Δεν πέρασαν εκατό μέρες από την επάνοδο στην εξουσία του ΠΑΣΟΚ και η κυβέρνησή του έσπευσε να βάλει «τάξη» και στην αγορά εργασίας. Ομως, παρά τις προεκλογικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, ότι «θα καταργήσει τον εργασιακό Μεσαίωνα», τις ρητορικές κορόνες του αρμόδιου υπουργού περί «ζούγκλας» στην αγορά εργασίας, με το προσχέδιο νόμου για τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης που έδωσε στη δημοσιότητα, η «τάξη» που φέρνει, είναι η διαιώνιση του μαύρου εργασιακού Μεσαίωνα. Ενός Μεσαίωνα ο οποίος επιβλήθηκε την τελευταία 20ετία και στη χώρα μας, με αλλεπάλληλες νομοθετικές παρεμβάσεις και της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.

Στην πραγματικότητα η «τάξη» που φέρνει, είναι η «τάξη» του κεφαλαίου, της ασυδοσίας των επιχειρήσεων και της πιο σκληρής εκμετάλλευσης. Παράλληλα, με πρόσχημα την «προστασία της απασχόλησης», η κυβέρνηση προχωρά σε γενναίες χρηματοδοτήσεις και επιχορηγήσεις των επιχειρήσεων, όταν από τους 750.000 ανέργους μόνο το 1/3 λαμβάνει το γλίσχρο επίδομα ανεργίας των 454 ευρώ (το ανώτερο) και οι άλλοι 500.000 άνεργοι είναι καταδικασμένοι στη λιμοκτονία και στο αδιέξοδο.

Με το προσχέδιο νόμου, με το οποίο, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, δίνονται «εγγυήσεις» στους εργαζόμενους που εργάζονται σε καθεστώς ευελιξίας, δε γίνεται το παραμικρό βήμα στην κατεύθυνση της προστασίας τους. Η μόνη εγγύηση που δίνεται είναι στις επιχειρήσεις, οι οποίες θα μπορούν, όπως και σήμερα, να έχουν στη δούλεψή τους μισθωτούς με «μπλοκάκι», να ενοικιάζουν σαν να ήταν αντικείμενα εργάτες και εργάτριες, να επεκτείνουν τη μερική απασχόληση, να εφαρμόζουν τη διαθεσιμότητα και την εκ περιτροπής εργασία, να καταστρατηγούν το σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας με τη λεγόμενη διευθέτηση.

• Και με το προσχέδιο νόμου, η «ενοικίαση» εργατών και εργατριών μέσω των Επιχειρήσεων Προσωρινής Απασχόλησης (ΕΠΑ) συνεχίζεται απρόσκοπτα, ενώ στο απυρόβλητο παραμένουν οι εργολαβίες. Οι νομικές περικοκλάδες που διατυπώνονται στο νόμο, όπως: «Η παραχώρηση μισθωτού σε έμμεσο εργοδότη επιτρέπεται μόνο για συγκεκριμένους λόγους που δικαιολογούνται από έκτακτες, πρόσκαιρες και εποχιακές ανάγκες. Η διάρκεια της απασχόλησης του μισθωτού από τον έμμεσο εργοδότη δεν επιτρέπεται να είναι μεγαλύτερη από δώδεκα μήνες περιλαμβανομένων και των ανανεώσεων...», που όμως «κατ' εξαίρεση επιτρέπεται η υπέρβαση της διάρκειας αυτής κατά μέγιστο όριο τους 18 μήνες, σε περίπτωση αναπλήρωσης μισθωτού του οποίου η σύμβαση για οποιονδήποτε λόγο είναι σε αναστολή» δεν έχουν την παραμικρή πρακτική αξία. Αραγε, πόσο δύσκολο είναι σε μια επιχείρηση να επικαλεστεί «έκτακτες» και «εποχιακές» ανάγκες για να νοικιάσει εργάτες μέσω εταιρειών ενοικίασης; Και πώς περιορίζεται η διάρκεια της ενοικίασης δήθεν σε 12 μήνες, όταν «κατ' εξαίρεση επιτρέπεται»; Πόση αξία έχει η διατύπωση ότι «Σε περίπτωση υπέρβασης των χρονικών ορίων επέρχεται μετατροπή της υπάρχουσας σύμβασης σε σύμβαση αορίστου χρόνου με τον έμμεσο εργοδότη», όταν η επιχείρηση μπορεί ανέξοδα να του δείξει την πόρτα της απόλυσης και να αντικαταστήσει τον εν λόγω ενοικιαζόμενο με κάποιο άλλον; Η αλήθεια είναι ότι και μετά το νόμο περίπου 100.000 (σήμερα) εργάτες και εργάτριες, και μάλιστα στις πιο «μαύρες» εργασίες, θα συνεχίσουν να σέρνονται σαν σύγχρονοι σκλάβοι στο σκλαβοπάζαρο, που ονομάζεται «ελεύθερη αγορά εργασίας».
• Το ίδιο ισχύει και με τα «μπλοκάκια». Η τακτική της κυβέρνησης «να βαφτίζει το κρέας ψάρι» και να αφήνει ανέπαφο επί της ουσίας το ισχύον καθεστώς «βγάζει μάτι». Με την πρόβλεψη ότι «εφόσον η εργασία παρέχεται αυτοπροσώπως αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στον ίδιο εργοδότη για τρεις συνεχείς μήνες, τεκμαίρεται ότι υποκρύπτει σύμβαση εξαρτημένης εργασίας» τα «μπλοκάκια» δεν καταργούνται, αλλά υποτίθεται ότι μετά την πάροδο τριών μηνών, θα τεκμαίρεται σχέση εξαρτημένης εργασίας. Μόνο που αυτή η τεκμηρίωση είναι κενό γράμμα, αφού τις περισσότερες φορές το «μπλοκάκι» επιβάλλεται στον εργαζόμενο, επειδή αυτός αναζητά εργασία, έχει ανάγκη αυτή την εργασία και έτσι υποκύπτει στις απαιτήσεις του εργοδότη. Τυχόν καταγγελία του εργοδότη θα σημαίνει απλώς ότι «λύεται η συνεργασία», αφού ο εργοδότης μπορεί να αντικαταστήσει τον εργαζόμενο με έναν νέο για τους επόμενους τρεις μήνες. Ανακύκλωση φτηνών εργατικών χεριών, αυτή είναι η συνταγή της κυβέρνησης και όχι η πραγματική προστασία των εργαζομένων με μπλοκάκι που σήμερα φτάνουν τα 250.000 άτομα.

• Στην εκ περιτροπής εργασία προβλέπεται πως «ο εργοδότης αντί καταγγελίας της σύμβασης μπορεί να επιβάλλει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης, η διάρκεια της οποίας δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος...». Ο περιορισμός όμως αυτός των εργάσιμων ημερών σε τίποτα δεν αλλάζει το γεγονός ότι στριμωγμένος στη γωνία παραμένει ο εργαζόμενος, που απειλείται είτε με απόλυση, είτε με κλείσιμο της επιχείρησης. Πολύ περισσότερο που το δικαίωμα της εργοδοσίας δεν καταργείται, αλλά μπορεί να ανανεωθεί για άλλους έξι μήνες το επόμενο έτος.
• Το όπλο της «διαθεσιμότητας», της μείωσης δηλαδή των ημερών εργασίας, με πρόσχημα την κατάσταση της επιχείρησης, παραμένει στα χέρια της εργοδοσίας. Ιδιαίτερα, σε περιόδους οικονομικής κρίσης, η δυνατότητα αυτή είναι σκέτη τρομοκρατία. Η εφαρμογή του μεταφράζεται σε μείωση κατά το ήμισυ του εργατικού εισοδήματος και βέβαια η πρόβλεψη ότι «Σε περίπτωση εξάντλησης του τριμήνου, προκειμένου να τεθεί εκ νέου ο ίδιος εργαζόμενος σε διαθεσιμότητα απαιτείται και η παρέλευση τουλάχιστον τριών (3) μηνών» είναι απλά παρηγοριά στον άρρωστο...!
• Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας στην πράξη σηματοδοτεί την κατάργηση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας, την καταστρατήγηση του οκτάωρου και του επτάωρου. Η πρόβλεψη ότι «Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ του εργοδότη και του αντίστοιχου κλαδικού σωματείου ή της αντίστοιχης ομοσπονδίας, το θέμα μπορεί να παραπέμπεται από τον ενδιαφερόμενο στις υπηρεσίες μεσολάβησης και διαιτησίας του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ)» βγάζει από τη μέση την επιτροπή - που προέβλεπαν οι προηγούμενο νόμοι - όπου υπήρχε πλειοψηφία εργοδοτικών και κυβερνητικών εκπροσώπων, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν αναιρεί την ουσία αυτών των νομοθετημάτων που είναι η προσαρμογή του χρόνου εργασίας στις ανάγκες των επιχειρήσεων, ανάλογα με τα σκαμπανεβάσματα της παραγωγικής διαδικασίας.
• Για τη μερική απασχόληση προβλέπονται μπαλώματα του τύπου: «Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέρα από τη συμφωνηθείσα ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του δεν αντίκειται στην καλή πίστη. Σε περίπτωση παροχής εργασίας πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση 10%».

