Το μεγαλύτερο οπτικό τηλεσκόπιο στη μελέτη εξωπλανητών
Κυριακή 10 Οχτώβρη 2010

Την περασμένη βδομάδα έγινε με πολύ βαρύγδουπο τρόπο η ανακοίνωση από τα ΜΜΕ για την ανακάλυψη σε απόσταση μερικών δεκάδων ετών φωτός ενός εξωπλανήτη, που υποτίθεται ότι είναι όμοιος με τη Γη. Ο πλανήτης αυτός περιφέρεται γύρω από κόκκινο άστρο, όχι κίτρινο όπως είναι ο Ηλιος, άρα πιο ψυχρό, η απόστασή του από το άστρο είναι πολύ μικρότερη από της Γης και γι' αυτό το έτος του είναι μερικές δεκάδες γήινες ημέρες, αντί μερικές εκατοντάδες. Το κυριότερο, είναι «κλειδωμένη» η περίοδος περιφοράς με την περίοδο περιστροφής γύρω από τον άξονά του έτσι που ο πλανήτης δείχνει πάντα την ίδια πλευρά στο άστρο. Με άλλα λόγια η μία πλευρά ψήνεται και η άλλη είναι παγωμένη και μόνο στην ενδιάμεση λωρίδα εδάφους, στη ζώνη του μόνιμου λυκόφωτος που θα σαρώνεται από ισχυρούς ανέμους (αν και εφόσον διαθέτει ατμόσφαιρα), η θερμοκρασία είναι σε ανεκτά πλαίσια. Αγνωστο είναι ακόμα αν στον πλανήτη αυτό υπάρχει νερό. Η θεωρία της ομοιότητας με τη Γη είναι μάλλον παρατραβηγμένη και στηρίζεται αποκλειστικά στην ύπαρξη αυτού του βραχώδη πλανήτη στη ζώνη - γύρω από το λιγότερο λαμπρό σε σχέση με τον Ηλιο άστρο του - που επικρατούν σχετικά ήπιες θερμοκρασίες.

Ομως η αναζήτηση εξωπλανητών που είναι φιλικοί προς τη ζωή συνεχίζεται, πέρα από τους εντυπωσιασμούς που απαιτεί το εμπόριο της «ενημέρωσης». Το εικονιζόμενο Μεγάλο Τηλεσκόπιο των Καναρίων, που βρίσκεται σε υψόμετρο 2.600 μέτρων στην κορυφή του ηφαιστειογενούς νησιού Λα Πάλμα στα ανοιχτά της βορειοδυτικής Αφρικής, είναι σήμερα το μεγαλύτερο οπτικό τηλεσκόπιο στον κόσμο. Τριάντα έξι εξαγωνικοί καθρέφτες σχηματίζουν το πρωτεύον κάτοπτρό του, διαμέτρου 10,4 μέτρων και εμβαδού 75 τετραγωνικών μέτρων. Οι αστρονομικές παρατηρήσεις με το ισπανικό τηλεσκόπιο άρχισαν το 2009, και τα ρυθμιζόμενα φίλτρα φωτός σε ένα από τα όργανα που είναι συνδεδεμένα σε αυτό, έχουν ήδη προσφέρει στους ερευνητές ένα νέο τρόπο μελέτης της χημικής σύνθεσης των εξωπλανητών.