμφανίζονται σε βάρος των Ενόπλων Δυνάμεων».

Αργότερα, ο υπουργός Αμυνας της χώρας, Βλάντο Μπούσκοφσκι, έκανε έκκληση στο λαό της ΠΓΔΜ για «υπομονή και κοινή λογική» σημειώνοντας πως «η χτεσινή τραγωδία (δηλαδή η ενέδρα κατά του στρατού) ας γίνει η αρχή του τέλους της σύρραξης και όχι η έναρξη ενός αιματηρού εμφύλιου πολέμου... Πρέπει να δοθεί μία ευκαιρία στην ειρήνη».

Ακολούθως, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Αμυνας προειδοποίησε πως οποιαδήποτε στρατιωτική πρόταση για την εκτόνωση της κρίσης «θα ήταν λύση αυτοκτονίας»...

Εξάλλου, χτες, είχαμε και ένα πρώτο σχόλιο από την πλευρά των Αλβανών αυτονομιστών όσον αφορά στην προχτεσινοβραδινή μονογραφή της «ειρηνευτικής συμφωνίας». Σύμφωνα με το πρακτορείο «Ρόιτερς», εις εκ των διοικητών των αυτονομιστών, ονόματι «στρατηγός Γκεζίμ Οστρένι», δήλωσε σε κοσσοβάρικη εφημερίδα πως η συμφωνία «απαντά στους στόχους για τους οποίους έχει δεσμευτεί ο καθένας, όπως οι ΗΠΑ, η ΕΕ, όλος ο λαός και επίσης ο UCK».