Το πρόσφατο ΠΔ 25/2013 που υπογράφηκε πριν μερικές μέρες και δίνει την αποκλειστική δυνατότητα στις κατά τόπους διοικήσεις των πυροσβεστικών υπηρεσιών του Πυροσβεστικού Σώματος, να εφαρμόζουν για τους εργαζόμενους των υπηρεσιών τους ωράριο εργασίας τεσσάρων ταχυτήτων, δηλαδή 8ωρο - 12ωρο - 16ωρο - 24ωρο, όταν «ειδικοί υπηρεσιακοί λόγοι» το επιβάλουν, με τη σύμφωνη γνώμη των Περιφερειακών Διοικήσεων, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία.
Αναμενόμενη εξέλιξη για την ταξική συνδικαλιστική κίνηση του χώρου, την «Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση Πυροσβεστών», που είχε προειδοποιήσει έγκαιρα τους εργαζόμενους.
Εχει δώσει πολύχρονους αγώνες για την αποτροπή των αντεργατικών ρυθμίσεων. Πρόκειται για μία πολύ καλά μελετημένη και επεξεργασμένη ενέργεια, η οποία προετοιμάστηκε διαχρονικά με συντονισμένες προσπάθειες από τις εκάστοτε πολιτικές, υπηρεσιακές και συνδικαλιστικές ηγεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος.
Μία εξέλιξη εναρμονισμένη πλήρως με τις αντεργατικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) που αποσκοπεί στην αποσάθρωση του σταθερού χρόνου εργασίας μέσω της εφαρμογής ελαστικών ωραρίων και κυρίως με τη γνωστή οδηγία COM (2004) 0607 του σοσιαλδημοκράτη Ισπανού ευρωβουλευτή Α. Σέρκας. Σημειωτέον ότι η σχετική οδηγία ψηφίστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Μάιο του 2005 από τους ευρωβουλευτές της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ και καταψηφίστηκε από το ΚΚΕ.
Καθόλου τυχαίο δεν είναι άλλωστε ότι τα ωράρια που προβλέπονται στο παραπάνω Προεδρικό Διάταγμα εφαρμόζονται εδώ και μία πενταετία για τους Ισπανούς πυροσβέστες και όχι μόνο1. Η απουσία συνδικαλιστικών δυνάμεων με ταξικό προσανατολισμό συνέβαλε στην εφαρμογή του.
Το Πυροσβεστικό Σώμα, αξιοποιείται για την εφαρμογή αναχρονιστικών και αντεργατικών εργασιακών σχέσεων με την αβάντα του κυβερνητικού συνδικαλισμού. Αποτελεί πιλότο επέκτασής του για τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα.
Είναι σίγουρο όμως ότι η σχετική αρνητική εξέλιξη θα αποτελέσει προπομπό αλλαγών και για τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα σχετικά με το χρόνο εργασίας, καθώς και οι υφιστάμενες επί δεκαετίες μεσαιωνικές εργασιακές συνθήκες των πυροσβεστών, κυρίως στο θέμα του ωραρίου, και των αρμοδιοτήτων, που καταγράφονταν μέσα από:
- Τα απάνθρωπα εξαντλητικά ωράρια. Τις άπειρες επιφυλακές για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών. Την «αποζημίωση» της προσφερόμενης υπερεργασίας των εκατομμυρίων εργατοωρών με τη χορήγηση ρεπό, που η διάθεσή τους ήταν αδύνατη λόγω της μεγάλης συσσώρευσης. Αυτά τα αμέτρητα και μη αποδιδόμενα ρεπό ανά υπάλληλο αποκαλύπτουν τον εργασιακό μεσαίωνα της απλήρωτης εκμετάλλευσης του ελεύθερου χρόνου των πυροσβεστών.
- Την απαράδεκτη χρησιμοποίηση των πυροσβεστών πέραν των καθορισμένων αρμοδιοτήτων του ΠΣ και των καθηκόντων τους, για εξυπηρέτηση διαφόρων αναγκών των δημοτικών αρχών, καθώς και των κρατικών και ιδιωτικών φορέων, όπως το πλύσιμο κοινόχρηστων και ιδιωτικών χώρων και υλικών, ο εκχιονισμός οδικών αξόνων πριν και μετά την ιδιωτικοποίησή τους, οι αποφράξεις αποχετεύσεων, η φύλαξη χωματερών κλπ. Η εφαρμογή λοιπόν του εργασιακού μεσαίωνα στο ΠΣ αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα των Ευρωπαϊκών Οδηγιών για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, τον ενεργό και ανενεργό χρόνο εργασίας, την απλήρωτη υπερεργασία, την κινητικότητα του προσωπικού και την αξιοποίηση από φορέα σε φορέα για την κάλυψη διαφόρων αναγκών του Δημοσίου και των ιδιωτών.
Πού αποσκοπεί η δυνατότητα εναλλαγής του προσωπικού με 4 διαφορετικά ωράρια;
1. Επιδιώκει να διαχειριστεί μέσω της διευθέτησης του χρόνου εργασίας του προσωπικού, τις εποχικές ανάγκες λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική θέση, τη στατιστική των συμβάντων, καθώς και την αριθμητική δύναμη κάθε υπηρεσίας και όχι να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες των εργαζομένων, όπως τεχνηέντως άφηναν να εννοηθεί πολιτικοί, υπηρεσιακοί και συνδικαλιστικοί παράγοντες, προκειμένου να εξασφαλίσουν την ανοχή τους. Για την εφαρμογή του ενός ή του άλλου ωραρίου από καμία διάταξη δεν προκύπτει η σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων.
2. Στη διαχείριση με ευέλικτο ωράριο του υπάρχοντος ελλειμματικού προσωπικού (χωρίς καμία πρόσθετη επιβάρυνση για τον κρατικό προϋπολογισμό) εναρμονισμένο στη λογική της ευρωπαϊκής οδηγίας για τον ενεργό και ανενεργό χρόνο, με δεδομένο ότι το Πυροσβεστικό Σώμα καλείται να αντιμετωπίσει έκτακτες ανάγκες, με διαφορετικές κλίμακες μεγέθους και έντασης σε απρόβλεπτο χρόνο.
3. Καλλιέργεια κλίματος αντιπαράθεσης και αντιπαλότητας ανάμεσα στο προσωπικό για το «καλό ή το κακό ωράριο» στη λογική τού «διαίρει και βασίλευε».
4. Η δυνατότητα της νόμιμης πλέον εφαρμογής πέραν του 8ωρου, τριών εναλλακτικών ωραρίων με αποκλειστική ευθύνη της υπηρεσίας και οποτεδήποτε αυτό κριθεί αναγκαίο, σε συνδυασμό με:
- Τη διατήρηση σε ισχύ του μέτρου των συχνών μερικών ή γενικών επιφυλακών για την κάλυψη έκτακτων ή πάγιων αναγκών, που επί της ουσίας μέσω του μέτρου αυτού καταργούνται στην πράξη ακόμη και αυτά τα υποτυπώδη δικαιώματα στην ημερήσια ανάπαυση και τον ελεύθερο χρόνο, ασχέτως από το ποιο ωράριο εφαρμόζεται (8ωρο, 12ωρο, 16ωρο, 24ωρο).
- Την ύπαρξη ενός απαράδεκτου και άδικου καθεστώτος για την αποζημίωση του επιπλέον χρόνου εργασίας που βασίζεται κύρια στη χορήγηση πρόσθετων ρεπό (δηλαδή αέρα) όποτε και εάν αυτό το επιτρέπουν οι υπηρεσιακές ανάγκες.
- Την απουσία κανόνων υγιεινής και ασφάλειας.
Ολο αυτό λοιπόν το υφιστάμενο πλαίσιο δημιουργεί τις χειρότερες προϋποθέσεις για ακόμη μεγαλύτερη εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης των πυροσβεστών. Εντατικοποίηση που καταγράφεται εδώ και μία δεκαπενταετία με ένα συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό θανατηφόρων ατυχημάτων και με την εμφάνιση σοβαρότατων μη καταγεγραμμένων επαγγελματικών παθήσεων που έχουν συνήθως τραγική κατάληξη (βλ. αιφνίδιους θανάτους τριών πυροσβεστών στη Χίο μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του καλοκαιριού).
Ο κυβερνητικός συνδικαλισμός σε ρόλο θεατή και χειροκροτητή.
Το γεγονός όμως ότι:
- Οι εργαζόμενοι του ΠΣ επί τριάντα τρία έτη, σε αντίθεση με τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα, είχαν αποκλειστεί από την εφαρμογή του πλήρους πενθημέρου, των δικαιωμάτων για την υπερεργασία που διέπονταν από την εργατική νομοθεσία και από μία σειρά άλλα δικαιώματα όπως οι γονικές άδειες, η υγιεινή και ασφάλεια κλπ.
- Σήκωσαν στις πλάτες τους κυρίως από το 1998 και μετά το βάρος της πυρασφάλειας της χώρας χωρίς προϋποθέσεις, πληρώνοντας βαρύ τίμημα σε όλα τα επίπεδα και κάθε χρόνο καλούνται με όλο και λιγότερη υπηρετούσα δύναμη και μειωμένες πιστώσεις για τις λειτουργικές δαπάνες, να σηκώσουν ολοένα και περισσότερο βάρος.
- Βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με ένα νομοσχέδιο που επιχειρεί να αλλάξει ριζικά τις δομές πυρασφάλειας της χώρας. Αφού εμπορευματοποιεί τις παροχές πυροπροστασίας προς τον ελληνικό λαό. Μεταφέρει αρμοδιότητες πυρασφάλειας στους δήμους και σε εθελοντικές οργανώσεις. Ανοίγει την πόρτα για μαζική κατάργηση πυροσβεστικών υπηρεσιών, άρα και οργανικών θέσεων με ό,τι κινδύνους εγκυμονεί αυτή η εξέλιξη για εφεδρείες, διαθεσιμότητες και απολύσεις, ικανοποιώντας τις επιταγές της ΕΕ και του κεφαλαίου. Εμπλέκει ακόμη περισσότερο το ΠΣ και τους πυροσβέστες στους κατασταλτικούς μηχανισμούς. Θεσμοθετεί την κινητικότητα του προσωπικού από φορέα σε φορέα. Καθιερώνει τη συνεχή και ανάλογα με τις επιδιώξεις, παρέμβαση της πολιτικής ηγεσίας στο χρόνο εργασίας και σε άλλα εργασιακά δικαιώματα με προεδρικά διατάγματα, παρακάμπτοντας έτσι τη σχετική νομοθεσία και το νομοθετικό έλεγχο.
- Εχουν δημιουργηθεί εργαζόμενοι τριών ταχυτήτων (μόνιμοι, πενταετούς, συμβασιούχοι) με σκοπό τη σταδιακή αντικατάσταση της μόνιμης και σταθερής εργασίας με ελαστικές σχέσεις εργασίας.
- Αντιμετωπίζουν έναν άνευ προηγουμένου αυξανόμενο αυταρχισμό στην προσπάθειά τους να υπερασπιστούν εργασιακά τους δικαιώματα από τις συνεχόμενες παραβιάσεις.
- Εχουν πληγεί ανεπανόρθωτα στο βιοτικό τους επίπεδο και βρίσκονται στα πρόθυρα απελπισίας από τις αλλεπάλληλες περικοπές στους μισθούς τους. Τη διάλυση των ασφαλιστικών τους δικαιωμάτων. Τη συρρίκνωση των παροχών στην Υγεία, την Παιδεία και βιώνουν καθημερινά σε κάθε πτυχή της ζωής τους τις συνέπειες από την επίθεση της πλουτοκρατίας και των πολιτικών υποχείριών της.
Αντί όμως όλα αυτά να προβληματίζουν τα συνδικαλιστικά όργανα του κλάδου και να γίνονται αφορμή για οργάνωση ολομέτωπης σύγκρουσης με τις πολιτικές της συγκυβέρνησης και των συμμάχων της, επιλέγουν την αδράνεια στα χρόνια προβλήματα. Τη σιωπή απέναντι στις σαρωτικές διαρθρωτικές αλλαγές. Την εθιμοτυπική συμμετοχή στα συλλαλητήρια και τους αγώνες του λαϊκού κινήματος ενάντια στις καταστροφικές ανατροπές. Την έκφραση ευχαριστηρίων και ικανοποίησης, για τις αλλαγές στο ωράριο με αποκορύφωμα το «καλωσόρισμα» που απεύθυνε με σχετική ανακοίνωσή της η Ενωση Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος στις 8/3/2013 στο νέο ΠΔ, τονίζοντας ότι «η παραπάνω ρύθμιση αποκατέστησε τη νομιμότητα αναφορικά με το ωράριο» υποσχόμενη ότι «συνεχίζουμε την προσπάθεια για να κατοχυρώσουμε τα υπόλοιπα2»!!
1. Βλέπε σχετικό στατιστικό πίνακα με εργασιακές σχέσεις Ισπανών πυροσβεστών στην ιστοσελίδα της Ε.Α.Κ.Π. www.eakp.gr ενότητα «Ανακοινώσεις Αλλων Συνδικαλιστικών Φορέων».
2. Βλέπε ανακοίνωση Ενωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος 8/3/2013, ιστοσελίδα www.eaps.gr
(Αύριο το Β' Μέρος του άρθρου)
Μιχάλης ΜΙΧΑΗΛ
Απόστρατος ανθυποπυραγός του ΠΣ,πρώην μέλος του ΔΣ της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος