ΙΝΔΙΑ ΚΑΙ ΗΠΑ
«Νέα» σχέση συμφέροντος
Κυριακή 8 Ιούνη 2003

Associated Press

...ενώ όλο και μεγαλύτερα τμήματα του λαού κατατρύχονται από τη φτώχεια και την εξαθλίωση...
Αντικείμενο των όλο και συχνότερων «εγκάρδιων» επαφών των Αμερικανών με τους Ινδούς πολιτικούς και διπλωμάτες τον τελευταίο χρόνο δεν είναι, ή τουλάχιστον δεν είναι κατά κύριο λόγο, οι σχέσεις της Ινδίας με το Πακιστάν: Είναι η Κίνα και ο «περιορισμός» της.

Αρκετοί ισχυρίζονται ότι η πρόσφατη επίσκεψη του υφυπουργού Εξωτερικών αρμόδιου για την Ασία, Ρίτσαρντ Αρμιτέιτζ, σε Ινδία και Πακιστάν, με υποτιθέμενο σκοπό την έναρξη ενός διμερούς «διαλόγου» που συνέπεσε με την επίσκεψη του Ινδού συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας Μπράτζες Μίσρα, όπου συναντήθηκε με την ομόλογό του Κοντολίζα Ράις, είναι «θετικές» κινήσεις, από την άποψη πως βοηθούν στην αποκλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες, η οποία ανά πάσα στιγμή θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύρραξη, που τα επιτελεία των δύο χωρών έχουν «εγγυηθεί» ότι θα είναι πυρηνική. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά: Η «προσπάθεια αποκλιμάκωσης» στις σχέσεις Ινδίας - Πακιστάν αφορά, στην πραγματικότητα, τη συγκέντρωση της αμερικανικής και ινδικής προσοχής σε έναν άλλον «εχθρό». Και, σ' αυτό το νέο παιγνίδι, το Πακιστάν και η καταπολέμηση της ισλαμικής αυτονομιστικής (ή εθνικοαπελευθερωτικής - εξαρτάται απ' τον ποιον ρωτά κανείς) «τρομοκρατίας» περνά μάλλον σε δευτερεύουσα μοίρα, όσο κι αν η κυβέρνηση των ΗΠΑ δηλώνει ότι «ανησυχεί» γι' αυτήν.

Associated Press

Η κυβέρνηση Βάτζπαϊ ξοδεύει δισεκατομμύρια για εξοπλισμούς, για να «περιορίσει», από κοινού με τις ΗΠΑ, την Κίνα...
Οι κυβερνήσεις της Ινδίας και των ΗΠΑ, σύμφωνα με ένα διαβαθμισμένο έγγραφο του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας που πρόσφατα βρήκε με κάποιον τρόπο το δρόμο του έως τις σελίδες του Jane's Foreign Report, συμφωνούν σε κάτι πολύ βασικό: Οτι η Κίνα «αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη απειλή» που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες, σε οικονομικό και σε στρατιωτικό επίπεδο. Το βρετανικό περιοδικό έγραψε ότι στο έγγραφο αυτό ένας Αμερικανός ναύαρχος, ο οποίος δεν κατονομάζεται, είπε ότι «αν και δεν το συζητούν δημοσίως», συνεξετάζουν το πώς θα αντιμετωπίσουν από κοινού την «απειλή» αυτήν, με παράλληλο δεδομένο ότι οι «παραδοσιακές» συμμαχίες των ΗΠΑ στην περιοχή - Ιαπωνία, Ν. Κορέα - έχουν καταστεί «εύθραυστες», και μια άποψη που κερδίζει έδαφος στην Ουάσιγκτον είναι πως «η Ινδία θα πρέπει να αναδειχτεί ως ζωτικός συστατικός παράγοντας της στρατηγικής των ΗΠΑ» στην περιοχή της Ασίας. Ο Λόιντ Ρίτσαρντσον, στέλεχος του Hudson Institute, ενός νεοσυντηρητικού αμερικανικού think - tank, είπε επίσης πρόσφατα στους Financial Times ότι το σημαντικό είναι πως η Ινδία έχει «την οικονομική και στρατιωτική ισχύ για να αντισταθμίσει τα αρνητικά αποτελέσματα της ανόδου της Κίνας ως περιφερειακής και παγκόσμιας δύναμης... [είναι] ο πιο σημαντικός μας σύμμαχος σε μια στρατηγική περιορισμού της Κίνας». Η κυβέρνηση Μπους κινείται ήδη σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση.

Ηδη το Μάη του 2002, ο Ντάγκλας Φέιθ, υφυπουργός Αμυνας των ΗΠΑ αρμόδιος για θέματα πολιτικής - ο οποίος χαρακτηρίζεται ως ένα από τα πιο «σκληροπυρηνικά» μέλη του στενού κύκλου του Ντόναλντ Ράμσφελντ -, πραγματοποίησε συνάντηση με το νεοσύστατο U.S. - India Defense Policy Group, με αντικείμενο τον καθορισμό «κοινής αμυντικής στρατηγικής». Θέματα συζήτησης, οι κοινές ναυτικές περιπολίες, η αντιπυραυλική άμυνα και η συνεργασία σε θέματα τεχνολογίας. Υποτίθεται ότι στόχος ήταν να μελετηθούν τρόποι να βελτιωθεί «η σταθερότητα και η ασφάλεια στην Ασία και παραπέρα». Στην πραγματικότητα, σχολίασε ένας ειδικός του ινδικού Institute of Peace and Conflict Studies, το θέμα ήταν η Κίνα.

Εκτοτε, σημειώνει ο Κον Χάλιναν του Foreign Policy In Focus, έγιναν ναυτικά και άλλα κοινά ινδοαμερικανικά στρατιωτικά γυμνάσια, και προωθούνται συμφωνίες συμπαραγωγής οπλικών συστημάτων. Κατά τους Financial Times, στόχος του Ινδού πρωθυπουργού Αταλ Μπιχάρι Βάτζπαϊ και της κυβέρνησής του είναι η Ινδία να «δημιουργήσει ένα στόλο ικανό να προωθηθεί στη θάλασσα της Νότιας Κίνας», πράγμα για το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει ένα 30ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα. Ο Χάλιναν βλέπει στη «νέα» σχέση των κυβερνήσεων Μπους και Βάτζπαϊ μια «επικίνδυνη συμμαχία», μια σύγκλιση αντικινεζικών διαθέσεων, που θα μπορούσε ακόμη και να οδηγήσει σε ένα δεύτερο σινοϊνδικό πόλεμο, μετά από εκείνον του 1962. Λεπτομέρεια: Αυτός θα είναι πυρηνικός.

Η κυβέρνηση Βάτζπαϊ κατηγορεί την Κίνα ότι βρίσκεται «πίσω» από το πυρηνικό πρόγραμμα του Πακιστάν. Η κυβέρνηση Μπους με το που ανέλαβε αντέστρεψε άρδην και με αξιοσημείωτη ταχύτητα τη στρατηγική του Μπιλ Κλίντον περί Κίνας. Τα πράγματα στις σχέσεις ανάμεσα στο Νέο Δελχί και το Πεκίνο δεν πρέπει να αναμένεται ότι θα βελτιωθούν και πολύ, αν η κινεζική ηγεσία δει την Ινδία να καθίσταται ο νέος «στρατηγικός σύμμαχος» της κυβέρνησης των ΗΠΑ, ο επικεφαλής της οποίας, Τζορτζ Ουόκερ Μπους, απείλησε με πόλεμο, αν υπάρξει κινεζική κίνηση εναντίον της Ταϊβάν, σε μια προκλητική αλλαγή της αμερικανικής στάσης εδώ και αρκετά χρόνια.

Το ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει άρει τις κυρώσεις που επέβαλε, όταν η Ινδία παραβίασε σκαιά τη Συνθήκη Απαγόρευσης των Πυρηνικών Δοκιμών (CTBT) και πουλάει ξανά όπλα στην Ινδία, όπως και το ότι πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ινδία έγινε ο Ρόμπερτ Μπλάκγουελ, σύμβουλος του Μπους περί εξωτερικής πολιτικής, που υποστήριζε την κατάργηση της Συνθήκης για τους Αντιβαλλιστικούς Πυραύλους (ΑΒΜ) κι υποστήριξε σθεναρά την Αντιπυραυλική Αμυνα (NMD), που το Πεκίνο θεωρεί, χωρίς να έχει πολύ άδικο, ότι έχει στόχο την Κίνα, αποτελούν σαφείς ενδείξεις των προθέσεων των κυβερνήσεων Μπους και Βάτζπαϊ, που συμφώνησαν για έναν εκτρωματικό γάμο συμφέροντος.

«Συμφέροντος» για ποιον, είναι το ερώτημα. Ηδη, η Ινδία ξοδεύει 14 δισ. το χρόνο σε στρατιωτικές δαπάνες - ο Πραφούλ Βιντουάι υπολόγισε, σε άρθρο του για την εφημερίδα Hindustan Times, ότι πρόκειται για διπλασιασμό του αμυντικού προϋπολογισμού σε πέντε χρόνια -, ενώ τα μισά παιδιά στη χώρα υποσιτίζονται, 350 εκατομμύρια πάνε για ύπνο κάθε βράδυ πεινώντας και το ένα τρίτο των Ινδών είναι αναλφάβητοι. Ποιος είναι χειρότερος εχθρός για τους Ινδούς - το Πακιστάν και η Κίνα ή η φτώχεια κι ο αναλφαβητισμός; Αυτά βεβαίως η κυβέρνηση Βάτζπαϊ τα έχει λυμένα, ωστόσο δεν απέχουν και πολύ οι εκλογές. Ισως γι' αυτό οι κυβερνητικοί «ζεστάθηκαν» στις κρατιδιακές εκλογές στην Τριπούρα, σκοτώνοντας 100 στελέχη των αντιπάλων τους - χωρίς, πάντως, να αποτρέψουν τη νίκη του Αριστερού Μετώπου. Εως τις ομοσπονδιακές εκλογές, βέβαια, η μηχανή προπαγάνδας του BJP θα προσπαθήσει να καλλιεργήσει την έννοια της πολιτικής για την «ασφάλεια» όλο και περισσότερο. Είναι άλλο ένα «κοινό», που έχουν οι Μπους και Βάτζπαϊ.


Μπ. Γ.