Ενας χρόνος έχει περάσει από την έκθεση Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, και οι αριθμοί «ζαλίζουν». Πάνω από 1 τρισ. ευρώ, πλούτος που παράγεται από τους λαούς της Ευρώπης, έχουν δοθεί από την Κομισιόν σε επιχειρηματικούς ομίλους νέων τεχνολογιών, πολεμικής βιομηχανίας, Ενέργειας κ.λπ. προκειμένου η ιμπεριαλιστική Ενωση να καλύψει το γεωπολιτικό προβάδισμα των ΗΠΑ και της Κίνας στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Και έπεται συνέχεια, με το νέο υπερ-Ταμείο Ανταγωνιστικότητας άνω των 400 δισ. ευρώ στον νέο επταετή προϋπολογισμό, επιβεβαιώνοντας την ουσία της ΕΕ από την ίδρυσή της, ως Ενωσης των μονοπωλίων, τα συμφέροντα των οποίων προϋποθέτουν το τσάκισμα των λαών.

Ο ιδρώτας των εργαζομένων της Ευρώπης δεν προορίζεται για να καλύπτει τις ανάγκες τους σε φτηνή ή και δωρεάν στέγη, υπηρεσίες Υγείας, σχολεία και εκπαιδευτικούς, αντιπλημμυρικά έργα, προστασία του περιβάλλοντος κ.λπ. Αντίθετα, ασύλληπτα ποσά δαπανώνται για να επενδυθούν με «ικανοποιητική κερδοφορία» λιμνάζοντα κεφάλαια, για να ενισχυθούν τα ευρωπαϊκά μονοπώλια στον διεθνή ανταγωνισμό. Και, φυσικά, για την προετοιμασία για το - άμεσο ή απώτερο - μέλλον όπου το «κουβάρι» των ανταγωνιστικών σχεδίων σε ό,τι αφορά πρώτες ύλες, αγορές, σφαίρες επιρροής, νέες τεχνολογίες, δρόμους μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων ενδέχεται να «λυθεί» με τα όπλα.

Τον Σεπτέμβρη του 2024 ο Μάριο Ντράγκι, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τα ευρωπαϊκά μονοπώλια και την ευρωπαϊκή αγορά, ότι θα «συνθλιβούν» μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, που προηγούνται σε όλους τους στρατηγικούς τομείς. Κάλεσε την ΕΕ να αναδειχθεί σε «παγκόσμιο γεωπολιτικό παίκτη» και σήμανε τη «στροφή» στην πολεμική οικονομία, η οποία εξειδικεύτηκε λίγο αργότερα με την έκθεση Νιινίστο.

Οταν παρουσίασε την έκθεσή του στις Βρυξέλλες ο Ντράγκι μίλησε για την «αργή αγωνία της παρακμής» της ΕΕ, αν δεν «δράσει» τάχιστα για να ενισχύσει τη γεωπολιτική της θέση.

Η Κομισιόν έχει υιοθετήσει κάποιες από τις συστάσεις του σχεδίου Ντράγκι για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, το οποίο περιλαμβάνει: Επενδύσεις σε υποδομές σε ηπειρωτική κλίμακα, ένα «ανακαινισμένο» ενεργειακό δίκτυο που παρέχει προσιτή Ενέργεια στη βιομηχανία, συντονισμένες στρατιωτικές προμήθειες για την «απεξάρτηση» της ΕΕ από τα αμερικανικά όπλα και έναν ενοποιημένο χρηματοπιστωτικό τομέα, που μπορεί να διοχετεύσει κεφάλαια σε νεοφυείς τεχνολογικές επιχειρήσεις της ΕΕ.

Τον Γενάρη του 2025 η Επιτροπή παρουσίασε την «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας», τον «οδικό χάρτη για την αποκατάσταση του ευρωπαϊκού δυναμισμού και ανάπτυξης». Το 90% των εμβληματικών πρωτοβουλιών της «Πυξίδας» προέρχονται από τις πιο «πιεστικές συστάσεις» του Ντράγκι.

Σύμφωνα με τον απολογισμό της Κομισιόν γι' αυτό το διάστημα, πάνω από 1 τρισ. ευρώ έχουν κινητοποιηθεί στους τομείς της καινοτομίας, των «καθαρών» τεχνολογιών και της «Αμυνας - Ασφάλειας».

Σε ποια μονοπώλια δόθηκε η «μερίδα του λέοντος»; Ενδεικτικά:

• 200 δισ. ευρώ για επενδύσεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ), συμπεριλαμβανομένων 20 δισ. για gigafactories ΑΙ.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διαμορφώσει μια στρατηγική με στόχο να καταστήσει την Ευρώπη παγκόσμιο ηγέτη στην κβαντική τεχνολογία έως το 2030. Μέχρι το 2040 ο κβαντικός τομέας αναμένεται να υπερβαίνει σε παγκόσμια αξία τα 155 δισ. ευρώ.
• 70 δισ. ευρώ δόθηκαν για την υποστήριξη καινοτόμων επιχειρήσεων μέσω του προγράμματος TechEU.
• 500 εκατ. ευρώ για την προσέλκυση κορυφαίων επιστημόνων από όλο τον κόσμο (πρωτοβουλία «Choose Europe»).
• Πάνω από 100 δισ. ευρώ κινητοποιήθηκαν μέσω του «Clean Industrial Deal» («Συμφωνία για Καθαρή Βιομηχανία»), δηλαδή δόθηκαν σε ομίλους της βιομηχανίας για την «απανθρακοποίηση» («decarbonisation»). Με ξεχωριστά «σχέδια δράσης» ενισχύθηκαν ενεργοβόρες επιχειρήσεις στις βιομηχανίες αυτοκινήτων, χάλυβα, χημικών.
• Χρηματοδότηση 150 δισ. ευρώ μέσω δανείων με την πρωτοβουλία SAFE για κοινές ή συντονισμένες ευρωπαϊκές προμήθειες όπλων.
• Εξοικονόμηση 8,4 δισ. ευρώ χάρη στα μέτρα «απλούστευσης» των κανόνων και της νομοθεσίας της ΕΕ για τις επιχειρήσεις, που θα μειώσει το κόστος κατά τουλάχιστον 25% ή 37,5 δισ. ευρώ.

Η νέα Επιτροπή ανέλαβε καθήκοντα πριν από 9 μήνες και η πρώτη πράξη ήταν η «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας», «που μεταφράζει την έκθεση Ντράγκι σε πρακτικές πολιτικές», υπενθύμισε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στον απολογισμό της.

Πιο αναλυτικά, η φον ντερ Λάιεν εστίασε στους τρεις πυλώνες της έκθεσης Ντράγκι. Ο πρώτος πυλώνας είναι «να κλείσουμε το χάσμα καινοτομίας με τις ΗΠΑ και την Κίνα», είπε η πρόεδρος της Κομισιόν και τόνισε ότι η ΕΕ ενίσχυσε τη θέση της στην παγκόσμια κατάταξη στους υπερυπολογιστές: «Πριν 6 χρόνια είχαμε 2 υπερυπολογιστές στο παγκόσμιο top 10. Σήμερα έχουμε 4 υπερυπολογιστές στο παγκόσμιο top 10».

Σχετικά με την καινοτομία, μίλησε για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) και τη θέση της ΕΕ. Το 2025 ο αριθμός των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που υιοθέτησαν AI αυξήθηκε κατά 67% σε σύγκριση με πέρυσι.

Αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες εταιρείες, όπως η σουηδική AI εφαρμογή «Lovable», που μετατρέπει τις ιδέες του καθενός σε πλήρως λειτουργικές εφαρμογές ή ιστοσελίδες, τονίζοντας πως πρόκειται για την «ταχύτερη εταιρεία λογισμικού στην Ιστορία, που έφτασε τα 100 εκατ. δολάρια σε ετήσια έσοδα».

Οι επενδύσεις και ενισχύσεις της ΕΕ στην καινοτομία, στις νέες τεχνολογίες κ.λπ. δεν υπηρετούν τη βελτίωση των όρων δουλειάς και ζωής, π.χ. τη μείωση του εργάσιμου χρόνου, πιο φτηνή Ενέργεια, επιστήμη στην υπηρεσία της υψηλού επιπέδου ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που θα είναι δωρεάν για όλους τους ανθρώπους κ.ο.κ.

Στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης και της ψηφιοποίησης η εκμετάλλευση εντείνεται, με 13ωρη εργασία και «ευελιξία», μεγαλώνει το χάσμα των τεχνολογικών - επιστημονικών επιτευγμάτων και του βιοτικού επιπέδου, εξαπλώνεται η ενεργειακή φτώχεια.

Σε αυτό το πνεύμα, η πρόεδρος της Κομισιόν - που δεν βρήκε ούτε μια λέξη για το πώς η τεχνολογία θα ικανοποιήσει τις λαϊκές ανάγκες - υπογράμμισε την αμφίδρομη σχέση μεταξύ καινοτομίας και προσέλκυσης περισσότερων επενδύσεων. Αυτή είναι και «η βασική ιδέα πίσω από το νέο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, το επίκεντρο του επόμενου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, με προτεινόμενο δυναμικό άνω των 400 δισ. ευρώ. Περιλαμβάνει διπλάσια αύξηση χρηματοδότησης για την έρευνα, πενταπλάσια για τον ψηφιακό τομέα και εξαπλάσια για τις καθαρές τεχνολογίες. Αυτή είναι η επενδυτική ώθηση που χρειάζεται η Ευρώπη».

Ο δεύτερος πυλώνας της έκθεσης Ντράγκι αφορά ένα κοινό σχέδιο για την «απανθρακοποίηση» και την ανταγωνιστικότητα. Αναφερόμενη στην Ενέργεια που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία, η φον ντερ Λάιεν είπε πως οι τιμές «παραμένουν υπερβολικά υψηλές» και «άνισες σε όλη την Ευρώπη».

Ακόμα κι αυτά τα λεγόμενα Ταμεία Συνοχής, τα οποία υποτίθεται προορίζονταν για ορισμένα έργα «κοινής ωφέλειας» που θα άμβλυναν την ανισόμετρη ανάπτυξη μέσα στην ΕΕ, την περασμένη βδομάδα το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε την πρόταση της Κομισιόν να χρησιμοποιηθούν «για την ενίσχυση των ενεργειακών υποδομών». Δηλαδή για έργα που χρειάζεται το κεφάλαιο για την «ενεργειακή μετάβαση», ενώ η Ενέργεια θα παραμένει πανάκριβο εμπόρευμα για τους λαούς.

«Επιπλέον θα προτείνουμε ένα Πακέτο για τα Δίκτυα και μια νέα Πρωτοβουλία για τις Ενεργειακές Λεωφόρους», για την ενοποίηση της αγοράς της Ενέργειας και πάντα με προσανατολισμό φτηνότερη Ενέργεια για τους επιχειρηματικούς ομίλους ώστε να είναι πιο ανταγωνιστικοί.

Ο τρίτος πυλώνας είναι η μείωση των εξαρτήσεων για τα ευρωπαϊκά μονοπώλια, με φόντο των ανταγωνισμών με τις ΗΠΑ και την Κίνα.

«Τον τελευταίο χρόνο είδαμε ελέγχους εξαγωγών από την Κίνα να σταματούν γραμμές παραγωγής στην Ευρώπη. Πώς μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί αν μια ξένη δύναμη κρατά τα κλειδιά των εργοστασίων μας;», τόνισε η φον ντερ Λάιεν.

Η ίδια αναφέρθηκε στη διαφοροποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων μέσα από τις νέες εμπορικές συμφωνίες με το Mercosur, το Μεξικό και την Ελβετία. «Εξασφαλίσαμε μια αρχική συμφωνία με μια μεταλλευτική υπερδύναμη, όπως είναι η Ινδονησία. Βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις με την Ινδία και θέλουμε να τις ολοκληρώσουμε πριν το τέλος του έτους. Προχωράμε με Νότια Αφρική, Μαλαισία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες χώρες», τόνισε.

Για τις Κρίσιμες Πρώτες Υλες, δήλωσε ότι 47 στρατηγικά έργα σε ολόκληρη την ήπειρο θα χρηματοδοτηθούν «από την εξόρυξη χαλκού και κοβαλτίου στη Φινλανδία, έως την επεξεργασία λιθίου στην Πορτογαλία και την ανακύκλωση μπαταριών στην Ιταλία».

«Εναν χρόνο αργότερα η Ευρώπη βρίσκεται σε πιο δύσκολη θέση», εκτίμησε από την πλευρά του ο Ντράγκι, ζητώντας «μια διαφορετική πορεία, που απαιτεί νέα ταχύτητα, κλίμακα και ένταση» και σημαίνει «να παράγουμε αποτελέσματα μέσα σε μήνες, όχι χρόνια».

Εκανε λόγο για μια Ευρώπη που κινείται με βραδύτητα, βαλτωμένη από τη γραφειοκρατία, ενώ «οι ανταγωνιστές στις ΗΠΑ και στην Κίνα είναι πολύ λιγότερο περιορισμένοι» από τη νομοθεσία.

Σύμφωνα με τον Ντράγκι οι τομείς που απαιτούν επείγουσα δράση είναι οι εξής:

Πρώτον, η άρση των εμποδίων στην εξάπλωση των νέων τεχνολογιών. Οπως είπε, το «28ο καθεστώς» για την ίδρυση μιας νέας νομικής οντότητας πρέπει να γίνει πραγματικότητα. Αυτό θα επιτρέψει στις καινοτόμες εταιρείες να λειτουργούν, να εμπορεύονται και να αντλούν χρηματοδότηση χωρίς εμπόδια και στα 27 κράτη - μέλη (βάσει ενός «ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου»), όπως ακριβώς μπορούν να κάνουν οι ανταγωνιστές της ΕΕ σε άλλες μεγάλες οικονομίες.

Ο δεύτερος τομέας είναι η ριζική απλοποίηση του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων, ένα από τα βασικά αιτήματα των ευρωπαϊκών εταιρειών, είπε ο Ντράγκι, δηλαδή να υπάρχει μικρότερη προστασία και οι όμιλοι της τεχνολογίας να τα διαχειρίζονται χωρίς πολλά νομικά «κωλύματα». Οπως εξήγησε, τα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης απαιτούν τεράστιες ποσότητες δημόσιων δεδομένων να είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο. Ωστόσο, η νομική αβεβαιότητα σχετικά με τη χρήση τους δημιουργεί ...δαπανηρές καθυστερήσεις.

Και ο τρίτος τομέας είναι «η κάθετη ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στη βιομηχανία», με τον Ντράγκι να επισημαίνει ότι μόνο ένα 10% των κατασκευαστικών εταιρειών χρησιμοποίησαν ΑΙ πέρυσι.