Η όλη ρύθμιση περισσότερο βοηθάει την ευρύτερη χρήση της μερικής απασχόλησης, παρά τον περιορισμό της. Εκ των πραγμάτων ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα, ενώ προσλαμβάνει τον εργάτη για μερική απασχόληση, να αυξάνει μονομερώς και όποτε το έχει ανάγκη τις ώρες εργασίας. Ο εργάτης είναι όμηρος των απαιτήσεων του εργοδότη. Η προσαύξηση του 10% έτσι και αλλιώς είναι πολύ μικρότερη από την προσαύξηση για την υπερωριακή απασχόληση στους εργαζόμενους με πλήρη απασχόληση.

Ολα τούτα δεν είναι τίποτα άλλο παρά η «μετάφραση» στη χώρα μας της περίφημης «ευελφάλειας», είναι η συνέχιση και εμβάθυνση όλων των μορφών απασχολησιμότητας, που κάνουν ακόμα πιο φτηνή την εργατική δύναμη, εξασφαλίζοντας και κατοχυρώνοντας την απρόσκοπτη κερδοφορία του κεφαλαίου. Σε αυτό παρέχει εγγυήσεις η κυβέρνηση και όχι στους εργάτες... όταν για τους εργάτες δεν υπάρχει «σάλιο». Και δεν είναι τυχαίο ότι μαζί με το σχετικό νομοσχέδιο η κυβέρνηση ανακοίνωσε και έναν πακτωλό χρηματικών ενισχύσεων προς τις επιχειρήσεις με πρόφαση τους ανέργους και την απασχόληση.

Ετσι το υπουργείο βάζει σε άμεση εφαρμογή την προεκλογική εξαγγελία για επιδότηση τετραετούς διάρκειας των ασφαλιστικών εισφορών στο ύψος του βασικού μισθού για τις νέες προσλήψεις. Τα κεφάλαια που θα χαριστούν σε αυτές τις επιχειρήσεις θα ανέλθουν στα 750 εκατομμύρια ευρώ και με αυτά θα καλύπτονται συνολικά οι ασφαλιστικές εισφορές για το πρώτο έτος, κατά 75% το δεύτερο, κατά 50% το τρίτο και κατά 25% το τέταρτο έτος.

Αρχίζει η υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης εργαζομένων «για την ενίσχυση της προσαρμοστικότητας των επιχειρήσεων» και με πρόσχημα την αποτροπή απολύσεων - σύμφωνα με πληροφορίες - οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε μια επιχείρηση θα πληρώνονται από αυτή μόνο για τρεις μέρες τη βδομάδα, ενώ τις υπόλοιπες δύο θα... καταρτίζονται. Το κόστος των δύο ημερών θα αναληφθεί από το κράτος. Η αρχική δαπάνη προϋπολογίζεται σε 200 εκατομμύρια ευρώ.

Το πακέτο αυτό ακολουθεί ένα ακόμα μεγαλύτερο. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργείου Εργασίας «ξεπαγώνει» το Επιχειρησιακό Σχέδιο «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού», ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο είχε ήδη την προηγούμενη άνοιξη επεξεργαστεί η κυβέρνηση της ΝΔ. Πυρήνας αυτού του Σχεδίου, τον οποίο υιοθετεί και εφαρμόζει και η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, είναι η «υλοποίηση νέων ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης», στα πλαίσια αυτά το επίδομα ανεργίας θα γίνει επίδομα «απασχόλησης» προς τις επιχειρήσεις, η «ενεργοποίηση προγραμμάτων ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης», η «ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας»...

Ειδικότερα, από το Επιχειρησιακό Σχέδιο, σε προγράμματα κατάρτισης στους τομείς Περιβάλλοντος, Τουρισμού και Πληροφορικής θα δοθούν σε επιχειρήσεις κεφάλαια ύψους 280 εκατομμυρίων ευρώ, για «νέες θέσεις εργασίας» προϋπολογίζονται 437 εκατομμύρια ευρώ, ενώ άμεσα προβλέπονται άλλα 400 εκατομμύρια ευρώ. Σ' αυτά θα προστεθούν άλλα 180 εκατομμύρια ευρώ για τα λεγόμενα Τοπικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΤΟΠ), τα οποία θα προκηρυχθούν μέσα στο 2010. Με πρόφαση τη στήριξη των οικονομικά «αδύναμων» θα κατευθυνθούν κυρίως προς τις επιχειρήσεις άλλα 324 εκατομμύρια ευρώ για βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων, δημιουργικής απασχόλησης, κλπ. Στην ίδρυση και λειτουργία «κοινωνικών επιχειρήσεων» 35 εκατομμύρια ευρώ και έπεται συνέχεια. Ενώ ξανανοίγει και η ιστορία για τη λεγόμενη κοινωνική οικονομία, για την οποία το Φλεβάρη θα γίνει η επεξεργασία του θεσμικού πλαισίου με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων.