Παραστατικά τα στοιχεία για το τι σημαίνει αποκέντρωση, αποκαλυπτική η εμπειρία άλλων χωρών και η στάση των κυβερνήσεων ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, όπως αποτυπώνονται μέσα από κείμενο του ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών
Η αποκέντρωση της εκπαίδευσης δεν είναι «αθώα και ουδέτερη λέξη». Αυτό επισημαίνει σε κείμενό του το ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών, αποκαλύπτοντας την ουσία της αποκέντρωσης, τη στόχευσή της, παραθέτοντας και παραδείγματα από την πείρα άλλων χωρών όπου η αποκέντρωση είναι εδώ και χρόνια γεγονός. Σήμερα, η κυβέρνηση της ΝΔ προχωράει την αποκέντρωση και την κατηγοριοποίηση των νηπιαγωγείων μέσα από υπουργικές αποφάσεις, δήθεν για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που προέκυψαν από τη θεσμοθέτηση της ετήσιας υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Αλλωστε, η αποκέντρωση έχει ήδη κάνει τα πρώτα της βήματα, μέσα από την Ευέλικτη ζώνη και το Ολοήμερο σχολείο.
Η αποκέντρωση είναι μοχλός: Για να περπατήσει η διαφοροποίηση - κατηγοριοποίηση των σχολείων και των μαθητών, ο ταξικός διαχωρισμός της μόρφωσης. Στρώνεται το έδαφος για να λειτουργούν ντε φάκτο τα σχολειά με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, για να αλωνίζουν οι επιχειρήσεις στα σχολειά και στα μυαλά των παιδιών. Αποκέντρωση δε σημαίνει ότι το κράτος δεν παρεμβαίνει. Αντιθέτως, σημαίνει ότι το κράτος ασκεί ακόμα πιο ασφυκτικό έλεγχο, αλλά μεταθέτει αρμοδιότητες δικές του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, χάριν της «ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας».
«Επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, το 1994, ο τότε υπουργός Παιδείας, Γ. Παπανδρέου, δηλώνει ότι είναι ένθερμος οπαδός της αποκέντρωσης της εκπαίδευσης και της μετάθεσης της ευθύνης για τη λειτουργία του σχολείου από το κράτος στην "τοπική κοινωνία", ενώ ο Κ. Σκανδαλίδης (τότε υπουργός Εσωτερικών) δηλώνει ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι έτοιμη να αναλάβει το κόστος».
Και εξηγεί ότι από τότε η κυβέρνηση δήλωνε πως η αποκέντρωση είναι ένα μακρόπνοο σχέδιο, με συγκεκριμένα βήματα. Οπως επισημαίνουν οι εκπαιδευτικοί του ΠΑΜΕ, «πράγματι, ήδη έχουμε δοκιμάσει:
Ανεξάρτητα από την ονομασία της η "αποκέντρωση" σηματοδοτεί την εισβολή των επιχειρήσεων στο σχολείο και τη βαθύτερη ταξική διαφοροποίησή του με τη μεταφορά σημαντικού μέρους της ευθύνης για τη χρηματοδότηση, το σχολικό πρόγραμμα, τη λειτουργία και το εκπαιδευτικό προσωπικό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στη σχολική μονάδα.
-- "Σχολείο με μεγαλύτερη ευθύνη και ευελιξία στην οικονομική διαχείριση" λέει η ΝΔ, "εκπαιδευτική μονάδα με ευελιξία, λόγο και ευθύνη στη διαχείριση πόρων" λέει το ΠΑΣΟΚ!».
Υπογραμμίζοντας τις συνέπειες αυτής της πολιτικής που προβάλλουν ήδη μπροστά μας, το ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών αναφέρει: «Οι επιχειρήσεις μπαίνουν ήδη στα σχολεία, αναλαμβάνουν εκπαιδευτικό έργο, διαφημίζονται στις παιδικές ψυχές, κατασκευάζουν σχολεία με υπερδιπλάσιο αντίτιμο απ' ό,τι κοστίζει στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων, για να κερδοσκοπήσουν σε βάρος της ασφάλειας και της ποιότητας των σχολείων.
