Για να γίνει καλύτερα κατανοητή η επιχειρηματική και πολιτική διαμάχη γύρω από τα φάρμακα και την τιμολόγησή τους, παραθέτουμε ορισμένα ενημερωτικά στοιχεία:

Τα φάρμακα χωρίζονται σε τρεις γενικές κατηγορίες και ανάλογα διαμορφώνεται η τιμή τους:

• Τα πρωτότυπα φάρμακα, που προστατεύεται η πατέντα τους, με το αιτιολογικό ότι η κατασκευάστρια εταιρεία πρέπει να αποσβέσει το κόστος της έρευνας για την παραγωγή τους. Για διάστημα δέκα ετών από την αδειοδότησή τους, κανείς άλλος δεν μπορεί να φτιάξει φάρμακο με την ίδια δραστική ουσία.
• Μετά τα δέκα χρόνια, η προστασία της πατέντας λήγει και τα πρωτότυπα φάρμακα κατατάσσονται στην κατηγορία «off patent».
• Από τη λήξη της προστασίας, οποιαδήποτε εταιρεία μπορεί να φτιάξει γενόσημα φάρμακα. Δηλαδή, σκευάσματα με την ίδια δραστική ουσία που περιέχει το πρωτότυπο.

Τα πρωτότυπα φάρμακα τιμολογούνται με κριτήριο το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών κυκλοφορίας τους σε χώρες της ΕΕ. Οταν ένα πρωτότυπο περάσει στην κατηγορία «off patent», η τιμή του μειώνεται αυτόματα κατά 50%. Μέχρι σήμερα, τα γενόσημα τιμολογούνται στο 80% των off patent. Η εταιρεία που παρήγαγε το γενόσημο, μπορεί να το πουλήσει φτηνότερα, αλλά όχι ακριβότερα.

Η τροπολογία που ψήφισε η κυβέρνηση, αλλάζει την τιμολόγηση για όσα «off patent» φάρμακα και για τα γενόσημά τους πέρασαν σ' αυτήν την κατηγορία (έχασαν την πατέντα τους) μετά την 1/1/2012. Με την τροπολογία, τα γενόσημα θα κοστολογούνται πλέον στο 65% των «off patent», ενώ μέχρι σήμερα πουλιόνταν με «ταβάνι» το 80% της τιμής των «off patent».

Στόχος της κυβέρνησης με την αλλαγή στην τιμολόγηση αυτής της κατηγορίας φαρμάκων, είναι να ρίξει τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη στα 2 δισ. ευρώ το 2014, από 2,5 δισ. ευρώ το 2013. Η αναλογία στην κατανομή της φαρμακευτικής δαπάνης για το 2013 ήταν περίπου 900 εκατ. ευρώ για τα «off patent», 600 εκατ. για τα γενόσημα και περίπου 1 δισ. ευρώ για τα πρωτότυπα.

Το μερίδιο των γενοσήμων στην Ελλάδα είναι σήμερα γύρω στο 20% και ο στόχος είναι να φθάσει στο 70%. Οι τιμές των γενοσήμων στην Ελλάδα θεωρούνται οι υψηλότερες στην Ευρώπη και αυτό αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τις φαρμακοβιομηχανίες να επιταχύνουν τη διείσδυσή τους στην αγορά. Αντίστροφα, οι τιμές των πρωτότυπων φαρμάκων στην Ελλάδα είναι οι χαμηλότερες στην Ευρώπη.

Η ετήσια φαρμακευτική δαπάνη που ορίζει το κράτος, είναι οροφή για τις πληρωμές στις φαρμακοβιομηχανίες. Αν ξεπεραστεί, οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να καλύψουν από τα ταμεία τους τη διαφορά (clawback). Ακριβώς επειδή το φάρμακο είναι εμπόρευμα, που διακινείται με σκοπό το κέρδος των φαρμακοβιομηχανιών, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να αποσυρθεί ένα φάρμακο από την ελληνική αγορά αν μειωθεί η τιμή του και η κυκλοφορία του γίνει πλέον ασύμφορη για την εταιρεία παραγωγής.