Φυσικά ουδείς θα το γνωρίζει μέχρι τις 17 του Νοέμβρη, οπότε θα ανακοινωθούν επισήμως τα αποτελέσματα από την επανακαταμέτρηση στην Πολιτεία της Φλόριντα. Δεν μπορεί όμως να εθελοτυφλήσει μπροστά στα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα τα πέντε τελευταία εικοσιτετράωρα με αφορμή την εμπλοκή στο θέμα της εκλογής του Προέδρου και έχουν προκαλέσει έναν εναγώνιο συναγερμό αλλά και σάλο στην πολιτική ζωή της χώρας. Για πρώτη φορά εδώ και 125 χρόνια, μία εθνική εκλογική διαδικασία έχει παραγάγει ένα καταφανές αμφισβητούμενο αποτέλεσμα. Για πρώτη φορά αποκαλύπτεται η ηθελημένη ανικανότητα του «ισχυρότερου και δικαιότερου δημοκρατικού συστήματος». Δεν είναι μόνο η απόλυτη ισοκατανομή της δύναμης μεταξύ των δύο κομμάτων, είτε πρόκειται για τον Πρόεδρο είτε για τα μέλη της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων, αλλά και η δυσωδία της νοθείας που κοντεύει να πνίξει τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σε λίγο θα συμπληρωθεί μια απίστευτη μετεκλογική βδομάδα και οι Αμερικανοί διερωτώνται όχι μόνο ποιος θα είναι ο επόμενος Πρόεδρός τους, αν τελικά εκλεγεί μέχρι τις 21 του Γενάρη, που θα πρέπει να ορκιστεί, αλλά και αν αυτός είναι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος να εκλέγουν κυβέρνηση και αν τελικά αυτός ο τρόπος είναι που εγγυάται μια ομαλή και ανόθευτη εκλογική διαδικασία. Ερωτήματα ακόμη έχουν τεθεί και για το δικομματικό σύστημα και το συνταγματικό δικαίωμα κάποιου τρίτου κόμματος να τυγχάνει ίσων ευκαιριών. Αν και για το τελευταίο ζήτημα, που υφέρπει από την προεκλογική εκστρατεία, οι φωνές ακόμη είναι αρκετά χαμηλές.

Παράλληλα, το αβέβαιο αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών αναζωπυρώνει τις προτάσεις για κατάργηση του εκλεκτορικού κολεγίου στις ΗΠΑ. Η αδυναμία έκδοσης οριστικού αποτελέσματος στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ έστρεψε εκ νέου την προσοχή σε έναν θεσμό, που αποτελεί «απολίθωμα» του 18ου αιώνα: το λεγόμενο «εκλεκτορικό κολέγιο», που αποφασίζει για το ποιος θα είναι ο επόμενος ηγέτης της χώρας, αφού ο Πρόεδρος δεν εκλέγεται με άμεση ψηφοφορία αλλά από τους «μεγάλους εκλέκτορες», περίπου ενάμιση μήνα μετά τις εκλογές.

Πάντως, προς το παρόν παραμένει ασαφές εάν ο αντιπρόεδρος και υποψήφιος των Δημοκρατικών, Αλ Γκορ, καταφύγει τελικά στη Δικαιοσύνη σχετικά με τη νομιμότητα της εκλογικής διαδικασίας στην Πολιτεία της Φλόριντα. Το γεγονός ότι ο Γκορ ανέμενε μέχρι το απόγευμα της Τετάρτης - τοπική ώρα - για να κάνει επίσημη δήλωση προς τον αμερικανικό λαό για το αποτέλεσμα των εκλογών αλλά και οι δηλώσεις του στρατοπέδου των Δημοκρατικών ότι «οι εκλογές δεν έχουν τελειώσει» αφήνουν όλα τα περιθώρια ανοιχτά και καταδεικνύουν ότι υπάρχουν πολλές διχογνωμίες ακόμη και στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, αν θα πρέπει να συνεχιστεί αυτή η μάχη για την Προεδρία με ένδικα μέσα, προκειμένου να αποφευχθεί μία ευρύτερη συνταγματική κρίση, που μπορεί να λειτουργήσει ως εκρηκτικός μηχανισμός στα θεμέλια του συστήματος.

