Η ένταση στα Ελληνοτουρκικά, που τις τελευταίες μέρες τροφοδοτείται από την τουρκική προκλητικότητα, κάθε άλλο παρά δυσκολεύει την προώθηση των ΝΑΤΟικών σχεδίων για καθολική ΝΑΤΟποίηση του Αιγαίου μέσω της συνδιαχείρισης Ελλάδας και Τουρκίας. Ενα θέμα που την περασμένη βδομάδα ήρθε στην επικαιρότητα λόγω των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων που έγιναν στο ΝΑΤΟικό στρατηγείο της Σμύρνης, υπό την εποπτεία τού εκεί Αμερικανού διοικητή, μέσα σε συνθήκες έντασης της τουρκικής προκλητικότητας με υπερπτήσεις ακόμα και πάνω από την Ικαρία.

Οι διαβουλεύσεις είχαν σαν αντικείμενο τη διασύνδεση, για λογαριασμό του ΝΑΤΟ, των ραντάρ των δύο χωρών και την ενοποίηση των εναέριων χώρων τους, όπως επιτάσσει η νέα δομή της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας. Πρόκειται για συνέχεια μιας διαδικασίας, που συνειδητά έχουν επιλέξει και υπηρετούν όλα αυτά τα χρόνια ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, οι ρίζες της οποίας φθάνουν στο 1980, όταν η Ελλάδα επανεντάχθηκε στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, μετά την αποχώρηση του 1974, λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.

Ο εγκλωβισμός της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και ιδιαίτερα των ελληνοτουρκικών θεμάτων στα ευρωΝΑΤΟικά πλαίσια και η παγίδευσή τους στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και τις μανούβρες, είναι κοινός τόπος για τα δύο κόμματα, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, που νέμονται την κυβερνητική εξουσία τις τελευταίες δεκαετίες. Αποκαλύπτει τη στρατηγική τους σύμπλευση και ταύτιση με τις επιλογές και τις κατευθύνσεις των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Τυχόν διαφοροποιήσεις τους αφορούν και επικεντρώνονται σε ζητήματα διαχείρισης.

Το πραγματικό αντικείμενο αυτών των διαπραγματεύσεων, οι οποίες θα έχουν συνέχεια σε επόμενη φάση, είναι η τακτοποίηση «τεχνικών» ζητημάτων που αφορούν τη ΝΑΤΟποίηση του Αιγαίου, μέσω ενός είδους ελληνοτουρκικής συνδιαχείρισης υπό ΝΑΤΟική ομπρέλα. Αυτό σημαίνει «ενοποίηση του εναέριου χώρου», επανακαθορισμό των περιοχών ευθύνης και είναι μέρος και συνέχεια του σχεδίου διευθέτησης όλων των εκκρεμών ζητημάτων ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως και οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ στο παρελθόν έχουν αποδεχθεί εδώ και χρόνια τον ενιαίο επιχειρησιακό χώρο και έχουν δεσμευτεί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για την κατάργηση των εθνικών ορίων επιχειρησιακής ευθύνης στο Αιγαίο, όπως επιβάλλουν οι σύγχρονες ιμπεριαλιστικές ανάγκες.

Ο καυγάς της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ αφορά στο ποιος είναι καταλληλότερος για να εξασφαλίσει στην Ελλάδα πιο αναβαθμισμένο ρόλο στην ιμπεριαλιστική σκακιέρα, σε σύγκριση με την Τουρκία, με γνώμονα πάντα τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας. Αυτή η αντιπαράθεση εξ ορισμού είναι σε βάρος των λαϊκών συμφερόντων, αλλά και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Ταυτόχρονα, η προσφυγή είτε στο ΝΑΤΟ είτε στην ΕΕ, με την προσδοκία για δήθεν προστασία των συνόρων, είναι άκρως υποκριτική και αποπροσανατολιστική, καθώς γνωρίζουν πολύ καλά πως και οι δύο ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί, ούτε σύνορα αναγνωρίζουν, ούτε το Διεθνές Δίκαιο σέβονται, όταν αυτά δεν υπηρετούν τους σχεδιασμούς τους.

Η «αντιπολίτευση» του ΠΑΣΟΚ απέναντι στην κυβέρνηση της ΝΔ αφορά συμπληρωματικές προτάσεις προς την ασκούμενη εξωτερική πολιτική, όπως η προτροπή, την Πέμπτη, προς την κυβέρνηση από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου «να αξιοποιήσει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας» και να μη χάνει «ιστορικές ευκαιρίες».

Ως τέτοιες «ευκαιρίες» εννοεί τις συζητήσεις στα διάφορα ιμπεριαλιστικά φόρα. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε σε «έλλειψη παρουσίας στο Συμβούλιο Κορυφής του ΝΑΤΟ» και «την ιστορική ευκαιρία, την οποία προσέφερε η στρατηγική του Ελσίνκι, που έδινε τη δυνατότητα στην Ελλάδα να λύσει το θέμα της υφαλοκρηπίδας μέσω της Χάγης».