Στις μέρες μας ΝΔ και ΠΑΣΟΚ προωθούν την αποκέντρωση μέσα από την επιχείρηση "Καποδίστριας", πιστοί στις εντολές της ΕΕ για την αναδιάρθρωση των εκπαιδευτικών συστημάτων, τα οποία πρέπει να υπηρετήσουν καλύτερα την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία των ευρωπαϊκών μονοπωλίων».
Είναι ξεκάθαρη η πολιτική που σκοπεύει να ακολουθήσει η κυβέρνηση. Αλλωστε, το διατυπώνουν ανάγλυφα κείμενα επίσημων και μη επίσημων «φορέων» που έχουν λόγο για την εκπαίδευση. Ενδεικτικά, το ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών αναφέρει:
-- «Στο κείμενο του υπουργείου Παιδείας για το Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο (ΕΠΕΑΕΚ 2007-2013), αφού καταδικάζεται ο παραδοσιακός τρόπος εκπαίδευσης, εξαγγέλλεται η διαφοροποίηση των προγραμμάτων μέσα από ένα "θεσμοθετημένο πλαίσιο διαλόγου". Η αποκέντρωση χαρακτηρίζεται σαν πρόκληση τόσο σε διοικητικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο. Προβάλλεται η λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο με ανάδειξη του ρόλου των ΟΤΑ και των τοπικών κοινωνιών (βλ. επιχειρηματίες, κτλ.).
-- Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδας σε Δελτίο Τύπου στις 3/7/2007 ζητά την εξασφάλιση πρόσθετων πόρων για την εκπαίδευση από διάφορες πηγές, ενώ υπερασπίζεται τη διαθεματική διδασκαλία διαφοροποίησης των προγραμμάτων και τονίζει ότι η αυτονομία των σχολικών μονάδων (βλέπε: οικονομική ανισοτιμία και εξάρτηση) είναι συνώνυμο της αποκέντρωσης.
-- Το πόρισμα του ΕΣΥΠ για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Ιούλης 2006) εξαγγέλλει την αποσύνδεση του σχολείου από το κράτος ή την αυτονομία της σχολικής μονάδας, την πλήρη δηλαδή αποκέντρωση της εκπαίδευσης. Προτείνεται η επέκταση της ιδιωτικοποίησης, η αυτοχρηματοδότηση και ο ανταγωνισμός των σχολείων προς επιβίωση. Η αναφορά στην Ευέλικτη ζώνη για το δημοτικό και στις Ελεύθερες ζώνες στο γυμνάσιο προαναγγέλλει τον προσδιορισμό του 1/3 του σχολικού προγράμματος από τις επιχειρήσεις, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, το κάθε σχολείο χωριστά. Τέλος, ο ορισμός οικονομικού υποδιευθυντή μάνατζερ για κάθε σχολείο με 100 μαθητές δείχνει το άνοιγμα του σχολείου σε επιχειρηματικές δραστηριότητες και στον έλεγχο της αποκεντρωμένης αγοράς.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση της ΝΔ μέσα από υπουργικές αποφάσεις προχωρά την αποκέντρωση και κατηγοριοποίηση των νηπιαγωγείων, με πρόσχημα τα προβλήματα που προέκυψαν από τη θεσμοθέτηση της ετήσιας υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Η ΝΔ ακάθεκτη επιταχύνει τα βήματα της αποκέντρωσης με το φινλανδικό της όραμα και την προώθηση των "πράσινων" συνοδευτικών μέτρων (Ευέλικτη ζώνη, διαθεματικότητα ΔΕΠΠΣ, ΑΠΣ και αξιολόγηση). Ο ΣΥΝ με τις θολές του θέσεις επιμένει να μην κατανοεί ότι η ΤΑ αποτελεί μηχανισμό του αστικού κράτους και δεν παρέχει καμιά δυνατότητα άμεσης επέμβασης του λαού στην εξουσία και στη διοίκηση. Προτείνει μάλιστα "ένα ευέλικτο, αποκεντρωμένο, δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα, που θα στηρίζεται στη λαϊκή συμμετοχή και στον κοινωνικό έλεγχο" (θέσεις του ΣΥΝ για μια δημοκρατική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, Γενάρης 2004)».
Η στάση των άλλων συνδικαλιστικών δυνάμεων σε ΔΟΕ - ΟΛΜΕ
«Η πλειοψηφία των δυνάμεων στο ΔΣ της ΔΟΕ (ΠΑΣΚ - ΔΑΚΕ) συμφωνούν με την ουσία της ταξικής πολιτικής για την αποκέντρωση. Κοινό παραπλανητικό σλόγκαν και των δύο είναι το σύνθημα: "Αποκέντρωση δε σημαίνει ιδιωτικοποίηση"», σημειώνει το ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών.
Ακόμα, εξηγεί ότι «με κάθε τρόπο η ΠΑΣΚ Π.Ε. αποφεύγει την αναφορά στην αποκέντρωση όπως ο διάβολος το λιβάνι και αναλώνεται σε γενικόλογες αποφάσεις για τα νηπιαγωγεία με συνθήματα του τύπου, "όχι στην απαξίωση των νηπιαγωγείων και την υπαγωγή τους στην ΤΑ", λες και το ζήτημα αφορά μόνο την προσχολική αγωγή και όχι το σύνολο της εκπαίδευσης. Με τον τρόπο αυτό απομονώνει και εξειδικεύει το θέμα, ρίχνει προπέτασμα καπνού στη στρατηγικής σημασίας πολιτική της αποκέντρωσης, που υλοποιείται μεθοδικά και σταδιακά. Οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ - ΚΙΝΗΣΕΙΣ - ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ, ενώ φραστικά σε συνεδριάσεις μαίνονται κατά της αποκέντρωσης, στο τέλος υποχωρούν και συνυπογράφουν μαζί με την ΠΑΣΚ, με τη δικαιολογία ότι πρέπει να προκύψει κάποια άμεση απόφαση στήριξης των νηπιαγωγών. Η τακτική τους αυτή δε βοηθάει στο να φωτιστεί το τοπίο, αφού δεν προτιμούν τη γραμμή ρήξης με τις δυνάμεις της συναίνεσης και τις αντιδραστικές τους προτάσεις και αποφεύγουν την αποκάλυψη των δικομματικών σχεδίων και την απόκρουση της αποκέντρωσης».
Οσο για τις δυνάμεις στους καθηγητές, το ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών επισημαίνει: «Το ΔΣ της ΟΛΜΕ και μετά τη συγκρότησή του είναι φανερό ότι θα κινηθεί στο πλαίσιο και στις κατευθύνσεις της κοινής συνθετικής πρότασης του 13ου συνεδρίου (ΠΑΣΚ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ - ΑΓ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ). Το αίτημα "όχι στην αποκέντρωση" δε διατυπώνεται πουθενά σε όλο το κείμενο - πιλότο, και αυτό γιατί το ΠΑΣΟΚ και η ΠΑΣΚ είναι υπέρμαχοι των ανοιχτών στην αγορά αποκεντρωμένων σχολείων, ενώ ο ΣΥΝ και η ΑΓ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ αναζητούν επίμονα και εδώ τη "λαϊκή" εκδοχή της αποκέντρωσης, πολλαπλασιάζοντας τις αυταπάτες. Οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, όπως πάντα, θυσιάζουν τις όποιες αντιθέσεις τους στην αποκέντρωση για κάθε είδους σκοπιμότητες, στο όνομα της ενότητας, που δεν είναι τίποτε άλλο από ενότητα με την ηγεσία της ΠΑΣΚ και της ΑΓ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ και όχι ταξική ενότητα στη βάση. Ο εξοβελισμός της αποκέντρωσης από την κοινή πρόταση είναι προκλητική και αναίσχυντη υποταγή στην κυρίαρχη πολιτική, ιδιαίτερα τώρα που το ΥΠΕΠΘ την προτάσσει μετά από έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (βλ. σχετικό δελτίο Τύπου 3/7/07), ενώ αυτή προωθείται και επιταχύνεται από το ΕΠΕΑΕΚ (2007-2013) και τις προβλεπόμενες δράσεις του».