Η εντεινόμενη στρατιωτική κινητικότητα και συγκέντρωση δυνάμεων των ΗΠΑ στην Καραϊβική, τα θαλάσσια χτυπήματα στην περιοχή με πάνω από 100 νεκρούς στο όνομα της «αντιμετώπισης των δικτύων ναρκωτικών», οι πολεμικές απειλές της κυβέρνησης Τραμπ εναντίον του λαού της Βενεζουέλας και άλλων λαών της περιοχής, οι ολοένα και πιο απροκάλυπτες αξιώσεις της Ουάσιγκτον στο πετρέλαιο, στις υποδομές και στον υπόλοιπο πλούτο της ηπείρου, χτυπούν όλο και πιο δυνατά τα τύμπανα του πολέμου στη Λατινική Αμερική.

Ενδεικτικά, στα ανοιχτά της Βενεζουέλας εκτιμάται ότι έχει πλέον αναδιαταχθεί το 34% των αμερικανικών στρατευμάτων σε όλη τη Λατινική Αμερική - κάτι που χαρακτηρίζεται «η μεγαλύτερη στρατιωτική συσσώρευση στην Καραϊβική από την "κρίση των πυραύλων της Κούβας"» το 1962.

Την Παρασκευή οι «New York Times» μετέδωσαν ότι μόνο το τελευταίο 7ήμερο στρατιωτικά μεταγωγικά αεροσκάφη πέταξαν τουλάχιστον 16 φορές στο Πουέρτο Ρίκο (κτήση των ΗΠΑ), μεταφέροντας στρατιωτικό προσωπικό και εξοπλισμούς.

Παράλληλα εντείνεται η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στο Τρινιντάντ και Τομπάγκο, λίγα ναυτικά μίλα από τις ακτές της Βενεζουέλας, και αναβιώνει - δήθεν «προσωρινά» - η στάθμευση αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών σε βάσεις στον Ισημερινό.

Με φόντο τις πολεμικές προετοιμασίες σε όλο τον πλανήτη και την κλιμάκωση της αναμέτρησης ΗΠΑ - Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν την κρισιμότητα της Λατινικής Αμερικής στη συνολικότερη διαπάλη για τον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων.

Η κρισιμότητα αυτή αποτυπώνεται και στην ξεκάθαρη ιεράρχηση όλης της αμερικανικής ηπείρου («δυτικό ημισφαίριο») στη «Στρατηγική για την Εθνική Ασφάλεια των ΗΠΑ» που δημοσίευσε τον Δεκέμβρη ο Λευκός Οίκος.

Εκεί αναφερόταν ρητά ο στόχος της κυριαρχίας των ΗΠΑ και των μονοπωλίων τους, με απόκρουση των «ανταγωνιστών εκτός ημισφαιρίου»: «Μετά από χρόνια αμέλειας και αδιαφορίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επαναβεβαιώσουν και θα επιβάλουν το Δόγμα Μονρόε για την αποκατάσταση της αμερικανικής υπεροχής στο δυτικό ημισφαίριο, για να προστατεύσουμε την πατρίδα μας και την πρόσβασή μας σε γεωγραφικές περιοχές βασικής σημασίας σε όλη την περιοχή (...) Θα αρνηθούμε σε ανταγωνιστές εκτός ημισφαιρίου την ικανότητα να τοποθετούν δυνάμεις ή άλλες απειλητικές ικανότητες, να κατέχουν ή να ελέγχουν περιουσιακά στοιχεία στρατηγικής σημασίας στο δικό μας ημισφαίριο».

Τον περασμένο Γενάρη ο νέος ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Μ. Ρούμπιο, διάλεξε τη Λατινική Αμερική για να κάνει την πρώτη του περιοδεία στο εξωτερικό, αμέσως μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης, ενώ διάφοροι σχολίαζαν ότι και η ίδια η επιλογή ενός διπλωμάτη λατινοαμερικανικής προέλευσης για την θέση του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι ενδεικτική της βαρύτητας που αποκτούν για τις ΗΠΑ η Κεντρική και η Νότια Αμερική.

Αρθρογραφώντας εκείνες τις μέρες στη «Wall Street Journal» ο Ρούμπιο τόνιζε: «Δεν είναι τυχαίο που το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό (...) θα με κρατήσει στο (δυτικό) ημισφαίριο (...) Για πολλούς λόγους η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ έχει επικεντρωθεί εδώ και πολύ καιρό σε άλλες περιοχές, ενώ παραβλέπει τη δική μας. Ως αποτέλεσμα, προβλήματα επεκτάθηκαν, ευκαιρίες χάθηκαν, συνεργάτες παραμελήθηκαν. Αυτό τελειώνει τώρα».

Το βασικό «πρόβλημα που επεκτάθηκε» για τις ΗΠΑ δεν είναι άλλο από την ισχυρή διείσδυση της Κίνας στη Λατινική Αμερική, κάτι που περιγράφεται με χαρακτηριστικό τρόπο σε μια σειρά εκθέσεις ιμπεριαλιστικών επιτελείων.

Για παράδειγμα, σε αναφορά προς το Ευρωκοινοβούλιο με ημερομηνία 25/2/2025 τονιζόταν ότι «μέσα σε μόλις δύο δεκαετίες η Κίνα έχει μετατραπεί από έναν ασήμαντο παίκτη σε μια κυρίαρχη δύναμη στη Λατινική Αμερική, δίπλα στις ΗΠΑ και την ΕΕ. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι μέχρι το 2035 η Κίνα μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και τις ΗΠΑ ως ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Λατινικής Αμερικής. Η Κίνα είναι ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος της Νότιας Αμερικής εδώ και αρκετό καιρό».

Από το 2018 η διείσδυση της Κίνας στη Λατινική Αμερική επιταχύνεται και μέσω της επενδυτικής πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη - Ενας Δρόμος» (Belt and Road Initiative - BRI).

Χαρακτηριστική είναι η ανάπτυξη των λιμενικών εγκαταστάσεων Τσανκάι στο Περού, το οποίο - εκτιμούσε και το Ευρωκοινοβούλιο - «θα μπορούσε να αλλάξει το παιχνίδι στις εφοδιαστικές αλυσίδες της Λατινικής Αμερικής, καθώς θα αλλάξει το εμπόριο μεταξύ Λατινικής Αμερικής και Ασίας, παρακάμπτοντας τον Ατλαντικό και τη Διώρυγα του Παναμά».

Πρόκειται για λιμάνι που κατασκεύασε και διαχειρίζεται η κινεζική COSCO, και για το οποίο η αμερικανική «δεξαμενή σκέψης» CSIS έχει αναφέρει πως όταν ολοκληρωθεί και ξεκινήσει να λειτουργεί στην πληρότητά του «θα μπορεί να διαχειρίζεται 3,5 εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια τον χρόνο, εξελισσόμενο πιθανώς (...) στο μεγαλύτερο που έχει διαχειριστεί ποτέ μια κρατική κινεζική εταιρεία».

Είναι χαρακτηριστικό ότι η κυβέρνηση Τραμπ απείλησε ακόμα και με στρατιωτική επέμβαση για ανακατάληψη της Διώρυγας του Παναμά, καταγγέλλοντας κινεζικό έλεγχο.

Η συμφωνία που υπέγραψαν ΗΠΑ και Παναμάς προβλέπει ότι οι αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις, καθώς και ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες που έχουν αναλάβει υπεργολαβίες της κυβέρνησης των ΗΠΑ, θα μπορούν «να χρησιμοποιούν τοποθεσίες για τις οποίες έχουν εκδοθεί άδειες, υποδομές και καθορισμένες ζώνες για εκπαίδευση και ανθρωπιστικές δραστηριότητες». Την ίδια στιγμή, τουλάχιστον δύο λιμάνια στη Διώρυγα που ανήκαν στην κινεζική «CK Hutchison» πέρασαν στη διαχείριση της αμερικανικής «BlackRock».

Η περιοχή συνολικά έχει μεγάλη αξία για επενδύσεις σε κρίσιμους βιομηχανικούς κλάδους, που μάλιστα σε καιρούς παγκόσμιας πολεμικής προετοιμασίας αποκτούν ακόμα πιο καθοριστική σημασία, όπως αποτυπώνεται και σε έκθεση που δημοσίευσε το 2023 η Οικονομική Επιτροπή για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (ECLAC - Περιφερειακή Επιτροπή του ΟΗΕ).

Οπως αναφερόταν σε αυτή, η συγκεκριμένη περιοχή του πλανήτη φιλοξενεί:

• Σχεδόν το 20% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου. Μάλιστα η ECLAC σημείωνε ότι «τα περισσότερα από τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της περιοχής είναι συγκεντρωμένα στη Βενεζουέλα», η οποία κατέχει το 17,5% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και με τη δική της συμμετοχή η αναλογία των αποθεμάτων προς παραγωγή (δείκτης Reserves/Production) στην περιοχή εκτιμάται ότι είναι αρκετή για παραγωγή αργού μέχρι και για άλλα 113 χρόνια - χωρίς αυτήν, ο ίδιος δείκτης θα έπεφτε στα 9,8 χρόνια.
• Τουλάχιστον το 25% των αποθεμάτων ορισμένων στρατηγικών μετάλλων. Πρόκειται για πρώτες ύλες που «αποτελούν συχνά αναγκαίες εισροές για ευρύ φάσμα στρατηγικών τομέων, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές, της ψηφιακής βιομηχανίας, του Διαστήματος, της Αμυνας και της Υγείας».

Ειδικότερα, σύμφωνα με την ECLAC η περιοχή φιλοξενεί το 47% των παγκόσμιων αποθεμάτων λιθίου, το 36,6% σε χαλκό, το 34,5% σε άργυρο, το 23,8% σε φυσικό γραφίτη, το 20,6% σε κασσίτερο, το 18,8% σε σίδηρο, το 16,7% σε σπάνιες γαίες και το 15,7% σε νικέλιο.

Ακόμα, αντιπροσωπεύει πάνω από το 50% της παραγόμενης παγκοσμίως ποσότητας αργύρου, το 37% της παραγόμενης ποσότητας χαλκού, 36% μολυβδαινίου, 37% λιθίου, 20% κασσίτερου και ψευδαργύρου, 16% σιδήρου.

Χώρα με αυξημένη αξία είναι και η Χιλή, όπου παράγονται σημαντικές ποσότητες λιθίου (κρίσιμη πρώτη ύλη μεταξύ άλλων για τις μπαταρίες, τα μικροτσίπ κ.ά.). Σύμφωνα με το «World Mining Data», από τους 499.954 τόνους λιθίου που παράχθηκαν όλο το 2023 οι 113.200 τόνοι βγήκαν στη Χιλή.

Η δε Βραζιλία διαθέτει μεταξύ άλλων τεράστιες ποσότητες σε νιόβιο, ένα ορυκτό μέταλλο που χαρακτηρίζεται «στρατηγικό» λόγω της χρήσης του για να γίνεται ο χάλυβας ισχυρότερος, ενώ θεωρείται κατάλληλο και στην κατασκευή κινητήρων αεροσκαφών και πυραυλοκινητήρων, προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, μαγνητών κ.λπ.

Σύμφωνα με ορισμένους, το 85% των παγκόσμιων προμηθειών σε νιόβιο προέρχεται από τη Βραζιλία. Από τους 117.875 τόνους που παράχθηκαν στον κόσμο όλο το 2023, οι 109.520 παράχθηκαν στη Βραζιλία, με βάση το «World Mining Data».

Μεγάλη είναι η προσέλκυση επενδύσεων στην περιοχή και για εξορύξεις μη σιδηρούχων μεταλλευμάτων: Την τελευταία 20ετία σχεδόν το 1/4 των παγκόσμιων προϋπολογισμένων επενδύσεων του είδους έχουν συγκεντρωθεί στην περιοχή, κυρίως με Αμεσες Ξένες Επενδύσεις σε Βραζιλία, Χιλή και Περού, ενώ ακολουθεί το Μεξικό.

• Πάνω από το 30% των πρωτογενών δασών όλου του πλανήτη συγκεντρώνονται επίσης σε Λατινική Αμερική και Καραϊβική, ενώ τεράστια είναι και η παγκόσμια σημασία της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής της περιοχής.

Στοιχεία όπως αυτά προσελκύουν μεταξύ άλλων μονοπώλια που εντοπίζουν επενδυτικές ευκαιρίες και στο περιβόητο «εμπόριο ρύπων». Μεγάλες εταιρείες συμβουλευτικής επιχειρήσεων χαρακτηρίζουν τη Λατινική Αμερική «παγκόσμιο ηγέτη στις εκδόσεις πιστώσεων άνθρακα», εξαιτίας των τεράστιων εκτάσεων που φιλοξενεί σε παρθένα δάση (στην περιφερειακή κατάταξη κυριαρχούν Περού, Βραζιλία, Κολομβία).

Σύμφωνα με την Εκθεση UNEP State of Finance for Forests 2025 (για τη χρηματοδότηση επενδύσεων αναφορικά με δάση), μόνο μεταξύ 2020 και 2024 τα κεφάλαια που ετησίως επενδύονταν στα δάση και σε τέτοιου είδους «κλιματικές λύσεις βασισμένες στη φύση» σχεδόν διπλασιάστηκαν, φτάνοντας περίπου τα 23,5 δισ. δολάρια, από λιγότερο από 12 δισ. δολάρια. Αν και οι κρατικές επενδύσεις αντιπροσωπεύουν το 60% των σχετικών ροών, τα ιδιωτικά κεφάλαια έχουν αυξήσει σημαντικά το μερίδιό τους, που το 2020 ήταν μόλις 25%.