Ερευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science» δίνει απάντηση στα αίτια της πρωτοφανούς σεισμικής ακολουθίας στις αρχές του χρόνου
Αυτό αποκαλύπτει μια διεθνής ομάδα ερευνητών, όπου συμμετέχουν και Ελληνες. Αναδεικνύει ταυτόχρονα τη σημασία που έχει η γεωφυσική παρακολούθηση υψηλής ανάλυσης, καθώς μπορεί η σεισμική κρίση του 2025 να μη συνοδεύτηκε από έκρηξη, υπογραμμίζει όμως τους πιθανούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι τοπικοί πληθυσμοί.
Συγκεκριμένα, η μελέτη τους, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science», δείχνει ότι η δραστηριότητα προκλήθηκε από μια τεράστια μαγματική διείσδυση - ένα κατακόρυφο στρώμα μάγματος - που διαδόθηκε κατά κύματα σε απόσταση μεγαλύτερη από 20 χιλιόμετρα μέσα στον φλοιό της Γης, σε βάθος μεγαλύτερο από 10 χιλιόμετρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας. Αυτό το μάγμα ήταν αρκετό για να γεμίσει σχεδόν 200.000 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων, ή 200 φορές τη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, ή περίπου 200 φορές την Ακρόπολη.
Η δραστηριότητα στην περιοχή Σαντορίνης - Αμοργού ήταν μοναδική παγκοσμίως σε πλήθος σεισμών κατά τη διάρκεια ενός ιδιαίτερα περιορισμένου χρονικού διαστήματος. Εκείνη την εποχή υπήρχε έντονη αβεβαιότητα για το αν οι σεισμοί οφείλονταν σε ηφαιστειακή δραστηριότητα που σηματοδοτούσε μια πιθανή επερχόμενη έκρηξη, ή σε ολίσθηση τεκτονικών ρηγμάτων και ήταν πιθανώς το προοίμιο ενός μεγαλύτερου σεισμού.
Η ερευνητική ομάδα αποκάλυψε την αιτία της δραστηριότητας μέσω προηγμένων τεχνικών μηχανικής μάθησης, που προσδιόρισαν με ακρίβεια τη χωρική κατανομή άνω των 25.000 σεισμών στον φλοιό της Γης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η λεπτομερής χωροχρονική απεικόνιση της σεισμικής δραστηριότητας του 2025 έδειξε ότι οι διεισδύσεις μάγματος δημιουργούν σεισμούς και μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνες ηφαιστειακές εκρήξεις, δεν περιλαμβάνουν μια απλή μονόδρομη διαδικασία μάγματος που κινείται οριζόντια ή κατακόρυφα.
Το πιο εντυπωσιακό ήταν ότι η διείσδυση δεν κινήθηκε ομαλά. Αντίθετα, εκδηλώθηκε κατά κύματα - ανοίγοντας νέες ρωγμές, κλείνοντας άλλες και προωθώντας μάγμα προς τα εμπρός σε παλμούς. Η κυματική διείσδυση του μάγματος και η επακόλουθη παλμική μεταβολή της πίεσης επέδρασε στο πεδίο τάσεων και οδήγησε στη γένεση τόσο μεγάλου πλήθους σεισμών, με «καταρρακτώδη» ρυθμό, δηλαδή ο ένας σεισμός μετά τον άλλο σε πολύ μικρό χωρικό και χρονικό διάστημα.
Τα ερευνητικά αποτελέσματα της ομάδας υποδηλώνουν ότι αυτή η κυματοειδής διαδικασία ανάδρασης της διείσδυσης μάγματος δεν είναι μοναδική στη Σαντορίνη. Αντίθετα, αυτός είναι πιθανώς ένας θεμελιώδης μηχανισμός με τον οποίο το μάγμα μεταφέρεται κάτω από τα ηφαίστεια παγκοσμίως.
Αναδεικνύεται ότι οι μέθοδοι που αναπτύχθηκαν θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να παρακολουθούν μελλοντικές κρίσεις σε σχεδόν άμεσο χρόνο, ειδικά σε περιοχές όπου η μεγαλύτερη δραστηριότητα εκδηλώνεται στην ανοιχτή θάλασσα ή βαθιά στο υπέδαφος, πέρα από την εμβέλεια των παραδοσιακών επίγειων μετρήσεων.
Σημειώνεται επίσης ότι η Σαντορίνη - μέρος του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου - έχει ιστορικό καταστροφικών εκρήξεων, και μπορεί η σεισμική κρίση του 2025 να μη συνοδεύτηκε με έκρηξη, υπογραμμίζει όμως τους πιθανούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι τοπικοί πληθυσμοί και τη σημασία της γεωφυσικής παρακολούθησης υψηλής ανάλυσης.