Μικρογραφίες από τη φυλακή | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η εκδήλωση άρχισε με μαυρόασπρη ταινία «απαθανάτισης» των φυλακών Αβέρωφ, που γύρισε το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ) πριν γκρεμιστεί το κολαστήριο. Τα κτίρια, τα σιδερόφραχτα παράθυρα, τα κελιά απομόνωσης, οι φριχτές τουαλέτες, οι εφιαλτικοί διάδρομοι, οι αυλές «περιπάτου» των δεσμωτών αγωνιστών. Οι γυναικείες φυλακές και η μεγάλη αυλή με τον φοίνικα, όπου οι κρατούμενες χορεύοντας και τραγουδώντας αποχαιρετούσαν τις μελλοθάνατες της επόμενης αυγής... Σ' αυτές τις φυλακές, πριν πενήντα χρόνια, πραγματοποιήθηκε μια «άσκηση ελευθερίας» από τη θανατοποινίτισσα Ελλη Παππά. Ο λόγος για τα δέκα λιλιπούτεια βιβλία που έγραψε, ζωγράφισε και βιβλιοδέτησε για το εξάχρονο μοναχοπαίδι της, τα οποία, σωζόμενα στο ΕΛΙΑ, ανατυπώθηκαν, με τη συνεργασία των εκδόσεων «Καλειδοσκόπιο», με τίτλο «ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΕΣ - βιβλία από τη φυλακή» και παρουσιάστηκαν στο Μουσείο Μπενάκη (1/12).

Πρώτος, μιλώντας γι' αυτά τα πανέμορφα διδακτικά βιβλιαράκια, ο ιστορικός - εκπρόσωπος του μουσείου, Δημήτρης Αρβανιτάκης, θυμήθηκε τη ρήση του Ελύτη «Ο Ματίς στα χρόνια του Αουσβιτς έφτιαξε τα πιο ωραία λουλούδια», σημείωσε ότι η Ελλη Παππά έφτιαχνε αυτά τα βιβλιαράκια «ενώ έξω πέθαινε η πραγματικότητα» και, μεταξύ άλλων, τόνισε: «Οι Πέτρες του Ρίτσου, όπως και αυτά τα παραμύθια της Ελλης Παππά μαρτυρούν μιαν ανθρωποποιητική διαδικασία, που εμείς καλούμαστε διαρκώς να την αναζωογονούμε, να τη διαιωνίζουμε. Γιατί η ανθρώπινη ζωή είναι πράγματι αγώνας ανάμεσα στον πολιτισμό και τη βαρβαρότητα. Γιατί η βαρβαρότητα υπήρξε και υπάρχει(...) Η γενιά της Ελλης Παππά, όχι όλη βέβαια, μας υπενθύμισε ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι η αντίσταση. Και η αντίσταση είναι πάντα μια δυνατότητα».

Να σημειώσουμε ότι ομιλητές στην εκδήλωση ήταν η Αλκη Ζέη, νεανική φίλη της Ελ. Παππά, η οποία θυμήθηκε τα χρόνια της αγωνιστικής νιότης τους, ο Στέλιος Κούλογλου και η Ελλη Παππά, που συγκινημένη είπε ότι έφτιαξε αυτά τα βιβλιαράκια γιατί... «έπρεπε να κάνω κάποια πράγματα για να δείξω ότι είμαι ζωντανή. Γιατί ο άνθρωπος, όσο είναι ζωντανός, πρέπει να πασχίζει να προσφέρει κάτι».