Κιβωτιόσχημο τάφο του 4ου αιώνα π.Χ. αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη σε εκσκαφή οικοπέδου στην Πέλλα. Το εντυπωσιακότερο στοιχείο είναι η εσωτερική διακόσμησή του με υπέροχες τοιχογραφίες, που διατηρούνται σε αρκετά καλή κατάσταση.

Οι τοιχογραφίες απεικονίζουν ανδρικές μορφές, σε ποικίλες στάσεις, με πολύχρωμα ενδύματα. Μία νεανική μορφή, πιθανότατα ο νεκρός, παριστάνεται όρθιος και στεφανωμένος, ενώ δύο άλλες μορφές - ένας ηλικιωμένος και ένας νέος - κοιτούν το νεκρό. Μία άλλη καθιστή μορφή ηλικιωμένου άνδρα απεικονίζεται με έναν ανοιγμένο πάπυρο στα γόνατα. Πάνω από τις μορφές αυτές υπάρχει ζώνη με ιππείς, που εναλλάσσονται με φιάλες. Η νεκρική κλίνη ήταν τοποθετημένη πάνω σε λίθινο θρανίο.

Ο τάφος, που βρέθηκε συλημένος, έχει διαστάσεις 4,5Χ2Χ3 μέτρα. Ηταν καλυμμένος με μεγάλες λίθινες πλάκες, οι οποίες στηρίζονταν σε ξύλινα δοκάρια τοποθετημένα στις μεγάλες δοκοθήκες που υπάρχουν στο πάνω μέρος των κτιστών τοιχωμάτων.

Το μέγεθος και η αρχιτεκτονική μορφή του σπουδαίου αυτού ευρήματος το εντάσσουν στην περίοδο πειραματισμών για την κατασκευή θαλαμωτών καμαροσκεπών τάφων. Τα λιγοστά κτερίσματα που βρέθηκαν βεβαιώνουν τη χρονολόγησή του στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ., όπως επισήμανε η προϊσταμένη της ΙΖ` Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Μαρία Ακαμάτη. Η ίδια προσέθεσε ότι η διακόσμηση του νέου ταφικού μνημείου της Πέλλας πλουτίζει τις γνώσεις μας για την αρχαία ζωγραφική και αποδεικνύει την υψηλή ποιότητά της στη μακεδονική πρωτεύουσα. Η αρχαιολόγος πιστεύει ότι ο τάφος θα πρέπει να αφορούσε πλούσιο άνθρωπο, όχι όμως στρατιωτικό, αλλά των Γραμμάτων.

Ημικυκλικό μαρμάρινο βάθρο ύψους 0,71μ. και διαμέτρου 1,10μ. αποκαλύφθηκε στις 17/05/2001 στη διάρκεια εργασιών ανάδειξης και αποκατάστασης που πραγματοποιεί η ΙΒ` Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στο Τρόπαιο της Ναυμαχίας του Ακτίου, στην Αρχαία Νικόπολη.

Η όψη του βάθρου φέρει ανάγλυφο διάκοσμο με δέκα μορφές θεών και ηρώων της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Μεταξύ αυτών αναγνωρίζονται ο Απόλλωνας, η Αρτεμις, ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Ηρακλής και η Αθηνά. Οι μορφές αποδίδονται με αρχαϊστικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για έργο νεοαττικού εργαστηρίου των χρόνων του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου.

Το βάθρο μεταφέρθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων και μετά τις εργασίες συντήρησης θα μεταφερθεί στο - υπό ανέγερση - νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Νικόπολης.

Το Τρόπαιο της Ναυμαχίας του Ακτίου στην Αρχαία Νικόπολη αναπτύσσεται κλιμακωτά σε δύο άνδηρα, βόρεια της αρχαίας πόλης, πάνω στα υψώματα του Μιχαλιτσίου. Ο συγκεκριμένος λόφος όπου ανεγέρθη το μνημείο ήταν γνωστός στην αρχαιότητα ως ο Ιερός Λόφος του Απόλλωνα. Το μνημείο, το οποίο σηματοδοτεί ένα από τα κορυφαία γεγονότα της παγκόσμιας ιστορίας, την τελευταία μεγάλη ναυμαχία της αρχαιότητας, χτίστηκε από τον Οκταβιανό Αύγουστο μεταξύ των ετών 29-27 π.Χ.

Στον αναλημματικό τοίχο του κάτω ανδήρου είχαν τοποθετηθεί τριάντα έξι ορειχάλκινα έμβολα από τα λάφυρα του στόλου του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας. Στο άνω άνδηρο υπήρχε μία πειόσχημη στοά, δύο βάθρα ανδριάντων και ένας επιμήκης μνημειώδης βωμός διακοσμημένος με ανάγλυφες ζωφόρους.