θα της συμβεί μια σοβαρή αδικία

και ο τυμπανιστής θα κάνει τον πόλεμό του.

Κι εσείς τη Γερμανία θα υπερασπίσετε

σε ξένες χώρες, άγνωστες σε σας

κι ενάντια θα πολεμήσετε σ' ανθρώπους που όμοιοί σας είναι.¹

Τα τύμπανα του πολέμου ηχούν ξανά στην Ευρώπη, και τα λεγόμενα του γγ του ΝΑΤΟ Μ. Ρούτε - και μάλιστα από το Βερολίνο - αποκαλύπτουν τι είδους ...«ειρηνευτικές συνομιλίες» βρίσκονται σε εξέλιξη γύρω από την ιμπεριαλιστική σύγκρουση στην Ουκρανία: Οι Ευρωπαίοι πρέπει «να είμαστε προετοιμασμένοι για μια κλίμακα πολέμου ανάλογη εκείνης που υπέμειναν οι παππούδες μας και οι προπαππούδες μας».

«Είναι κρίσιμο ότι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, με την τεράστια δύναμή της, αποφάσισε (...) να κάνει αυτήν την εξαιρετική επένδυση στην άμυνα. Ξέρω ότι και στη Γερμανία κάποιοι άνθρωποι ρωτούν: Πρέπει πραγματικά να το κάνουμε αυτό; Ναι, αν αγαπάτε τη γερμανική γλώσσα και δεν θέλετε να μιλάτε Ρωσικά, αυτό είναι ζωτικής σημασίας», είπε ο γγ του ΝΑΤΟ απευθυνόμενος στον Γερμανό καγκελάριο Φρ. Μερτς, της συγκυβέρνησης Χριστιανικής Ενωσης (CDU/CSU) - Σοσιαλδημοκρατών (SPD), και καλώντας τον γερμανικό λαό να συνταχθεί «κάτω από ξένη σημαία».

Δεν είναι βέβαια μόνο η Γερμανία που εξοπλίζεται «μέχρι τα δόντια», είναι όλη η Ευρώπη, και η ΕΕ πρωταγωνιστεί στην πολεμική προετοιμασία για το μοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα, «επενδύοντας» τον ιδρώτα των λαών σε γραμμές παραγωγής όπλων και υποδομές ικανές για να περάσουν τανκς και στρατοί...

Ομως η Γερμανία, ως η ισχυρότερη καπιταλιστική οικονομία της ΕΕ, που βρίσκεται μάλιστα σε σοβαρή ύφεση, είναι ο «τυμπανιστής» και από το 2022 έχει διακηρύξει τον στόχο να δημιουργήσει τον ισχυρότερο συμβατικό στρατό στην Ευρώπη. Οχι «για να μη μιλάει Ρωσικά» ο γερμανικός λαός, αλλά για να προελάσουν τα λιμνάζοντα γερμανικά κεφάλαια σε νέες αγορές - επιδίωξη που οξύνει τις αντιθέσεις όχι μόνο με αντιπάλους όπως η Ρωσία και η Κίνα, αλλά με «συμμάχους» όπως οι ΗΠΑ, καθώς και στο εσωτερικό της ΕΕ.

Ακόμα και στην περίπτωση που προσωρινά «σιγήσουν τα όπλα» στην Ουκρανία, η καύσιμη ύλη για ακόμα μεγαλύτερη ανάφλεξη αυξάνεται, το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης ιμπεριαλιστικής πολεμικής σύγκρουσης γίνεται όλο και πιο ορατό:

Οι ισχυρότερες καπιταλιστικές οικονομίες της Ευρώπης βρίσκονται σε σχετικά μακρόχρονη στασιμότητα ή ύφεση, δυσκολεύονται να ανακάμψουν έναντι ανταγωνιστών τους, των ΗΠΑ και της Κίνας. Οι παγκόσμιοι μονοπωλιακοί όμιλοι έχουν «μπουκώσει» με κέρδη, κεφάλαια αναζητούν κερδοφόρα διέξοδο. Τα οπλοστάσια γεμίζουν, «τα μαχαίρια ακονίζονται» για να μοιραστούν αγορές, πρώτες ύλες, δρόμοι μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων.

