ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΑΒΑΝΗΣ - ΡΕΝΤΗΣ
Με το ψευδώνυμο Στέφος Ροδάνθης γράφει αγωνιστικά ποιήματα στο ΕΠΟΝίτικο περιοδικό «Νεανική Φωνή», ενώ ακόμη δεν έχει συμπληρώσει τα είκοσί του

«Κάναμε ιδεολογικό αγώνα ενάντια σ' εκείνες τις ομάδες λογοτεχνών (Ξενόπουλος κ.λπ.) που λέγαν να μην αγωνιζόμαστε και τα τοιαύτα»

Σάββατο 6 Δεκέμβρη 2025 - Κυριακή 7 Δεκέμβρη 2025

Το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους του περιοδικού «Νεανική Φωνή», στο οποίο δημοσιεύεται το ποίημα «Ολα περνάνε» («Ολα ρει», το μότο του Ηράκλειτου), με την υπογραφή Μίμης Ραβάνης
(ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ)

Στα σαράντα χρόνια από την ίδρυση της ηρωικής ΕΠΟΝ, ο Δημήτρης (Μίμης) Ραβάνης-Ρεντής - όπως γράφαμε και το περασμένο Σαββατοκύριακο - καταθέτει μία μαρτυρία για τα χρόνια της ένταξής του σ' αυτή τη νεανική προοδευτική αντιστασιακή οργάνωση εν καιρώ πολέμου - την δημοσιεύει στις σελίδες του «Ριζοσπάστη», στις 10 Φλεβάρη 1983.

Σήμερα θα σταθούμε σ' ένα σημείο της, όπου αναφέρεται στην έκδοση και στη συνεργασία του με το περιοδικό «ΝΕΑΝΙΚΗ ΦΩΝΗ». Κυκλοφορεί σε δέκα τεύχη - το τελευταίο είναι διπλό με αρίθμηση 9-10. Εμφανίστηκε, τον Οκτώβρη του 1943, με τον υπότιτλο «ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΝΕΩΝ. ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΟΜΑΔΑ ΝΕΩΝ», που παραμένει σ' όλη τη βραχύβια πορεία του. Η έκδοσή του περατώνεται τον Σεπτέμβρη του 1944, με την ένδειξη «ΑΘΗΝΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1944».

Στο τεύχος 1 εμφανίζεται ως αρχισυντάκτης ο Θανάσης Ραχούτης και στα τεύχη 2-3 ως διευθυντής, με αρχισυντάκτη τον Τάκη Ε. Κωνσταντινίδη. Στον αριθμό 4 ως αρχισυντάκτης προστίθεται ο Τάσος Λιγνάδης και ως διαχειριστής - και των δύο το ονοματεπώνυμο εμφανίζεται για πρώτη και τελευταία φορά στην ταυτότητα - ο Ερρίκος Βαλέρας, ψευδώνυμο του γιου του Γιάννη Κορδάτου, του ηθοποιού και διανοούμενου Κώστα (1921-1945), δολοφονημένου από Χίτες, τον Μάρτη του 1945, στο Πεδίον του Αρεως. Το δίδυμο Ραχούτη - Κωνσταντινίδη συνεχίζει έως και το τεύχος 7, στο τεύχος 8 με την ιδιότητα του αρχισυντάκτη μόνο ο Κωνσταντινίδης και στο τελευταίο διπλό 9-10 ο ίδιος ως διευθυντής.

Στην Αχτίδα μας εκδίδαμε τη «Νεανική Φωνή»

Ομως, ο λόγος ανήκει στον Δημήτρη Ραβάνη-Ρεντή, για να μας δώσει το στίγμα της ενθύμησής του από την εμπλοκή του με το περιοδικό:

Τα ποιήματα «Το στρατί» και «Πορεία», δημοσιευμένα με το ψευδώνυμο Στέφος Ροδάνθης
«Μια άλλη μορφή πολιτιστικής δουλειάς ήταν μέσω του Τύπου, του λογοτεχνικού περιοδικού. Στην Αχτίδα μας, εκδίδαμε τότε τη "Νεανική Φωνή". Σ' αυτό συνεργαζόμασταν ο χαράκτης Τάσσος, η Βάσω Κατράκη, η Αλκη Ζέη, ο γιος του Κορδάτου με το ψευδώνυμο Ερρίκος Βαλέρας, εγώ κι άλλοι.

Προσπαθούσαμε με κάθε μέσο να εκδώσουμε το περιοδικό, με την άδεια και τη σφραγίδα της λογοκρισίας πάντα. Από κει μέσα από τις στήλες του περιοδικού, εκτός των άλλων κάναμε και ιδεολογικό αγώνα ενάντια σ' εκείνες τις ομάδες λογοτεχνών (Ξενόπουλος κ.λπ.) που λέγανε να μην αγωνιζόμαστε και τα τοιαύτα.

Με το ψευδώνυμο Στέφος Ροδάνθης

Μια φορά παρ' ολίγο να μην έβγαινε το περιοδικό εξαιτίας ενός ποιήματος που είχε σαφή αγωνιστικό χαρακτήρα. Ελεγε για μπαλαλάικες που θα τραγουδούν στη Ρούμελη, για λευτεριά. Το είχα γράψει τότε με το ψευδώνυμο Στέφος Ροδάνθης. Και παρ' όλα αυτά... τα στεφάνια και τα άνθη, το τσίμπησε η λογοκρισία. Ετσι για να βγει το περιοδικό αναγκαστήκαμε να μουντζουρώσουμε το ποίημα».

Στα εννέα μονά τεύχη της «Νεανικής Φωνής» και στο ένα διπλό ανακαλύψαμε κι άλλες υπογραφές - εκτός απ' αυτές που προαναφέραμε - οι οποίες μετέπειτα ακολούθησαν αδιάπτωτη λογοτεχνική, εικαστική, θεατρική και διανοητική πορεία, ενώ παραμένει εν καιρώ το αίτημα να ανακαλύψουμε ποιες κρύβονται κάτω από τα ψευδώνυμα.

Ας τις παραθέσουμε: Μανόλης Αναγνωστάκης, Σταύρος Βαβούρης, Σπύρος Βασιλείου, Νικηφόρος Βρεττάκος, Γιάννης Δάλλας, Εκτωρ Κακναβάτος, Γιώργος Καραπάνος, Τάκης Λαμπρίας, Ροζέ Μιλλιέξ, Φαίδρος Μπαρλάς, Δ. Π. Παπαδίτσας, Μάριος Πλωρίτης, Αλέξης Σολομός, Γ. Ξ. Στογιαννίδης.

«Ζητάμε να αγωνιστούμε»

Τα ποιήματα «Το στρατί» και «Πορεία», δημοσιευμένα με το ψευδώνυμο Στέφος Ροδάνθης
Από τα «Δυο λόγια από την έκδοσή μας» με τα αρχικά Θ. Ρ. - παραπέμπουν στον διευθυντή Θανάση Ραχούτη - αποσπάμε:

«Ζητάμε να αγωνιστούμε. Να προετοιμαστούμε, να κάνουμε τον εαυτό μας ικανό για τον αυριανό αγώνα.

Ολοι οι νέοι, που ανακατεύονται με φιλολογικά περιοδικά, πρέπει νά χουνε σαν αρχή, ν' ανοίξουνε τον δρόμο στα νέα ταλέντα. Οι μεγάλοι δεν έχουν θέση στις δικές μας στήλες. Είναι πια γνωστοί. Δεν περιμένουνε από μας να γνωριστούνε. Πρέπει ν' ανοιχτεί ο δρόμος να προχωρήσουν, να γνωριστούνε τα νειάτα.

Με τη φλόγα της νειότης, και με την πνευματική καθοδήγηση αυτών, που μπορούνε να μας καταλάβουνε, να μας νοιώσουνε, θα φτάσουμε στον σκοπό μας. Δεν αρνιώμαστε τα φώτα τους. Μόνο να μη θελήσουνε να μας κάνουνε ό,τι είναι οι ίδιοι, αλλά ό,τι εμείς πιστεύουμε ότι θα γίνουμε.

Τούτο, γιατί όσο προοδευτικές κι αν είναι οι ιδέες τους και συγχρονισμένες, δεν μπορούνε να φτάσουνε τις δικές μας.

Αυτό λοιπόν τον δρόμο πρέπει να διαλέξη η νειότη, κι' επάνω σ' αυτό το καλούπι ας μας καθοδηγήσουν οι μεγάλοι...».

Το 1943 και το 1944, τις δυο χρονιές που εκδίδεται το περιοδικό, ο ποιητής βρίσκεται στην ηλικία των δεκαοκτώ και δεκαεννέα ετών αντίστοιχα. Υπογράφει με το πραγματικό ονοματεπώνυμό του ως Μίμης Ραβάνης στο πρώτο τεύχος και με το ψευδώνυμο Στέφος Ροδάνθης στις υπόλοιπες συμμετοχές του: αρ. 2 (με δύο ποιήματα), 3, 4, 5 και 7 (με ένα ποίημα) - συνολικά επτά ποιήματα.

Με τη σειρά δημοσίευσής τους έχουμε τους ακόλουθους τίτλους ποιημάτων:

«Ολα περνούνε», «Το στρατί», «Φτερουγίσματα», «Ωσαννά», «Πορεία», «Παραμύθι», «Αδιαφορία».

Ας δοκιμάσουμε να αναδημοσιεύσουμε δύο απ' αυτά, στα οποία αν και το μήνυμα αντίστασης δεν είναι ευδιάκριτο, εντούτοις, με προσεκτική ανάγνωση μπορεί να ανιχνευθεί:

ΤΟ ΣΤΡΑΤΙ

Ορισμένοι από τους συνεργάτες, οι οποίοι αργότερα ακολούθησαν μία συνεπή πορεία, αναφορικά με τις πρώτες καλλιτεχνικές επιλογές τους: Οι ποιητές Μανόλης Αναγνωστάκης, Σταύρος Βαβούρης και ο σκηνοθέτης Αλέξης Σολομός
«Ολο παιδιά/Και νειά παιδιά/ το δρόμο πήραμε της τέχνης το πλατύ/ με μια καρδιά/ σα μια καρδιά

Κι' ακολουθήσαμε το ίδιο το στρατί/ Και σα φωτιά/ Φλόγα φωτιά

Σαν την φωτιά που καίει του σπιτιού μας/τρανή φωτιά/ τέχνης γητειά

Σκορπίσαμε ταμπόδια του στρατιού μας!/ Κι' όλο παιδιά/ Και νειά παιδιά...».

ΠΟΡΕΙΑ

«Ξεκίνησα βράδυ. Κρυφός/ο πόθος. Ελπίδα; Μπορεί./ Το είναι μου ζητά να βρει/ το δρόμο που πάει για το φως!

Κι' άλλοι τριγύρω καθώς/κι' εγώ. Ανεβαίναν σκυφτοί./ Ζητούσανε μούπαν κι αυτοί/ το δρόμο που πάει για το φως.

................λογοκριμένο.......................

Ξεκίνησα πριν μοναχός,/και τώρα, μαζύ μου, πολλοί./ Εμπρός! Ολοι. Και μας καλεί/ Ο δρόμος που πάει για το φως!...».



Ορισμένοι από τους συνεργάτες, οι οποίοι αργότερα ακολούθησαν μία συνεπή πορεία, αναφορικά με τις πρώτες καλλιτεχνικές επιλογές τους: Οι ποιητές Μανόλης Αναγνωστάκης, Σταύρος Βαβούρης και ο σκηνοθέτης Αλέξης Σολομός


Ορισμένοι από τους συνεργάτες, οι οποίοι αργότερα ακολούθησαν μία συνεπή πορεία, αναφορικά με τις πρώτες καλλιτεχνικές επιλογές τους: Οι ποιητές Μανόλης Αναγνωστάκης, Σταύρος Βαβούρης και ο σκηνοθέτης Αλέξης Σολομός


Ο δολοφονημένος, σε ηλικία 24 ετών, από τους Χίτες, γιος του Γιάννη Κορδάτου, ο ηθοποιός και διανοούμενος Κώστας. Εμφανιζόταν με το ψευδώνυμο Ερρίκος Βαλέρας

Γράφει ο
Βασίλης ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ
Δημοσιογράφος, συγγραφέας, κριτικός βιβλίου

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Ογδόντα χρόνια από την κυκλοφορία του (1942-1947) (2022-05-21 00:00:00.0)
ΑΤΙΤΛΟ (2001-12-13 00:00:00.0)
Ο μεγάλος «Ανώνυμος»... (2000-06-04 00:00:00.0)
«Αθάνατος» ο Κ. Μόντης (2000-04-12 00:00:00.0)
Σαν ατσάλινος γίγας (1996-03-23 00:00:00.0)
Σελίδες θεάτρου και χορού (1996-01-11 00:00:00.0)