Εντούτοις, ακόμη και εάν ο Γκορ αποφασίσει να αποδεχτεί την ήττα του, το αβέβαιο και αμφισβητήσιμο αποτέλεσμα έχει ήδη θέσει τις βάσεις για μία συνταγματική κρίση, για την οποία ούτε μια εύκολη λύση που θα προσφέρει μια διέξοδο υπάρχει αλλά κυρίως καμία «συμφερτική» για την καθεστηκυία τάξη της χώρας και το βαθύτατα συμβιβασμένο πολιτικό σκηνικό. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πολίτες αναγνωρίζουν πια ότι η ψήφος τους όχι μόνο κλέβεται αλλά επίτηδες τους είχαν ρίξει σε χειμερία νάρκη τόσα χρόνια, προκειμένου όσοι διαφωνούν και με τους δύο να απόσχουν - εξάλλου έχουν το δικαίωμα! - και ο Πρόεδρος και οι αιρετοί άρχοντες να εκλέγονται από το ένα τέταρτο όχι των πολιτών αλλά του εκλογικού σώματος!

Αν ακόμη δεχτούμε και την περίπτωση να ανακηρυχτεί ο Τζορτζ Μπους 43ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, η κυβέρνηση που θα καταρτίσει είναι σίγουρο ότι δε θα τυγχάνει της εμπιστοσύνης αλλά και της πολιτικής νομιμότητας. Εξάλλου, η συζήτηση που μονοπωλεί τις συζητήσεις δεκάδων εκατομμυρίων Αμερικανών, είναι η ευρύτατη νοθεία - να που «ανακάλυψαν» τη λέξη. Ολοι μιλούν για τις κλεμμένες εκλογές και θεωρείται απολύτως σίγουρο ότι σε περίπτωση που η κυβέρνηση Μπους τολμήσει να εφαρμόσει έστω και ένα μέτρο από τα μη δημοφιλή θέματα της προεκλογικής ατζέντας των «κοινωνικών ζητημάτων», θα ξεσηκωθούν οι πάντες.

Ασχέτως πάντως ποιος θα εκλεγεί Πρόεδρος, ένα εκ των κυριοτέρων συμπερασμάτων που εξάγεται από το χαοτικό εκλογικό αποτέλεσμα, είναι η αποκαλυπτική έκθεση των εντάσεων αλλά και του χάσματος που υφίσταται στην αμερικανική κοινωνία. Οπως διαμορφώθηκε ο μετεκλογικός χάρτης, φέρνει στο νου, και μάλιστα με καταπληκτική ακρίβεια, την κατανομή των δυνάμεων στις Ηνωμένες Πολιτείες τις μέρες που ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος, το 1861. Φυσικά και υπάρχουν διαφοροποιήσεις, αλλά ο διαχωρισμός Βορρά-Νότου εξακολουθεί να είναι ζωντανός και ακμαίος.

Ενας ακόμη σχεδόν κάθετος διαχωρισμός είναι αυτός που υφίσταται μεταξύ των αστικών και αγροτικών περιοχών. Οι περισσότερες αστικές περιοχές ψήφισαν υπέρ του Γκορ, ενώ αντίθετα οι αγροτικές υπέρ του Μπους. Οσο για αυτούς καθεαυτούς τους ψηφοφόρους, υπάρχει μία σαφέστατη διαφορά μεταξύ της κοινωνικής σύνθεσης της εκλογικής βάσης των Δημοκρατικών και αυτής των Ρεπουμπλικανών. Τα πιο φτωχά και καταπιεσμένα τμήματα της εργατικής τάξης - κυρίως Αφροαμερικανοί και Ισπανόφωνοι - των μεγαλουπόλεων αλλά και μεγάλο τμήμα της ανώτερης τάξης ψήφισαν τον Γκορ. Αντίθετα, το τμήμα εκείνων που χαρακτηρίζεται κυρίως μεσαία τάξη - μιλάμε για τις Ηνωμένες Πολιτείες - αλλά και της αγροτιάς, φοβούμενοι ότι θα εκπέσουν ακόμη περισσότερο, ψήφισαν τον ρεπουμπλικανό Μπους.

Αντιστοίχως και για τις εκλογές ανάδειξης των νέων μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων αλλά και του ενός τρίτου της Γερουσίας η ισοκατανομή των δυνάμεων είναι και σε αυτή την περίπτωση απόλυτη. Μήπως θα πρέπει να αναφερθεί και η σύνθεση των μελών του Ανώτατου Δικαστηρίου; Ναι, αν είναι δυνατόν, και σε αυτόν το θεσμό οι θέσεις των πέντε μελών, που είναι η πλειοψηφία, κρίνονται ρεπουμπλικανικής ακόμη και πιο ακροδεξιάς υφής ενώ η μειοψηφία των τεσσάρων μάλλον εκφράζουν πιο κεντρώες απόψεις.

Λες και τα πάντα στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τεθεί σε μία ζυγαριά ακριβείας που η βελόνα της ένδειξης παραμένει καθηλωμένη, αλλά γέρνει και με το παραμικρό φύσημα του ανέμου. Είναι, άραγε, ακραίο αν θεωρήσει κανείς ότι το εκλογικό αδιέξοδο, που παρατηρείται αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ, ήταν αναμενόμενο - αν και όχι σε αυτή την έκταση, που λαμβάνει διαστάσεις δράματος - καθώς είναι απόρροια μίας σειράς γεγονότων που εξελίσσονται την τελευταία δεκαετία και κυρίως κατά την οκταετή θητεία του απερχόμενου Προέδρου Μπιλ Κλίντον, που αποκάλυπταν την ένταση του υφιστάμενου ανταγωνισμού των «θεμελιωδών δυνάμεων» μέσα στο ίδιο πολιτικο-οικονομικό κατεστημένο; Αξίζει να θυμηθεί κανείς το επεισόδιο παραπομπής σε δίκη του Κλίντον με αφορμή το σκάνδαλο Μόνικα Λουίνσκι, το οποίο εμπεριείχε και πάλι το σπέρμα του αδιεξόδου: άπαντες αναρωτιόνταν ποια ήταν η πραγματική πηγή αυτού του πολιτικού αδιεξόδου.

Κατ' αναλογία και φυσικά λόγω της κορύφωσης του ανταγωνισμού μεταξύ των «θεμελιωδών δυνάμεων» και κατά συνέπεια των κοινωνικών ανισοτήτων, σε μεγάλη μάλιστα ένταση και κλίμακα, προκλήθηκε το παρόν αδιέξοδο που ξέσπασε με ανυπολόγιστες μέχρι στιγμής συνέπειες, στο ίδιο το πολιτικό και συνταγματικό σκηνικό, τόσο που απειλεί να τινάξει στον αέρα το θεμέλιο λίθο των Ηνωμένων Πολιτειών, δηλαδή την ομοσπονδιακή συνταγματική τάξη. Η μοναδική άλλη στιγμή, που τέτοια αναταραχή και σε τέτοιας έκτασης πολιτική ανισότητα έχει λάβει χώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν κατά τη δεκαετία του '20. Αυτός ο διαχωρισμός ανάμεσα σε μία μηδαμινή μειονότητα υπερπλουσίων και τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού, από όλες τις δημογραφικές ομάδες, που εξαθλιώνεται, και φυσικά δε συμβαδίζει με καμία μορφή οποιουδήποτε είδους δημοκρατίας.

Η εκλογική και κατά συνέπεια συνταγματική κρίση αποκαλύπτει τη διάρρηξη της κοινωνικής συναίνεσης αλλά και ανοχής και αντικατοπτρίζει την κοινωνική πόλωση στις ΗΠΑ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η νέα κυβέρνηση, όποια και αν είναι, δε θα τυγχάνει της ανοχής αλλά και της νομιμότητας ανάμεσα σε πλατιά στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας. Οι επιπλοκές αυτής της διαμορφωμένης σχέσης μεταξύ εξουσίας και λαού θα αρχίσουν να γίνονται ολοκάθαρες όταν η κυβέρνηση που θα προκύψει -επαναλαμβάνουμε, όποια και αν είναι αυτή - θα αρχίσει να εφαρμόζει ακραία και άκρως συντηρητικά μέτρα προκειμένου να επιβιώσει αλλά και να αντιμετωπίσει την πιθανώς επερχόμενη οικονομική κρίση.

Αναλόγως η εκλογική αυτή διαδικασία ίσως γίνει και η απαρχή μίας κοινωνικής επαγρύπνησης που μπορεί να μετουσιωθεί σε δράση καθώς πια έχει γίνει ορατό ότι κανένα εκ των δύο κομμάτων δεν μπορεί να εκφράσει τη θέληση των Αμερικανών πολιτών αλλά και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα. Πώς άλλωστε αφού είναι η ίδια η πηγή τους...