Η διαπάλη ΗΠΑ - Κίνας για την πρωτοκαθεδρία οξύνεται, ενώ οι αντιθέσεις μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα - μεταξύ άλλων για τη μοιρασιά της Ουκρανίας και τη γεωπολιτική επιρροή στην Ευρώπη - βγαίνουν απροκάλυπτα πλέον στη φόρα.

Η Ρωσία ξεκαθαρίζει ότι θα συνεχίσει ανυποχώρητα να διεκδικεί τη γεωπολιτική της «θέση στον κόσμο». Μάλιστα, το ρωσικό κεφάλαιο χαρακτηρίζει «ζωτικό» τον πόλεμο και την επίτευξη των στόχων του στην Ουκρανία.

«Βρισκόμαστε εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης από την ίδρυση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας: Υφεση, μείωση της παραγωγής από το 2018, χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας και τελευταία θέση στην ανάπτυξη μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Το κοινωνικό μας μοντέλο απειλεί να ξεφύγει από τα χέρια μας». Πρόκειται για άλλη μια «κραυγή» του γερμανικού κεφαλαίου μέσα σε λίγες μέρες, από τον επικεφαλής της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI) Πέτερ Λάιμπιγκερ.

Νέα έκθεση προβλέπει μείωση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 2% φέτος στη Γερμανία, ενώ ορισμένοι κλάδοι βρίσκονται στο ένατο συνεχόμενο τρίμηνο χωρίς σημάδια ανάπτυξης. Η αξιοποίηση της παραγωγικής ικανότητας στα εργοστάσια χημικής βιομηχανίας ήταν πρόσφατα μόνο στο 70%, ενώ αντίστοιχα οι βιομηχανίες μηχανολογίας και χάλυβα βρίσκονται υπό την πίεση του παγκόσμιου ανταγωνισμού, κυρίως με την Κίνα και τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, DIHK, το 2025 μπήκε λουκέτο σε τουλάχιστον 22.000 μικρές, μεσαίες και μεγάλες εταιρείες σε όλη τη Γερμανία και πάνω από 280.000 άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους. Ο παγκόσμιος μονοπωλιακός ανταγωνισμός έκλεισε εταιρείες σε όλους τους κλάδους που ηγούνται της καπιταλιστικής ανάπτυξης στη Γερμανία - αυτοκινητοβιομηχανίες, μηχανολογικές και χαλυβουργικές βιομηχανίες.

Η Γερμανία δεν είναι η μόνη καπιταλιστική οικονομία στην ΕΕ που υποχωρεί σε ανταγωνιστικότητα. Μελέτη της ολλανδικής ING δείχνει ότι οι νέες βιομηχανικές επενδύσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος παραμένουν αναιμικές και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι από το 2019 η μετεγκατάσταση ευρωπαϊκών μονάδων παραγωγής στο εξωτερικό έχει ξεπεράσει κατά πολύ τις επενδύσεις στην ΕΕ.

Μόλις 38 νέες μεγάλες παραγωγικές μονάδες εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη από το 2019, συγκριτικά με 172 μονάδες παραγωγής που έφυγαν από την Ευρώπη.

Συσσωρευμένα προβλήματα αντιμετωπίζουν κι άλλες ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες της ΕΕ, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, με πιο περιορισμένη μάλιστα δημοσιονομική δυνατότητα σε σχέση με τη Γερμανία για αποφασιστικότερη στήριξη των μονοπωλίων τους.

«Ο πόλεμος είναι εγγενής στον γεωπολιτικό χειμώνα στον οποίο μπαίνουμε», τόνιζε πρόσφατα ο Σάμι Σάαρ, επικεφαλής οικονομολόγος της «Lombard Odier Bank», σχολιάζοντας την υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας και την πτώση της βιομηχανικής παραγωγής της Ευρώπης σε σχέση με άλλες αγορές.

Η Ευρώπη εισέρχεται σε μια περίοδο μεγάλης στρατηγικής και οικονομικής μετάβασης, με την «άμυνα», τις στρατιωτικές δαπάνες να μετατρέπονται από «παθητικό κόστος» σε «ενεργό μοχλό ανάπτυξης».

Τα λιμνάζοντα κεφάλαια βρίσκουν διέξοδο στην πολεμική βιομηχανία και οι κυβερνήσεις - σε Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία κ.α. - υπογραμμίζουν την «ανάπτυξη» και τις «θέσεις εργασίας» που δημιουργούνται.

Ταυτόχρονα λαμβάνονται ή προετοιμάζονται μέτρα μείωσης του εργατικού «κόστους», δίνονται «κίνητρα» για να γίνει πιο «ελκυστική» η στρατιωτική θητεία και στο τέλος υποχρεωτική, όταν «οι ανάγκες» το επιτάσσουν, όπως π.χ. στη Γερμανία, στις σκανδιναβικές χώρες κ.α.

Ο νέος οδικός χάρτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που παρουσιάστηκε στα μέσα Οκτώβρη, σηματοδοτεί μια πρωτοφανή κινητοποίηση κεφαλαίων, κρατικών κυρίως αλλά και ιδιωτικών: Μέχρι το 2035 αναμένεται να επενδυθούν στην «άμυνα» έως και 6,8 τρισεκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη «επενδυτική πρωτοβουλία» που έχει αναλάβει ποτέ η ΕΕ, που θα επηρεάσει τις βιομηχανικές, τεχνολογικές και οικονομικές ισορροπίες της επόμενης δεκαετίας.

Οπως υπογράμμισε πρόσφατα ο επίτροπος Αμυνας της ΕΕ Αντριους Κουμπίλιους, «η επόμενη δεκαετία απαιτεί επενδύσεις τρισεκατομμυρίων ευρώ, όχι ως πολυτέλεια αλλά ως αναγκαιότητα για τη σταθερότητα της Ενωσης». Τόνισε δε ότι στρατιωτικές δαπάνες των κρατών - μελών θα λειτουργήσουν ως «μοχλός οικονομικής ανάκαμψης, εφόσον κατευθυνθούν σε ευρωπαϊκές αλυσίδες παραγωγής».

Στο ίδιο πνεύμα, η αντιπρόεδρος της Κομισιόν Χένα Βίρκουνεν σημείωσε ότι «η επόμενη δημοσιονομική περίοδος θα είναι η πιο φιλόδοξη που έχει γνωρίσει η ΕΕ στον τομέα της άμυνας. Πενταπλασιάζουμε τη χρηματοδότηση, απλοποιούμε τους κανόνες, επιταχύνουμε την παραγωγή».

«Η άμυνα δεν είναι μόνο στρατιωτική υπόθεση. Είναι υπόθεση οικονομίας, βιομηχανίας και τεχνολογίας», είπε, θέτοντας ξεκάθαρα τις συνολικότερες διαστάσεις της στροφής στην πολεμική οικονομία.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα περίπου 400 δισ. ευρώ αδιάθετων πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία μπορούν να ανακατευθυνθούν σε πολεμικά πρότζεκτ.

Πρόσφατα ψηφίστηκε στο Ευρωκοινοβούλιο και η λεγόμενη «Σένγκεν Στρατιωτικής Κινητικότητας» - μέρος του Οδικού Χάρτη «Defence Readiness Roadmap 2030» - που προβλέπει τη διαμόρφωση υποδομών για τη μεταφορά στρατευμάτων, στρατιωτικού εξοπλισμού και επικίνδυνων υλών εντός 72 ωρών οπουδήποτε στην Ευρώπη, με συνολικό προϋπολογισμό που θα ξεπεράσει τα 100 δισ. ευρώ.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, τα προσχέδια και τα παζάρια γύρω από την ιμπεριαλιστική σύγκρουση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία μόνο «ειρήνη» δεν θυμίζουν.

Οχι μόνο συνοδεύονται από πυρετώδη πολεμική προετοιμασία των κρατών όλων των στρατοπέδων, πρόβες πολέμου και σενάρια για «ρεβάνς» της Ευρώπης απέναντι στη Ρωσία, που «θα παραμένει απειλή», αλλά και το ίδιο το περιεχόμενο των «ειρηνευτικών» σχεδίων προδιαγράφει την επόμενη σύγκρουση για τον γεωπολιτικό συσχετισμό δυνάμεων σε Ανατολική Ευρώπη, Βαλτική και Μαύρη Θάλασσα.

Αρχικά προβλέπεται αλλαγή συνόρων στην Ευρώπη, ανοίγοντας τον «ασκό του Αιόλου» για τους λαούς. Είτε με παραχώρηση όλου του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ στη Ρωσία, είτε με «πάγωμα» γραμμών του μετώπου στο σημερινό σημείο, η «Δύση» δεν θεωρεί τετελεσμένη την κατάκτηση ουκρανικών εδαφών από τα ρωσικά στρατεύματα, ενώ η Ρωσία τα έχει ανακηρύξει - ακόμα και συνταγματικά - δικά της.

Οι λεγόμενες «εγγυήσεις ασφαλείας» για την Ουκρανία αποτελούν το φιτίλι για μια νέα, ακόμα πιο σοβαρή ανάφλεξη. Οι Ευρωπαίοι, με πρωτοστάτες τη Βρετανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και τον «Συνασπισμό των Προθύμων», επιδιώκουν να αναπτυχθεί μια «πολυεθνική δύναμη για την Ουκρανία» αποτελούμενη από συνεισφορές «πρόθυμων χωρών» και με τη στήριξη των ΗΠΑ.

Η δύναμη αυτή θα συμβάλει στην ανασυγκρότηση των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων και στην ασφάλεια του ουκρανικού εναέριου χώρου και των θαλασσών, συμπεριλαμβανομένης της δράσης εντός της Ουκρανίας.

Οι εγγυήσεις ασφαλείας θα περιλαμβάνουν επίσης έναν μηχανισμό παρακολούθησης της κατάπαυσης του πυρός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Στο μεταξύ, δεν μπαίνει κανένα όριο στο είδος των εξοπλισμών που μπορεί να προμηθεύεται ή να παράγει η Ουκρανία.

Από την πλευρά της η Ρωσία επιδιώκει μια «αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη» σε ουκρανικό έδαφος, σημαντικό περιορισμό των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων και απορρίπτει κάθε σκέψη για ανάπτυξη «δυτικών» στρατευμάτων, τα οποία θα θεωρεί «νόμιμους στόχους».

Εξάλλου η ανάπτυξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων σε ουκρανικό έδαφος είναι ένα από τα βασικά σενάρια για το πώς θα μπορούσε να ξεσπάσει μια γενικευμένη ιμπεριαλιστική σύγκρουση στην Ευρώπη. Αλλα σενάρια αναφέρουν ένα «επεισόδιο» στον ρωσικό θύλακα Καλίνινγκραντ στη Βαλτική Θάλασσα, μια επίθεση ή σύλληψη πλοίου του ρωσικού «σκιώδους στόλου», μια απάντηση του ΝΑΤΟ στον «υβριδικό πόλεμο» της Ρωσίας κ.λπ.

Λίγη σημασία έχουν τα προσχήματα και οι προκλήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε γενικευμένη ιμπεριαλιστική σύγκρουση, ποιο στρατόπεδο θα νιώσει «αδικημένο» και «ποιος θα επιτεθεί σε ποιον». Οι λαοί της Ευρώπης έχουν να πολεμήσουν τις δικές τους «αδικίες», έχουν να οργανώσουν τη δική τους αντεπίθεση απέναντι στους ιμπεριαλιστές και στους πολέμους τους, για τη δική τους προοπτική!

Ο τυμπανιστής θα φαφλατίζει περί απελευθέρωσης

μα χωρίς προηγούμενο μέσα στη χώρα η καταπίεση θα 'ναι.

Και μπορεί όλες τις μάχες να κερδίσει

εκτός από την τελευταία.

Σαν ο τυμπανιστής τον πόλεμό του χάσει

θα κερδίσει η Γερμανία τον δικό της πόλεμο.³

Παραπομπές:

1, 3: Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Η αρχή του πολέμου»

2: Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου»