ΡΟΛΑΝΤ ΕΜΕΡΙΧ
Ανώνυμος
Πέμπτη 17 Νοέμβρη 2011

Α-τυπικός εδώ ο Ρόλαντ Εμεριχ, ο μέχρι χτες άρχοντας των block buster καταστροφής, όπως «INDEPENDENCE DAY», «GODZILLA» κλπ. Με αμετακίνητη πρωτίστως εμμονή στην αισθητική του, επιτυγχάνει στο επικό δράμα «ΑΝΩΝΥΜΟΣ» ανέλπιστη ποιοτική στροφή, σε βαθμό που να αισθάνεται κανείς αναγκασμένος να διπλοτσεκάρει ότι πρόκειται όντως για τον ίδιο σκηνοθέτη. Το ιστορικό θρίλερ που χαρακτηρίζει υψηλή αφηγηματική ωριμότητα πέρα από το ειδύλλιο της βασίλισσας Ελισάβετ και του κόμητα της Οξφόρδης έχει σαν υπόθεση εργασίας ένα υπαρκτό ιστορικό αίνιγμα που αφορά στο μυστήριο της καλλιτεχνικής πατρότητας του πιο φημισμένου έργου της αγγλικής λογοτεχνίας, εκείνου του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.

Με χρονικά «μπερδεμένη» αφήγηση που εκτείνεται από τα νεαρά έως τα γηραιά χρόνια της βασίλισσας Ελισάβετ Ι, με φόντο το Λονδίνο των σκοτεινών ημερών της δυναστείας των Τυδώρ, με παθιασμένες πολιτικές ίντριγκες να διαδέχονται η μία την άλλη στους διαδρόμους της ελισαβετιανής Αυλής, η ταινία προβάλλει με θαυμαστή κινηματογραφική γραφή μια θεωρία συνωμοσίας εναντίον ενός μεγάλου έρωτα καταδικασμένου από τον εκβιασμό μιας φριχτής αποκάλυψης. Από τη συνωμοσία αυτή πηγάζει μια θέση/ υπόθεση εργασίας που παγιώνει την αμφισβήτηση ως προς το γνήσιο της πατρότητας του σαιξπηρικού έργου. Με την απομυθοποίηση του - γνωστού επί αιώνες - γρίφου, καταπιάστηκαν πλήθος διανοούμενοι και μελετηρά μυαλά. Από τον Μαρκ Τουέιν και τον Ντίκενς ως τον Φρόιντ. Ειδήμονες - κατά καιρούς - κατέληγαν σε διάφορα συμπεράσματα, τα οποία όμως ουδέποτε μπόρεσαν να αποδείξουν. Σημειωτέον ότι υπάρχει ακόμα μία παράπλευρη θεωρία που ισχυρίζεται ότι ήταν πολλοί οι συνεργαζόμενοι στην παραγωγή των σαιξπηρικών κειμένων. Ο Ρόλαντ Εμεριχ, εμβαθύνοντας στην έρευνα του ζητήματος, δήλωσε πως τελικά πείστηκε απόλυτα ότι ο ηθοποιός Σαίξπηρ από το Στράτφορντ δεν θα μπορούσε να είναι ο συγγραφέας αυτών των κειμένων! Για την προσέγγιση του σκηνοθέτη επί του ζητήματος δεν έχουμε λόγο... Η ταινία ίσως παρέχει πιθανή απάντηση ...εστιάζοντας στο γεγονός ότι σκανδαλώδεις πολιτικές ίντριγκες, παράνομα βασιλικά ειδύλλια και συνωμοσίες ευγενών που εποφθαλμιούσαν το θρόνο, έβγαιναν στο προσκήνιο, μέσα από τον πιο απίθανο χώρο, εκείνον του λονδρέζικου θεάτρου! Το θεατρικό στοιχείο, κυρίαρχο στην ταινία, λουστράρει τους δεσμούς του σημερινού κοινού με το κλασικό θέατρο και τα ύψιστα κείμενά του. Σε ό,τι αφορά στην ακρίβεια της προβαλλόμενης θέσης ας αφήσουμε το λόγο στους θεατρολόγους, τους φιλόλογους και τους ιστορικούς...


Για τον Εμεριχ και τον σεναριογράφο του Τζον Ορλοφ, ο 17ος κόμης της Οξφόρδης, ο Εντουαρντ Ντε Βερ, είναι αδιαμφισβήτητα ο αποκλειστικός υποψήφιος της πατρότητας των σαιξπηρικών κειμένων. Η ταινία υποστηρίζει την παραπάνω θεωρία επεξηγώντας το πώς και το γιατί του κόμητα της Οξφόρδης του ποιητή «σαν συνείδηση του καιρού του», που παραμένει από την αρχή ως το τέλος, επίκεντρο και μοχλός της αφήγησης και απεικονίζεται με χαρακτηριστικά πραγματικού ευγενούς, με την πλήρη έννοια της λέξης. Υποχρεωμένος να κρατά μυστική την ταυτότητά του, χρησιμοποιεί σαν βιτρίνα τον Σαίξπηρ, που η ταινία παρουσιάζει σαν μέτριο ηθοποιό με δόλιο χαρακτήρα να αποσπά με πανουργία τον τίτλο του συγγραφέα των λαμπρών, γνωστών κλασικών κειμένων.

Επικό δράμα στα όρια του τραγικού με εξαιρετικές ερμηνείες στους κύριους ρόλους και την χάρμα οφθαλμών Βανέσα Ρέντγκρεϊβ στο ρόλο της γηραιάς Ελίζαμπεθ Ι, ενώ η ηθοποιός κόρη της, Τζόλι Ρίτσαρντσον, κρατά τον ίδιο ρόλο ως νέα. Ενα θρίλερ με αψεγάδιαστη διανομή, με ενδιαφέρον καλογραμμένο σενάριο και φροντισμένη γλώσσα, αλλά με επιφανειακή προσέγγιση στο πρόσωπο του Σαίξπηρ και στο έργο του. Με χρονικά μπρος - πίσω, με αποξενωμένο μπρεχτικό αφηγητή και πολυεπίπεδη αφήγηση, δομημένη και οργανωμένη σε flash back. Οι διάσπαρτες μεγαλειώδεις εικόνες του Λονδίνου της εποχής δίνουν τον τόνο, το κλίμα, την ατμόσφαιρα. Στη βάση της γραφής ένα λειτουργικό, αποφασιστικό μοντάζ που στη ζωγραφική θα ήταν δυναμικές, σίγουρες πινελιές και πάνω απ' όλα τα σκηνογραφικά ντεκόρ και τα κοστούμια της ταινίας, μια γιορτή για τα μάτια. Παράλληλα με το crescendo της ίντριγκας υφαίνεται μια ομιχλώδης στόφα που καταλήγει να τυλίγει ό,τι μπαίνει στο οπτικό της πεδίο.

Η παραγωγή του ηφαιστειώδους θρίλερ του γερμανικής καταγωγής Ρόλαντ Εμεριχ πραγματοποιήθηκε στο Στούντιο Babelsberg του Βερολίνου. Εκεί στήθηκε το ελισαβετιανό Λονδίνο στις όχθες του Τάμεση, με τα πλακόστρωτα σοκάκια με πυκνή λιμενική κίνηση, υπαίθριες αγορές και πανδοχεία. Εκεί στήθηκε και το κυκλικό θέατρο Globe όπου παίχτηκαν για πρώτη φορά τα σαιξπηρικά δράματα. Πορτρέτο ενός τοτινού Λονδίνου περισσότερο αληθινού από φυσικού. Η πλειονότητα των εκπληκτικών πανοραμίκ, τα τεράστια αντίγραφα της πόλης, η γέφυρα του Λονδίνου, εκατοντάδες εκκλησίες και χιλιάδες σπίτια φτιάχτηκαν στον υπολογιστή! Οι τεχνικοί των θεαματικών ειδικών εφέ έπεισαν το σκηνοθέτη ότι θα μπορούσαν να δημιουργήσουν με τρόπο πειστικό ένα τοπίο 400 χρόνων παλιό. Μελέτησαν τα ζωγραφικά έργα του καιρού και φωτογράφισαν λεπτομέρειες από κτίρια της εποχής. Βάση για τα ειδικά εφέ ήταν η αυθεντικότητα. Τώρα, κατά πόσο η γιγαντιαία αναπαράσταση λειτουργεί σε βάρος της εσωτερικής αλήθειας...

«Η τέχνη είναι πολιτική ειδάλλως είναι απλή διακόσμηση, ο λόγος είναι δύναμη κι ο ποιητής είναι η συνείδηση του καιρού του» λέει ο Εντουαρντ Ντε Βερ στην ταινία που κάθε κομμάτι της είναι ένας πίνακας.

Παίζουν: Βανέσα Ρέντγκρεϊβ, Ριφ Ιφανς, Τζόλι Ρίτσαρντσον, Τζέιμι Κάμπελ Μπάουερ, Ντέρεκ Τζακόμπι κ.ά.

Παραγωγή: (Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ, 2011).