Πέρα από το νόμο | ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Ο Ρασίντ Μπουσαρέμπ αφηγείται στο ιστορικό δράμα «Πέρα από το Νόμο» με όρους περιπέτειας και πολιτικά αβαθείς τη γένεση και την πορεία του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (FLN) Αλγερίας στο γαλλικό έδαφος, μέσα από την ιστορία τριών αδελφών. Ταινία χωρίς χαρακτηριστικά εποποιίας και σπουδαιοφάνειας, ειλικρινής στην περιγραφή του πορτρέτου μιας ολόκληρης γενιάς διαποτισμένης με τα ιδανικά της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, η οποία όμως δεν απογειώνεται γιατί επιλέγει συνειδητά να επιμείνει και να αναπτύξει δυσανάλογα στα στοιχεία της δράσης (ταινία γκάνγκστερ τη χαρακτηρίζει ο σκηνοθέτης) και όχι να σταθεί και να εμβαθύνει σε σημαντικές πτυχές και αρχές για το Μέτωπο, παραθέτοντας και κάποια διαχρονική διάσταση.

Η ιστορία αρχίζει το 1925 και φθάνει στο σύντομο εισαγωγικό της μέρος μέχρι το 1954, τη σφαγή του Σετίφ από τους Γάλλους αποικιοκράτες και τις διώξεις που ακολούθησαν. Τότε οι Αλγερινοί εγκατέλειπαν μαζικά την πάτρια γη για να εγκατασταθούν στις προσφυγικές παραγκουπόλεις έξω από το Παρίσι και να δουλέψουν στην αυτοκινητοβιομηχανία «Ρενό». Εκεί συναντώνται και τα τρία αδέλφια από την Αλγερία. Ο γκάνγκστερ, που μπαίνει στις κομπίνες κι ενδιαφέρεται μόνο για λεφτά, ο άλλος ο στρατιώτης, που επιστρέφει τραυματισμένος από την Ινδοκίνα και μαζί με τον τρίτο, τον ιδεαλιστή - πολιτικό κρατούμενο από την εξέγερση του Σετίφ - που μόλις απολύεται από τη φυλακή, στελεχώνουν τους νεοσύστατους παράνομους πυρήνες του Εθνικοαπελευθερωτικού Μετώπου στη Γαλλία και την Ευρώπη.

Η ιστορία σαν θέμα του κινηματογράφου εγείρει ερωτήματα του τύπου πόσο πρέπει να κρατηθεί ο κινηματογραφιστής στην ιστορικότητα των γεγονότων; Πόσο μπορεί να απομακρυνθεί και να επεκταθεί μέσα στη μυθοπλασία; Τι είδους ιστορικά κενά ή κενά άνευ ιδιαιτέρου νοήματος θα μπορούσε να καλύψει η μυθοπλασία; Πού σταματάει η ευθύνη του κινηματογραφιστή ώστε να είναι ακριβής με την ιστορία; Λογιάζονται σαν ιστορία μόνο τα μεγάλα γεγονότα ή και το σύνολο των μικρών που οδηγούν στα μεσαία και μεγάλα; Ο Μπουσαρέμπ παλαντζάρει ανάμεσα στη θέλησή του να γνωρίσουν ειδικά οι νεότερες γενιές την ιστορία και το αποικιοκρατικό παρελθόν, αλλά και στην τέχνη του κινηματογράφου, όταν διατείνεται ότι πρέπει να απελευθερωθούμε από την ιστορία για να τη δούμε σαν ένα μεγάλο θέμα του σινεμά.

Η εικόνα που η ταινία δίνει για το FLN - μέσα μια ακαδημαϊκή αφήγηση κι ένα σενάριο απλοϊκό, κάποιες στιγμές ακόμη περισσότερο και άχαρη αναπαράσταση της εποχής - δεν είναι ειδυλλιακή. Εχει διμέτωπο αγώνα τόσο εναντίον της ΜΝΑ - αλγερινής οργάνωσης στον αντίποδα του Μετώπου - όσο και εναντίον των Γάλλων της εξουσίας που καταλαμβάνουν περιορισμένο χώρο στην ταινία κι έχουν το ρόλο του κακού. Ποιον άλλο ρόλο όμως θα μπορούσαν να έχουν οι αποικιοκράτες, οι ιμπεριαλιστές, η αστυνομία και η μυστική αστυνομία που συστήνει ad hoc την οργάνωση «Κόκκινο Χέρι» για την παρείσφρηση πρακτόρων στις γραμμές του FLN και την αποτελεσματικότερη εξουδετέρωσή του;

Παίζουν: Ζαμέλ Ντεμπούζ, Σαμί Μπουαζιλά, Ροσντί Ζεμ, Μπερνάρ Μπλανκάν, Ζαν Πιερ Λορί, Σαφιά Μπουντρά, Σαμπρίνα Σεβεκού κ.ά.

Παραγωγή: Γαλλία, Αλγερία, Βέλγιο (2010).