Η φωτογραφία διατηρεί το συμβολισμό της. Τα κάγκελα, τουλάχιστον για τις εργάτριες, δεν παραπέμπουν μόνο στην ασφάλεια του εργοστασίου από εξωτερικούς κινδύνους... |
Βέβαια, επιχειρήματα του τύπου «μα, έτσι θα μπορούσε η διεύθυνση της επιχείρησης να παίρνει μέτρα πρόληψης ή ασφάλειας», θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν - το λιγότερο - αφελή. Μόνο και μόνο η εντατικοποίηση, οι υπερωρίες, τα σχεδόν ανύπαρκτα διαλείμματα που σακατεύουν αργά - αργά τις εργάτριες, κάθε άλλο παρά... έγνοια για την υγεία των εργαζομένων αποδεικνύει.
Στη χειραγώγηση της συνείδησης των εργαζομένων αποσκοπεί ακόμα και η εσωτερική διακόσμηση του εργοστασίου. Η εξουδετέρωση κάθε «μικροβίου» αμφισβήτησης της αυθεντίας και της εξουσίας του εργοδότη, η καλλιέργεια ενός προτύπου «νομοταγούς» εργαζομένου που δεν ασχολείται πέρα απ' τη δουλιά του με «άχρηστα» πράγματα όπως π.χ. το συνδικάτο, η ευθυγράμμιση με τις εντολές της επιχείρησης, είναι μερικοί μόνο απ' τους στόχους. Παραθέτουμε ορισμένες μόνο από τις κορνιζαρισμένες υποδείξεις που είναι αραδιασμένες πάνω στους τοίχους, έτσι ώστε οι εργάτριες να τις συναντούν καθημερινά (βλ. μέθοδο Γκαίμπελς: «Λέγε - λέγε, κάτι μένει στο τέλος»):
«Η φιλοσοφία σου ας είναι όχι το να δείξεις τι μπορείς να βγάλεις από μια δουλειά, αλλά πόσο μπορείς ν' αφοσιωθείς σ' αυτήν».
«Ο άνθρωπος έχει δυο αυτιά κι ένα στόμα. Αυτό δείχνει ότι πρέπει ν' ακούει πολλά και να λέει λίγα».
«Υπάρχουν δυο ειδών ελευθερίες: η ψεύτικη όπου και κάνει κανείς ό,τι θέλει κι η αληθινή όπου κάνει κανείς ό,τι πρέπει».
Τα σχόλια περιττεύουν...