Γερμανία
Το Τείχος του καπιταλισμού είναι εδώ...

 

Κυριακή 14 Νοέμβρη 1999

Τρεις από τους πρωταγωνιστές του «θιάσου» επί σκηνής...
Γιορτές και φιέστες στο Βερολίνο για τα δεκάχρονα από τη μέρα της πτώσης - 9.11.1989 - του Τείχους που χώρισε την πόλη στα δύο και ταυτόχρονα το σοσιαλιστικό από το δυτικογερμανικό καπιταλιστικό κράτος. Γιορτάζουν οι νικητές, αλλά όχι και όλοι οι κάτοικοι της ΓΛΔ, που, όπως ομολογείται, δίκαια θεωρούν τον εαυτό τους οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά αδικημένους, σαν ανθρώπους «δεύτερης» κατηγορίας στην ενιαία καπιταλιστική Γερμανία.

«Στ' αλήθεια η τελετή (στο Μπούντεσταγκ) θα 'πρεπε να υπενθυμίζει την πτώση του Τείχους, που ένωσε ξανά Ανατολή και Δύση. Αλλά η συζήτηση σχετικά με τον κατάλογο των ομιλητών έδειξε τελικά, προπάντων, πόσο απομακρυσμένες εξακολουθούν να είναι οι δύο πλευρές» («Die Tageszeitung», 6-7 του Νοέμβρη).

Αυτή η απόσταση νικητών και ηττημένων υπάρχει από δέκα χρόνια και θα εξακολουθήσει να υπάρχει, όσο το σύστημα που επιβλήθηκε και στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας φέρεται αλαζονικά, κάνει πολύ λόγο για κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά είναι στην καπιταλιστική φύση του να φροντίζει περισσότερο για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου.

Αν από καιρό τώρα στη δίνη των κοινωνικών και πολιτικών ανακατατάξεων που έγιναν, στροβιλίζονται μαζί με τους Ανατολικογερμανούς και τα φτωχότερα στρώματα των Δυτικογερμανών, αυτό δεν οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι με την πτώση του Τείχους έφυγε από τη μέση το αντίπαλο δέος που χαλιναγωγούσε επί 40 χρόνια την κερδοσκοπική μανία των εκμεταλλευτών των εργαζομένων της Δυτικής Γερμανίας.

Είναι ο νόμος της «παγκοσμιοποίησης» που υπαγορεύει τη διαρκή περιθωριοποίηση όλο και περισσότερων ανθρώπων της δουλιάς, για να αυξάνονται τα κέρδη των ολίγων.

Ποιοι ήταν όμως στη λίστα των επίσημων ομιλητών; Κατά την επιθυμία των επίσημων οργανωτών της φιέστας, οι εξής: Τζορτζ Μπους και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ - σαν εκπρόσωποι του (άλλοτε) «διερημένου στα δύο κόσμου». Ο πρόεδρος του Μπούντεσταγκ -σοσιαλδημοκράτης Βόλφγκανγκ Τίρζε - ο παλαιός Χέλμουτ Κολ και ο νέος Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Ανεξάρτητα από το αν ο Μπους ή ο Ρήγκαν έπαιξαν μεγαλύτερο ρόλο στο τύλιγμα της σοβιετικής ηγεσίας στα απλωμένα δίχτυα του ιμπεριαλισμού, γεγονός είναι ότι ο πολέμαρχος (Πόλεμος του Κόλπου) Μπους κυβερνούσε τις ΗΠΑ στην τελευταία φάση, πριν και μετά την πτώση του Τείχους. Αλλά η ανακήρυξή του σε «επίτιμο πολίτη του Βερολίνου» φέρνει στη μνήμη την αντίθετη πράξη της διαγραφής από τον κατάλογο των ξένων επίτιμων πολιτών των σοβιετικών πολεμιστών, αμέσως μόλις έπεσε το Τείχος.

Οσο για τον Γκορμπατσόφ θα μιλήσουμε πιο κάτω. Για τώρα ας σημειώσουμε μόνο ότι η «ιδιαίτερη βαθμίδα του μεγαλοσταύρου του Παρασήμου Υπηρεσιών στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας», που του απονεμήθηκε, και του επιδόθηκε την Κυριακή από τον Γερμανό Πρόεδρο Ράου, αποτελεί το «ύψιστο γερμανικό παράσημο» με το οποίο τιμώνται αρχηγοί κρατών. Το τι σημαίνει αυτή η ιδιαίτερη τιμή και η γερμανική ευγνωμοσύνη είναι ευκολονόητο και δε χρειάζεται άλλες εξηγήσεις. Δήλωσε όμως στην εφημερίδα «Βελτ της Κυριακής»: «Ο κόσμος δε φαίνεται να είναι έτσι όπως το ελπίζαμε». Και στο πρώτο γερμανικό κανάλι (ARD) πρόσθεσε: «Πιστεύω πως υπάρχει λόγος να πω ότι μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης η κατάσταση στράφηκε προς το χειρότερο» και ότι ιδιαίτερα στην Ανατολική Γερμανία η ανεργία είναι μεγαλύτερη, οι κοινωνικές συνθήκες εκεί είναι χειρότερες, οι άνθρωποι είναι με κάτι δυσαρεστημένοι». Αραγε, σκέφτηκε ποτέ ότι όλα αυτά που ομολογεί είναι και δικό του έργο, ή μήπως αυτό επιδίωκε από την αρχή; Αλλά θα αφήσουμε να του τα πει ένας στενός συνεργάτης του.

Στη λίστα των ομιλητών ήταν και οι δύο καγκελάριοι. Ο πρώην (Χέλμουτ Κολ) και ο τωρινός (Γκέρχαρντ Σρέντερ). Για το πόσο απρόσμενα για τον πρώην ήρθε η πτώση του Τείχους μαρτυρεί - έτσι τουλάχιστον ισχυρίζονται οι αντίπαλοί του - το γεγονός ότι τις μέρες εκείνες βρισκόταν στην Πολωνία. Οσο για τον τωρινό - πάλι οι κομματικοί αντίπαλοί του - βεβαιώνουν ότι τόσο αυτός προσωπικά όσο και το κόμμα του, το SPD, πολύ λίγο βοήθησε στην πτώση του Τείχους. Σκόπιμη υποτίμηση του ρόλου της σοσιαλδημοκρατίας. Γιατί με την πολιτική της «Αλλαγής (του σοσιαλιστικού συστήματος) μέσω της προσέγγισης» βοήθησε σημαντικά στην υπόσκαψη των σοσιαλιστικών θεμελίων.

Η λίστα των ομιλητών έπρεπε να συμπληρωθεί με έναν ακόμα. Σκέφτηκαν τον πρώην ΥΠΕΞ Χανς Ντίτριχ Γκένσερ, τον προτελευταίο ή τον τελευταίο πρωθυπουργό της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας (DDR) Χανς Μόντρο (τώρα επίτιμο πρόεδρο και ευρωβουλευτή του ΚΟΔΗΣΟ) και αντίστοιχα τον Ντεμεζιέ (Ανατολικογερμανό Χριστιανοδημοκράτη). Τελικά προτίμησαν τον πρώην πάστορα και τώρα «εντεταλμένο της κυβέρνησης» για τη διαχείριση των αρχείων της Κρατικής Υπηρεσίας Ασφαλείας της ΓΛΔ (Στάζι) Ιωακείμ Γκάουκ, έναν φανατικό πολέμιο χορήγησης αμνηστίας σε πρώην κατοίκους της ΓΛΔ. Ακολούθησαν διαμαρτυρίες αρκετών «αγωνιστών για τα δικαιώματα του πολίτη» (πρώην Ανατολικογερμανών) που δήλωσαν ότι αυτοί, οι «αληθινοί αγωνιστές», παραγκωνίστηκαν και ότι με τον αντιπολιτευτικό αγώνα τους κατά της ΓΛΔ αποσκοπούσαν «στην απόκτηση ελευθερίας κοινωνικών κινήσεων και δεν είχαμε ποτέ σκεφθεί ότι θα διαλυθεί η ΓΛΔ». Υστερινή μου γνώση να σε είχα πρώτα!

Για το πώς κρίνουν οι κάτοικοι της ΓΛΔ την κατάστασή τους μετά την πτώση του Τείχους, μιλάει και το αποτέλεσμα της δημοσκόπησης του Ινστιτούτου Infratest Dimap κατ' εντολή της «Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ», που δημοσιεύεται στην εφημερίδα αυτή (8 του Νοέμβρη): «Μεγάλη ευχαρίστηση για την προσφορά υλικών αγαθών και της ελευθερίας εκδήλωσης σκέψης και ταξιδίων, αλλά σκεπτικισμός ως προς το πολιτικό και κοινωνικό σύστημα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας και μεγάλος φόβος για την εγκληματικότητα». Συγκεκριμένα: μόνο 27% νιώθουν καλά στην κοινωνία, μόνο 23% πιστεύουν ότι υπάρχει προοπτική για τη νέα γενιά, μόνο 22% θεωρούν ότι βελτιώθηκε η σχολική μόρφωση, μόνο 18% πιστεύουν ότι τώρα υπάρχει κοινωνική διασφάλιση, μόνο 9% νιώθουν ότι είναι εξασφαλισμένη η θέση εργασίας, μόνο 3% νιώθουν σίγουροι από την εγκληματικότητα και το έγκλημα, μόνο 40% αισθάνονται ευχαριστημένοι από τη δουλιά τους και μόνο 9% νιώθουν στήριξη μέσα σε φιλικό κύκλο (δείγμα της εξάλειψης της αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών).

Ο Γκορμπατσόφ

Τον Γκορμπατσόφ δεν τον έφερε στην επιφάνεια μόνο η παρουσία του και η έκδηλη χαρά του για τη συμμετοχή του στις γιορτές για την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Μας τον θύμισε και ένας στενός συνεργάτης του, ο Νικολάι Πορτουγκάλοφ «Σύμβουλος (τότε) του Γκορμπατσόφ για τη Γερμανία». Σε συνέντευξη που έδωσε στην εφημερίδα «Die Tageszeitung» (6-7 του Νοέμβρη) δε μιλάει καθόλου κολακευτικά για τον κύριό του. Σε όλα όσα ξέρουμε για το διαλυτικό ρόλο του πρώην κατ' όνομα κομμουνιστή, αλλά - όπως και ο ίδιος έχει πει - στην πραγματικότητα σοσιαλδημοκράτη, ο συνεργάτης γράφει το τι θα έκανε το αφεντικό του για να προσαρτηθεί η ΓΔΛ στην ΟΔΓ. Και φυσικά ο Ν.Π. δε θα αποκαλύπτει όλη την αλήθεια, θα κρατάει σίγουρα και μερικά μυστικά για αργότερα. Γράφει, λοιπόν, στην πιο πάνω εφημερίδα, παίρνοντας αφορμή από το βιβλίο του Γκόρμπι για την ένωση της Γερμανίας (μεταφρασμένο και στα γερμανικά) ότι ορισμένα κεφάλαια έχουν γραφτεί από τον άλλο «στενό συνεργάτη» (του Γκορμπατσόφ) Ανατόλι Σεργκέγεβιτς Τσερνάγιεφ. Και ο Ν.Π. συνεχίζει, πρώτα για τον Σεβαρντνάτζε και μετά για το αφεντικό του: «Ο Σεβαρντνάτζε είναι ένας γυαλιστερός αγύρτης. Δε θα επιχειρούσε ποτέ κάτι που δε θα του προσκόμιζε μερίσματα». Οσο λοιπόν δεν είχε ξεκαθαριστεί ποια από τις δύο ομάδες στο Κρεμλίνο θα επικρατούσε για το πώς θα γίνει η ένωση, «δεν μπορούσες να βρεις κατηγορηματικότερο εχθρό της ένωσης από τον Σεβαρντνάτζε. Αλλά αυτός διαθέτει μιας πρώτης τάξης όσφρηση. Ενιωσε πρώτος τη μεγάλη στροφή που έγινε στον Τσερνάγιεφ, και στη θέση αυτού εισέπραξε όλη τη δόξα» (της ένωσης)». Και πιο κάτω: Ο Γκορμπατσόφ ή ο Τσερνάγιεφ στο βιβλίο τους δε δίνουν απάντηση στο εξής ερώτημα: «Πώς στις 4 Δεκέμβρη 1989 κατά την επίσκεψη Γκένσερ στη Μόσχα τα "Δέκα Σημεία Προγράμματος" του Κολ χαρακτηρίστηκαν σαν "ρεβανσιστική μουσική προέλασης". Και πώς ενάμιση μήνα αργότερα ο Γκορμπατσόφ αλυσοδέθηκε... Πρέπει στα τέλη του Γενάρη (1990) να έγινε κάποια βασική αλλαγή φρόνησης».

Θα 'πρεπε, απαντάει ο Ν.Π., να «πιάσουμε τον Κολ από την παχιά κοιλιά και να του πούμε: Ναι, ωραία, τώρα ας χύσουμε (σ.σ.: διατυπώσουμε) όλα αυτά σε μια διεθνή νομική μορφή, και οι τρεις, μαζί με τη ΓΛΔ, και κατόπιν ιδρύουμε μια γερμανο-γερμανική συνομοσπονδία... Επρεπε αυτό να το είχαμε επιχειρήσει». Και για όσα πολλοί ισχυρίζονται, ότι ο Κολ σε καμία περίπτωση δε θα δεχόταν η ενωμένη Γερμανία να μείνει έξω από το ΝΑΤΟ, ο Ν.Π. απαντάει: «θα 'πρεπε ο Κολ να πιεστεί ακόμα και μετά το Φλεβάρη και να του πούμε: Εντάξει, η εσωτερική επανένωση είναι δικό σας ζήτημα, αλλά (από μας) δεν παίρνετε συνθήκη ειρήνης και - όσο αυτό εξαρτάται από μας - καμιά διεθνή αναγνώριση. Αν θέλετε να μείνετε στο ΝΑΤΟ, τότε όπως οι Γάλλοι, χωρίς στρατιωτική πρόσδεση...

Και τι έχουμε τώρα: ένα προτεκτοράτο του ΝΑΤΟ σε όλη την Ευρώπη. Χάσαμε μια μοναδική ευκαιρία της σοβιετικής πολιτικής, δηλαδή την αποκατάσταση της συμμαχίας Γερμανίας -Ρωσίας, η οποία από την εποχή (της συμφωνίας) του Ραπάλο προσφερόταν γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά πάντα απαρατήρητη».


Θανάσης ΒΟΡΕΙΟΣ