«Οι γυναίκες μπορούν να κάνουν τη διαφορά». «Διασφαλίζουμε περιβάλλον ίσων ευκαιριών και αναδεικνύουμε με κάθε ευκαιρία τη γυναικεία συμβολή και προσέγγιση σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα». «Η συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και η ανάληψη διευθυντικών θέσεων από γυναίκες συμβάλλει στις βελτιωμένες επιδόσεις και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων». «Δημιουργούμε τις προϋποθέσεις προκειμένου οι ταλαντούχες γυναίκες με ηγετικές ικανότητες να έχουν τη δυνατότητα να ανελιχθούν σε ανώτατες θέσεις διοίκησης». Τα παραπάνω είναι μια μικρή σταχυολόγηση από τις παρουσιάσεις που κάνουν μια σειρά επιχειρηματικοί όμιλοι σχετικά με την εταιρική τους πολιτική όσον αφορά τις γυναίκες. Προέρχονται από την πρόσφατη έκδοση του επιχειρηματικού οδηγού της ICAP, «Leading Women in Business». Η ICAP στην ετήσια έκδοσή της ασχολείται με την ανάπτυξη της «γυναικείας επιχειρηματικότητας» και τη θέση των γυναικών στη διοίκηση των επιχειρήσεων. Στη φετινή έκδοση έχει συμπεριληφθεί και ένα νέο κεφάλαιο, το οποίο είναι αφιερωμένο στις «εταιρικές πολιτικές ανάπτυξης των γυναικών».

Μέσα από τις σελίδες του κεφαλαίου αυτού, στελέχη επιχειρηματικών ομίλων δίνουν μια ιδέα για τα κίνητρα που έχει η προσπάθεια για την αξιοποίηση του γυναικείου δυναμικού στα ανώτερα κλιμάκιά τους. «Η βελτίωση της εκπροσώπησης των γυναικών στα επίπεδα της εταιρικής ιεραρχίας συνδέεται με τις έννοιες της διαφορετικότητας, της αξιοποίησης ταλέντων, των ίσων ευκαιριών και της ανάπτυξης ηγετικών ικανοτήτων», υπογραμμίζει για παράδειγμα ο όμιλος ΟΤΕ. Προσθέτει, ακόμα, πως «σύμφωνα με μελέτες, η συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και η ανάληψη διευθυντικών θέσεων από γυναίκες συμβάλλει στις βελτιωμένες επιδόσεις και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων». Στο ίδιο μήκος κύματος, η φαρμακευτική εταιρεία «GSK» αναφέρεται στην «κουλτούρα ισότητας και diversity, η οποία ενθαρρύνει τις ταλαντούχες γυναίκες να αποτελούν δυναμικό κομμάτι του οργανισμού μας, αλλά και να εξελίσσονται επαγγελματικά αναλαμβάνοντας ανώτατες διοικητικές θέσεις». Στην περίπτωση της διεθνούς εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών «Accenture», οι σχετικές επιδιώξεις μεταφράζονται και σε συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους: «Η "Accenture" Ελλάδας πιστεύει ότι οι γυναίκες μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην ηγεσία. Το 35% του ανθρώπινου δυναμικού της εταιρείας είναι γυναίκες, το 30% περίπου των προαγωγών ετησίως δίνονται σε γυναίκες, ενώ το 40% των νέων προσλήψεων, για το έτος 2016, στοχεύει αποκλειστικά στο γυναικείο πληθυσμό», διαβάζουμε ανάμεσα σε άλλα.

Οι προσδοκίες των επιχειρηματικών ομίλων για ενισχυμένη κερδοφορία μέσα από την αξιοποίηση των γυναικών στη διοίκησή τους είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η άλλη όψη του αφορά την προσπάθεια να φιλοτεχνήσουν την εικόνα του «καλού εργοδότη». Του εργοδότη που ενδιαφέρεται για την «ισότητα» και την προωθεί με συγκεκριμένα μέτρα. Κι αν η μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών στα διοικητικά συμβούλια και στις θέσεις των διευθυντικών στελεχών υπόσχεται καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα, η εμφάνιση των επιχειρηματικών ομίλων ως «θεματοφυλάκων» της ισότητας έχει κι αυτή τα οφέλη της. Καλλιεργεί τον «κοινωνικό εταιρισμό», το πρίσμα μέσα από το οποίο οι εργαζόμενοι, άντρες και γυναίκες, καλούνται να αντιμετωπίσουν την κερδοφορία και την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης ως «αμοιβαίο όφελος» και «κοινό καλό», ακόμα και ως δική τους υπόθεση, ως στόχο που πρέπει να υπηρετήσουν.

Στην «ισότητα» ασφαλώς οι επιχειρηματικοί όμιλοι δίνουν το δικό τους περιεχόμενο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τρόπος με τον οποίο η εταιρεία «Accenture» αξιοποιεί τη Μέρα της Γυναίκας: «Στην Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, οι γυναίκες εργαζόμενες της εταιρείας απ' όλο τον κόσμο συνδέονται online από τα κατά τόπους γραφεία, για να παράσχουν συμβουλές και καθοδήγηση η μία στην άλλη, αλλά και να προσδιορίσουν την επιτυχία με τους δικούς τους όρους, όπως υπαγορεύει και το motto της "Accenture" για τις γυναίκες επαγγελματίες: "Difining Success. Your Way". Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μέρος των εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται εκείνη τη βδομάδα του χρόνου (παρουσιάσεις, εορταστικές δράσεις, video conferences) με θέμα την καριέρα και την εξέλιξη της γυναίκας στην "Αccenture"». Ετσι, η Μέρα της Γυναίκας, από μέρα αγώνα των εργαζόμενων γυναικών για τα δικαιώματά τους, γίνεται κάτι σαν μέρα καριέρας, όχι μόνο για τα στελέχη της συγκεκριμένης εταιρείας, αλλά συνολικά, αν είναι δυνατόν, για τις εργαζόμενες που προτρέπονται να τις μιμηθούν. Να μιμηθούν, δηλαδή, πρότυπα γυναικών ξένα και εχθρικά προς τα δικά τους ταξικά συμφέροντα.

Κι αν οι επιχειρήσεις κάνουν απλά τη δουλειά τους, την ίδια «δουλειά» κάνουν και άλλοι για λογαριασμό τους. «Η ισότητα των φύλων πρέπει να είναι βασικό ζητούμενο στις νέες και σύγχρονες μορφές επιχειρηματικότητας και η γυναίκα δεν μπορεί παρά να είναι στο επίκεντρο οποιουδήποτε προοδευτικού σχεδίου»: Τώρα, όμως, δε μιλούν οι εκπρόσωποι των επιχειρηματικών ομίλων. Το απόσπασμα προέρχεται από άρθρο της Γενικής Γραμματέα Ισότητας των Φύλων και μέλους της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ, Φωτεινής Κούβελα, πριν λίγους μήνες στην εφημερίδα «Αυγή» (18/11/2015), κάτω από τον τίτλο «Παραγωγική ανασυγκρότηση με έντονο άρωμα γυναίκας». Αναπτύσσοντας τα κυβερνητικά σχέδια για την «παραγωγική ανασυγκρότηση», η αρθρογράφος επιδίδεται σε έναν ύμνο στην επιχειρηματικότητα. Στην «καλή» και «υγιή» επιχειρηματικότητα, αφού όπως εξηγεί, αυτό που πρέπει να γίνει σήμερα, είναι «να περάσουμε από μια κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα της "αρπαχτής" σε μια νέα επιχειρηματικότητα, η οποία να σέβεται τις εργαζόμενες και τους εργαζόμενους και το περιβάλλον και η οποία να αναζητά την κερδοφορία μέσα από τις επενδύσεις, την απασχόληση και την καινοτομία».

Στην υπόθεση αυτή, η Γενική Γραμματέας Ισότητας απευθύνει ιδιαίτερο προσκλητήριο στις γυναίκες: «Οι εργαζόμενες, οι επιχειρηματίες, οι αυτοαπασχολούμενες, τα στελέχη επιχειρήσεων και οι εργάτριες αποτελούν σπουδαίο δυναμικό για την οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας», αναφέρει. Ετσι, τα στελέχη των επιχειρήσεων και οι εργαζόμενες μπαίνουν στο ίδιο τσουβάλι. Τόσο οι μεν όσο και οι δε καλούνται να συμβάλουν στην «ανάπτυξη», να βάλουν πλάτη για την «παραγωγική ανασυγκρότηση». Οσο για το μερίδιο που αναλογεί στις εργαζόμενες γυναίκες, η δική τους συμβολή είναι να αποχαιρετήσουν τα εργασιακά και ασφαλιστικά τους δικαιώματα. Να ξεχάσουν τη σταθερή δουλειά, το οχτάωρο, την Κοινωνική Ασφάλιση, τις δημόσιες και δωρεάν κοινωνικές υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας, τα όποια μέτρα προστασίας της μητρότητας, τη συνταξιοδότηση.

Το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υψώσει τη σημαία της «υγιούς επιχειρηματικότητας» είναι γνωστό, ήδη από τη θητεία του στα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οτι από τις κυβερνητικές πλέον θέσεις ανεμίζει τη σημαία αυτή με μεγαλύτερο ζήλο, ακόμα γνωστότερο. Πλέον λύθηκαν και οι απορίες μας γύρω από τη σύνδεση της «επιχειρηματικότητας» με την «ισότητα» των φύλων. Με λίγο «άρωμα γυναίκας» η καπιταλιστική ανάπτυξη μυρίζει καλύτερα. Εξουδετερώνονται οι άσχημες «οσμές» των μειωμένων μισθών, των απολύσεων, της ανεργίας, της εντατικοποίησης, των ελαστικών μορφών εργασίας. `Η μήπως όχι;