Να θυμίσουμε ότι στην ουσία το Ελσίνκι, το 1999, άνοιγε, παράλληλα με την προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, και το δρόμο για εφ' όλης της ύλης διάλογο και όχι μόνο για την υφαλοκρηπίδα. Μια διαπραγμάτευση αποκλειστικά επί των τουρκικών διεκδικήσεων, με αντικείμενο νομής τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, τα οποία διαρκώς απαξιώνονται με τον εγκλωβισμό στις υπερκρατικές ιμπεριαλιστικές δομές και προτεραιοτήτες.

Οι τελευταίες διαπραγματεύσεις για το Αιγαίο είναι αποτέλεσμα της κοινής πορείας, της ενιαίας στρατηγικής του δικομματισμού, που έχει βάλει στη ΝΑΤΟική μέγκενη το Αιγαίο. Δεν αφορούν, όπως ψευδώς αναφέρεται, επιμέρους ζητήματα, αφού αντικειμενικά συνδέονται με τα θέματα των ορίων του εθνικού εναέριου χώρου, την εθνική κυριαρχία σε νησιά και νησίδες που από την Τουρκία θεωρούνται «γκρίζες ζώνες», την αρμοδιότητα του FIR και την έρευνα - διάσωση (σε όλο το Αιγαίο).

Κατά συνέπεια, είναι ένα πρόπλασμα μιας ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης, έξω από τα όρια και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, όπως ζητάει επίμονα η Τουρκία και συνηγορούν οι ΗΠΑ, για συνολική διευθέτηση. Κι αυτό, παρά την επίσημη ελληνική θέση περί ύπαρξης μόνο ενός προβλήματος στο Αιγαίο, αυτού της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας.

Μια τέτοια «εφ' όλης της ύλης» διαπραγμάτευση είχε προαναγγείλει η Συμφωνία της Μαδρίτης, τον Ιούλη του 1997, όπου η κυβέρνηση Σημίτη αποδέχθηκε μετά την κρίση των Ιμίων (Γενάρης 1996), που συνδέθηκε με την τουρκική θεωρία περί «γκρίζων ζωνών», την ύπαρξη στο Αιγαίο «ζωτικών συμφερόντων και ενδιαφερόντων» της Τουρκίας, δηλαδή πέρα από τα «νόμιμα συμφέροντα» που ορίζονται από το Διεθνές Δίκαιο. Ακολούθησε η «βήμα προς βήμα» προσέγγιση με την Τουρκία της κυβέρνησης Σημίτη, που η σημερινή κυβέρνηση ονομάζει «πολιτική σταδιακής εξομάλυνσης», όπως είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ε. Αντώναρος.

Η διαδικασία αυτή ΝΑΤΟποίησης του Αιγαίου και εθνικού αποχρωματισμού του έχει μπει σε μια ρότα από το 1980. Από τότε την ακολουθούν με συνέπεια οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Ξεκίνησε με την επανένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ τον Οκτώβρη του 1980 επί κυβέρνησης Γ. Ράλλη, χωρίς να οριστούν όρια ευθύνης στο Αιγαίο, δηλαδή χωρίς αναγνωρισμένα, για το ΝΑΤΟ, σύνορα στο Αιγαίο.

Εκκρεμότητα, την οποία διατήρησαν οι κυβερνήσεις του Α. Παπανδρέου μετά το 1981, συμβάλλοντας έτσι στο «γκριζάρισμα» του Αιγαίου. Στη συνέχεια, στη δεκαετία του 1990, τόσο η κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη, όσο και η μετά το 1993 κυβέρνηση Α. Παπανδρέου, αποδέχθηκαν τις σταδιακές αλλαγές στο δόγμα και στη δομή του ΝΑΤΟ και τις προσαρμογές που έγιναν στη βάση των νέων ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών, που οδήγησαν στην κατάργηση των εθνικών ορίων επιχειρησιακής ευθύνης και έτσι το Αιγαίο έγινε ΝΑΤΟική λίμνη. Εμενε να τακτοποιηθούν ορισμένες εκκρεμότητες σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Ακολούθως, οι κυβερνήσεις του Κ. Σημίτη μετά το 1996 και του Κ. Καραμανλή μετά το 2004, έκλεισαν την εκκρεμότητα που υπήρχε και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Αποδέχθηκαν την υπαγωγή του εναέριου χώρου του Αιγαίου στο αεροπορικό στρατηγείο της Σμύρνης, που έχει Αμερικανό διοικητή και Τούρκο υποδιοικητή, χωρίς βέβαια να υπάρχουν εθνικά όρια στο Αιγαίο, αφού αυτά είχαν προ πολλού καταργηθεί.

Δημιουργήθηκε, έτσι, μια κατάσταση απόλυτης σύγχυσης στο Αιγαίο, όπου τα τουρκικά μαχητικά με ΝΑΤΟικές πλάτες παραβιάζουν καθημερινά τον ελληνικό εναέριο χώρο και, από την άλλη, ελληνικά μαχητικά σπεύδουν προς αναχαίτισή τους. Συχνά είναι τα περιστατικά στα πλαίσια ΝΑΤΟικών ασκήσεων, όπου γίνεται πρακτική εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το Νοέμβρη του 2004, όταν Ελληνας αξιωματικός από τη φρεγάτα «Μπουμπουλίνα» διηύθυνε τα ΝΑΤΟικά πλοία που έπαιρναν μέρος σε τουρκο-ΝΑΤΟική άσκηση «Ντογκού Ακτενίζ» και την ίδια ώρα τα τουρκικά αεροσκάφη, τα οποία συμμετείχαν στην ίδια άσκηση, παραβίαζαν τον ελληνικό εναέριο χώρο, ενώ το Μάρτη του 2000, στη ΝΑΤΟική άσκηση «Ντέστιντ Γκλόρυ» στην Τουρκία, η διοίκηση του ΝΑΤΟ έδωσε εντολή στα τουρκικά μαχητικά που συμμετείχαν στην άσκηση να αναχαιτίσουν τα ελληνικά μαχητικά που έρχονταν να πάρουν μέρος, επειδή είχαν περάσει πάνω από τη Λήμνο.

Σε συνέχεια, ήρθε η πρόσφατη συμφωνία για παράλληλη κατάργηση των δύο ΝΑΤΟικών κέντρων αεροπορικών επιχειρήσεων (6ο και 7ο CAOC) σε Εσκί Σεχίρ και Λάρισα και συγχώνευσή τους σε ένα νέο, στο CAOC-4 στη Λάρισα, που υπάγεται στη Σμύρνη με εναλλασσόμενους στη θέση του διοικητή, Ελληνα και Τούρκο αξιωματικό, σηματοδοτώντας τη συνδιαχείριση του Αιγαίου υπό ΝΑΤΟική «ομπρέλα».

Ολα αυτά τα χρόνια διεξάγονται επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, στην έδρα του ΝΑΤΟ, ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις περί Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) στο Αιγαίο, που έχουν καταλήξει κατά καιρούς σε συμφωνίες για θέματα, όπως η «κόκκινη γραμμή» μεταξύ των αρχηγών ΓΕΕΘΑ και των αεροπορικών στρατηγείων Ελλάδας - Τουρκίας, η ανταλλαγή εικόνας για τον εναέριο χώρο του Αιαγίου μέσω ΝΑΤΟ, η αποφυγή πτήσεων και ασκήσεων το καλοκαίρι στο Αιγαίο και άλλα ζητήματα που αφορούν στην εύρυθμη λειτουργία του ΝΑΤΟ στην περιοχή και τη μετατροπή του Αιγαίου σε ΝΑΤΟική λίμνη.

Για την ολοκλήρωση αυτού του κύκλου των ΝΑΤΟικών ρυθμίσεων, έμενε προς τακτοποίηση το θέμα της διασύνδεσης μέσω Σμύρνης των ραντάρ ελέγχου των εναέριων χώρων Ελλάδας και Τουρκίας, πράγμα που είναι και το αντικείμενο των τρεχουσών διαπραγματεύσεων. Η διασύνδεση αυτή των εναέριων χώρων των δύο χωρών σημαίνει και επανακαθορισμό των περιοχών επιτήρησης και αστυνόμευσης στο Αιγαίο, δηλαδή αλλαγές σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, αφού ελληνικές περιοχές ευθύνης θα περάσουν υπό τουρκικό έλεγχο, χωρίς, βέβαια, να συμβεί και το αντίστροφο. Σήμερα, σχεδόν όλο το Αιγαίο (εθνικός και διεθνής χώρος), λόγω της διασποράς των ελληνικών νησιών, τελεί υπό την αρμοδιότητα των ελληνικών αρχών (FIR Αθηνών, έρευνα και διάσωση κλπ.).

Οποια κι αν είναι η έκβαση των διαπραγματεύσεων, αυτό που είναι βέβαιο είναι πως πρόκειται για διαπραγματεύσεις που δεν έχουν να κάνουν με την επίλυση προβλημάτων μεταξύ των χωρών, αλλά υπαγορεύονται και αποσκοπούν στην ενίσχυση της συνοχής του ΝΑΤΟ και, συνολικά, του ιμπεριαλιστικού συστήματος στη περιοχή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια των λαών και την ειρήνη. Από αυτήν τη σκοπιά, γίνεται διπλά επίκαιρη η ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ για τις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις στη Σμύρνη την περασμένη Τρίτη, στην οποία σημειώνονταν ανάμεσα σε άλλα: «Το υπάρχον δίκαιο είναι ιμπεριαλιστικό. Λύσεις υπέρ των λαών της Ελλάδας και της Τουρκίας, λύσεις υπέρ της ειρήνης στην περιοχή δεν μπορούν να υπάρξουν στο σύστημα του ιμπεριαλισμού. Μόνον η αντιιμπεριαλιστική πάλη και συνεργασία είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την επιθετική πολιτική, τους ανταγωνισμούς και τις επεμβάσεις».