Η ανθρώπινη αίσθηση της αφής ίσως να είναι το κοντινότερο ανάλογο στην εμπειρία που δημιουργεί στα δελφίνια η ικανότητα ηχοεντοπισμού που διαθέτουν, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική μελέτη. Συνήθως αντιλαμβανόμαστε τον ηχοεντοπισμό ως «όραση» μέσω του ήχου, δηλαδή αντίληψη των ηχητικών σημάτων ως ενός κόσμου εικόνων, σαν αυτόν που δημιουργεί ο ανθρώπινος οπτικός φλοιός. Οπως οι συσκευές σόναρ, που μετατρέπουν τα ηχητικά κύματα σε οπτικές αναπαραστάσεις, τα ζώα ηχοεντοπιστές εκπέμπουν ήχους και μετά αποκωδικοποιούν την ηχώ αυτών των κυμάτων που συλλαμβάνουν. Οταν Σοβιετικοί ερευνητές τις δεκαετίες του 1970 και 1980 έκαναν σχετικά πειράματα με δελφίνια, διαπίστωσαν εγκεφαλική δραστηριότητα στον οπτικό φλοιό τους, την ώρα που τα ζώα άκουγαν ήχους.

Το τμήμα του φλοιού του εγκεφάλου που επεξεργάζεται τις εικόνες είναι γειτονικό με εκείνο για την επεξεργασία των ακουστικών ερεθισμάτων. Με τη σύγχρονη τεχνολογία μεγαλύτερης ακρίβειας η εικόνα αλλάζει, καθώς παρότι δεν μπορούμε ακόμη να μεταφράσουμε τον ηχοεντοπισμό με ανθρώπινους όρους, τα νέα ευρήματα προσανατολίζουν στη μεταφορά: «αφή» μέσω του ήχου. Ο ηχοεντοπισμός στα δελφίνια λειτουργεί διαφορετικά απ' ό,τι ο ανθρώπινος ηχοεντοπισμός, ο οποίος για όσους μαθαίνουν τη σχετική τεχνική υπόκειται σε επεξεργασία κυρίως στον οπτικό φλοιό.

Για να εντοπίσουν τους νευρικούς μηχανισμούς πίσω από τον ηχοεντοπισμό των δελφινιών, οι ερευνητές σύγκριναν τους εγκεφάλους τριών ειδών δελφινιών με τον εγκέφαλο μιας συγγενικής με αυτά φάλαινας, που δεν διαθέτει όμως ηχοεντοπισμό. Μέτρησαν τη διάχυση των μορίων νερού κατά μήκος των νευρικών ινών, για να καταλάβουν καλύτερα ποια τμήματα του εγκεφάλου αλληλεπιδρούν. Δεν διαπίστωσαν κάτι ιδιαίτερο να συμβαίνει στον οπτικό φλοιό των δελφινιών. Αντίθετα την προσοχή τους τράβηξε η δραστηριότητα μεταξύ κάτω διδύμιου και παρεγκεφαλίδας.

Στα δελφίνια, όπως και στους ανθρώπους, το κάτω διδύμιο είναι περιοχή μετάδοσης των ακουστικών ερεθισμάτων που μπαίνουν στα αυτιά και η παρεγκεφαλίδα είναι η περιοχή που οι πληροφορίες από τις αισθήσεις και τις κινήσεις του σώματος συνδυάζονται για τον γρήγορο υπολογισμό της επόμενης καλύτερης κίνησης, που πρέπει να γίνει. Οποτε πρέπει να κινηθούμε γρήγορα και αποφασιστικά, χωρίς πολλή σκέψη, αναλαμβάνει η παρεγκεφαλίδα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν τέτοια δραστηριότητα μόνο στα δελφίνια και όχι στη φάλαινα. Ο ηχοεντοπισμός φαίνεται να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα ακριβούς κινητικού ελέγχου, που διαθέτει η παρεγκεφαλίδα, και τον κύκλο ανάδρασης που προκαλεί ανάμεσα στην αίσθηση και την κίνηση. Κάθε φορά που κινούνται παίρνουν διαφορετική ανατροφοδότηση και κάθε φορά που αλλάζει η ανατροφοδότηση, αλλάζουν την κίνησή τους.

Κάτι άλλο που κάνει τον ηχοεντοπισμό των δελφινιών να μοιάζει περισσότερο με την αφή παρά με την όραση είναι ότι η ακτίνα σόναρ των δελφινιών είναι πολύ στενότερη από το οπτικό μας πεδίο. Ενώ εμείς μπορούμε να δούμε οπτικό πεδίο 180 μοιρών με μια ματιά, τα δελφίνια κινούν την ακτίνα τους από δω κι από κει, οικοδομώντας σταδιακά τη χωρική κατανόηση του περιβάλλοντός τους, όπως ένας άνθρωπος που ψάχνει μέσα στο σκοτάδι τα κλειδιά του, που έχουν πέσει στο πάτωμα. Φυσικά δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι οπωσδήποτε είμαστε ικανοί να κατανοήσουμε πλήρως πώς είναι η εμπειρία του ηχοεντοπισμού, αλλά και άλλων αισθήσεων που διαθέτουν ορισμένα ζώα, αλλά όχι ο άνθρωπος. Μπορούμε να βρούμε μόνο αναλογίες που φέρνουν τις αισθήσεις αυτές πιο κοντά στις δικές μας.