ΗΠΑ και Ισραήλ καταψήφισαν τη γαλλο-καναδική «πρωτοβουλία» στην ΟΥΝΕΣΚΟ
Παπαγεωργίου Βασίλης |
Εκείνο που ενόχλησε τις ΗΠΑ - τη μεγαλύτερη ιμπεριαλιστική δύναμη και στον πολιτιστικό τομέα - ήταν μία παράγραφος στην εισαγωγή της συνθήκης, που αναφέρει ότι ενώ «οι πολιτιστικές δραστηριότητες, τα αγαθά και οι υπηρεσίες είναι οικονομικής και πολιτιστικής φύσης», ωστόσο, «επειδή μεταβιβάζουν ταυτότητες (σ.σ. πολιτιστικές), αξίες και έννοιες, δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως έχουσες αποκλειστικά εμπορική αξία».
Η συνθήκη υπερψηφίστηκε από 148 χώρες σε σύνολο 154, με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ κατά και τέσσερις αποχές (Αυστραλία, Νικαράγουα, Ονδούρα, Λιβερία). Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ καταψήφισαν την αποτελούμενη από 35 άρθρα συνθήκη - συντάχθηκε με πρωτοβουλία της Γαλλίας και του Καναδά - αποδείχνει τον άγριο ανταγωνισμό μεταξύ των κυρίαρχων ιμπεριαλιστικών κρατών, αφού είναι φανερό πως η Γαλλία, ο Καναδάς, αλλά και η ΕΕ δεν έγιναν «ξαφνικά» υπέρμαχοι της πολιτιστικής διαφορετικότητας. Αλλωστε, η εν λόγω παράγραφος αναφέρει σαφώς πως ο πολιτισμός έχει και οικονομική «φύση».
Οι ΗΠΑ δεν καταψήφισαν μόνο για λόγους... καπιταλιστικής «καθαρότητας». Σε όλους τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς δίνονται «μάχες» για υπαγωγή της πολιτιστικής δημιουργίας και κληρονομιάς στους «νόμους» της «αγοράς» και την αντιμετώπισή τους ως «προϊόντων». Δεδομένου ότι η «πολιτιστική βιομηχανία» είναι από τους πλέον κερδοφόρους κλάδους του κεφαλαίου, οι κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις προσπαθούν να «αρπάξουν» κάθε ευκαιρία για να ενισχύσουν τη θέση τους στον μεταξύ τους ανταγωνισμό, ακόμη και όταν πρόκειται για υποταγμένους οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ και η ΟΥΝΕΣΚΟ.
Ταυτόχρονα αυτό δε σημαίνει πως όλες οι χώρες υπερψήφισαν για τους ίδιους λόγους τη συνθήκη, δεδομένου ότι σ' αυτήν περιέχονται και άρθρα που σε ένα βαθμό και ανάλογα με το πώς θα χρησιμοποιηθούν και θα ερμηνευτούν, ίσως να αποτελέσουν, κατά περίπτωση, «εργαλεία» άμυνας. Αλλωστε, η συνθήκη είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων τουλάχιστον δύο χρόνων και θα τεθεί σε ισχύ μόλις επικυρωθεί από 30 χώρες. Βέβαια, είναι γνωστό πώς αντιμετωπίζει το κεφάλαιο τις ήδη επικυρωμένες, δεκαετίες πριν, συνθήκες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς...