Επιτυχής, αλλά με ερωτηματικά, η δέκατη εκτόξευση του Starship της «SpaceX»
Σάββατο 6 Σεπτέμβρη 2025 - Κυριακή 7 Σεπτέμβρη 2025

2025 The Associated Press. All

Από τη 10η δοκιμαστική εκτόξευση του διαστημοπλοίου Starship της «SpaceX» με χρήση του πυραύλου Super Heavy
Στις 26 Αυγούστου, μετά από 9 απόπειρες, άλλες πλήρως καταστροφικές και άλλες κατά ένα μέρος επιτυχείς, η «SpaceX» κατάφερε να ολοκληρώσει με γενική επιτυχία μια πειραματική πτήση του διαστημοπλοίου Starship. Αυτήν τη φορά δεν συνέβη ...«ραγδαία απρογραμμάτιστη αποσυναρμολόγηση» του σκάφους, όπως χαρακτήριζε η εταιρεία του πολυδισεκατομμυριούχου Ιλον Μασκ τις ανατινάξεις του διαστημοπλοίου κατά τις προηγούμενες πτήσεις. Τόσο το διαστημόπλοιο, όσο και ο επαναχρησιμοποιούμενος πύραυλος Super Heavy της «SpaceX», πρώτο στάδιο του ενιαίου πυραύλου, που επίσης φέρει την ονομασία Starship, κατάφεραν να προσθαλασσωθούν στα προβλεπόμενα σημεία. Το Starship είχε μόνο μικρές δομικές βλάβες, που προκλήθηκαν από την τριβή με την ατμόσφαιρα. Προγραμματισμένα τα δύο τμήματα του Starship της συγκεκριμένης δοκιμής που έπεσαν στη θάλασσα δεν θα ξαναχρησιμοποιηθούν. Στόχος μελλοντικά είναι ο Super Heavy να προσνηώνεται σε μια από τις πλωτές εξέδρες της «SpaceX» και το Starship να επιστρέφει στην Starbase, τη βάση εκτόξευσης της «SpaceX», ώστε και τα δύο να μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν.

Στοχεύσεις

Το Starship ανέβηκε στο προβλεπόμενο ύψος και πραγματοποίησε μια υποτροχιακή πορεία, κατά την οποία έθεσε σε τροχιά 8 μη λειτουργικά αντίγραφα δορυφόρων του συστήματος διαδικτυακών επικοινωνιών Starlink. Στη συνέχεια πυροδότησε έναν από τους κινητήρες του (δεύτερη φορά που το κάνει αυτό επιτυχώς) και μπήκε σε τροχιά καθόδου. Λίγο πριν φτάσει στην επιφάνεια της θάλασσας, πυροδότησε ξανά τους κινητήρες του, ώστε να προσθαλασσωθεί ομαλά στον Ινδικό Ωκεανό. Ανάλογη ομαλή προσθαλάσσωση έκανε και ο Super Heavy στον Κόλπο του Μεξικού (που οι Αμερικανοί εντέλλονται από την κυβέρνηση Τραμπ να ονομάζουν στο εξής Κόλπο της Αμερικής).

Φωτογραφία χαμηλής ανάλυσης που έδωσε η «SpaceX» από την προσθαλάσσωση του Starship
Το σύμπλεγμα Starship είναι ο ψηλότερος πύραυλος που έχει υπάρξει, έχοντας ύψος περίπου 122 μέτρα. Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να μπορεί να μεταφέρει φορτίο 110 έως 165 τόνων, αλλά πρόσφατες αναφορές επαναπροσδιορίζουν τα όρια σε 55 έως 110 τόνους. Ο Μασκ υπολογίζει ότι αν το Starship πετύχει ως πύραυλος, θα μειώσει κατά πολύ το κόστος εκτόξευσης δορυφόρων σε τροχιά, αποσπώντας σημαντικό «κομμάτι της πίτας» των εμπορικών εκτοξεύσεων από Ρωσία, Ευρώπη, Κίνα, Ιαπωνία και Ινδία. Το Starship προορίζεται και για την αποστολή «Αρτεμις 3» το 2027, την πρώτη επανδρωμένη πτήση των ΗΠΑ στη Σελήνη, μετά τις αποστολές «Απόλλων».

Ελλιποβαρές

Ομως, ίσως τα πράγματα δεν εξελιχθούν τόσο ευθύγραμμα. Αυτήν τη χρονιά, δύο προηγούμενες δοκιμαστικές πτήσεις εξερράγησαν πάνω από την Καραϊβική, θέτοντας με τα συντρίμμια που δημιούργησαν σε κίνδυνο τις αεροπορικές πτήσεις και τις κατοικημένες περιοχές από κάτω, ενώ μια τρίτη βγήκε εκτός ελέγχου πάνω από τον Ινδικό Ωκεανό. Ενα τέταρτο σκάφος εξερράγη τον Ιούνη, ενώ βρισκόταν ακόμη στην εξέδρα εκτόξευσης και τροφοδοτούνταν με καύσιμο και οξειδωτικό για να δοκιμάσει τους κινητήρες του. Ολες αυτές οι αποτυχίες σχετίζονται με τα συστήματα τροφοδοσίας καυσίμου του πυραύλου. Προκλήθηκε ανησυχία ότι ο σχεδιασμός του πυραύλου έχει θεμελιακά προβλήματα σταθερότητας και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους κραδασμούς που προκαλεί το πλήθος των κινητήρων του, ιδιαίτερα όταν οι δεξαμενές αρχίζουν να αδειάζουν. Η προσθήκη σταθεροποιητικής μάζας στο σύστημα καυσίμων του Starship ίσως είναι απαραίτητη σύμφωνα με ειδικούς, αλλά κάτι τέτοιο θα μείωνε την ικανότητα μεταφοράς φορτίου.

Προσγείωση του πυραύλου Super Heavy της «SpaceX» μετά από παλιότερη δοκιμαστική πτήση του Starship
Το Starship χρησιμοποιεί υγροποιημένο οξυγόνο ως οξειδωτικό, όπως σχεδόν όλοι οι πύραυλοι, αλλά αντί για υγροποιημένο υδρογόνο ή κηροζίνη ως καύσιμο χρησιμοποιεί υγροποιημένο μεθάνιο. Για να παραμένει υγρό το μεθάνιο απαιτεί -162 βαθμούς Κελσίου και το οξυγόνο -183 βαθμούς Κελσίου. Αυτό σημαίνει ιδιαίτερα μέτρα μηχανικής, ώστε να διατηρηθεί κρύο, να μετακινηθεί στις σωληνώσεις τόσο στο έδαφος όσο και στο σκάφος και ιδιαίτερη προσοχή στη μετατροπή του από υγρό σε αέριο λίγο πριν την καύση. Χωρίς προσεκτική σχεδίαση και συντήρηση, σχεδόν οποιοδήποτε σύστημα θα αποτύγχανε σε τέτοιες συνθήκες. Μη χρησιμοποιώντας εξωτερικούς πυραύλους που μπορούν να αποσυνδεθούν μετά την εξάντληση των καυσίμων τους, το Starship πρέπει να είναι πολύ ελαφρύ συγκριτικά με τα καύσιμα που κουβαλάει, με τη «SpaceX» να στοχεύει σε μια αναλογία μάζας σκάφους και καυσίμου 0,05, όταν οι συνήθεις σχεδιασμοί πυραύλων τηρούν μια αναλογία περίπου 0,10.

Δοκιμή και σφάλμα

Η «SpaceX» ακολουθεί τη μέθοδο της δοκιμής και σφάλματος για την ανάπτυξη του Starship, εκτοξεύοντας συχνά τροποποιημένες εκδοχές του πυραύλου, με βάση τις παρατηρήσεις από τις προηγούμενες αποτυχίες του. Για παράδειγμα, στη δέκατη πετυχημένη εκτόξευση, ανακοίνωσε πως σκοπίμως υπέβαλε σε έντονες δυνάμεις κατά την κάθοδο τα ενισχυμένα πτερύγια προσαρμογής πορείας στο πίσω μέρος του Starship και παράλληλα δοκίμασε στα όρια την αντοχή των πλακιδίων θερμικής προστασίας του σκάφους. Επίσης δοκίμασε την ομαλή κάθοδο του Super Heavy στα τελευταία μέτρα με χρήση μόνο δύο εκ των τριών κεντρικών κινητήρων και ενός αναπληρωματικού κινητήρα, που βρίσκεται στον μεσαίο δακτύλιο κινητήρων. Τη μεθοδολογία αλλεπάλληλων δοκιμών ακολούθησε και για την ανάπτυξη του μικρότερου πυραύλου Falcon 9, που τελικά μετά από αρκετές εκρήξεις και πιο ήπιες αποτυχίες κατάφερε να γίνει ένας αξιόπιστος πύραυλος μεταφοράς φορτίων και αστροναυτών σε τροχιά.


Η «SpaceX» σκοπεύει να αρχίσει τώρα δοκιμές μιας τρίτης βελτιωμένης έκδοσης του Starship. Αυτή η εκδοχή προορίζεται να ταξιδέψει σε χαμηλή γήινη τροχιά, ώστε να τροφοδοτήσει με καύσιμα άλλους πυραύλους στο Διάστημα, τεχνολογία που η «SpaceX» κρίνει απαραίτητη για αποστολές στη Σελήνη. Προφανώς, ως τροποποιημένη σχεδίαση, το νέο Starship θα πρέπει να ξαναδοκιμαστεί επανειλημμένα και τίποτα δεν εγγυάται ότι δεν θα υπάρξουν και καταστροφικές αποτυχίες. Αυτή η πορεία πραγμάτων θέτει σε αμφισβήτηση την πραγματοποίηση της «Αρτεμις 3» μέσα στο 2027, τουλάχιστον με τρόπο ασφαλή για τους αστροναύτες. Παραπέρα, η ανάγκη ενίσχυσης της σταθερότητας του πυραύλου και η συνεπακόλουθη μείωση του ωφέλιμου φορτίου (καθώς το μεγαλύτερο καθαρό βάρος του πυραύλου απαιτεί πολλαπλάσια αυξημένο βάρος καυσίμου) θέτουν σε αμφισβήτηση και τη δυνατότητα χρήσης του Starship για διαπλανητικές πτήσεις προς τον Αρη, κάτι που αποτελεί διακηρυγμένο στόχο του Μασκ.


Επιμέλεια:
Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγές: «Scientific American», www.spacex.com

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Το σκάφος επέστρεψε άδειο, οι αστροναύτες παρέμειναν εγκλωβισμένοι (2024-09-14 00:00:00.0)
ΑΤΙΤΛΟ (2023-04-21 00:00:00.0)
Ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός και στο Διάστημα (2022-03-19 00:00:00.0)
Κινεζικό μονοπώλιο στη διεθνή αγορά των διαστημικών εκτοξεύσεων (2018-05-26 00:00:00.0)
Σε «τροχιά» προς διαστημικό σταθμό, Σελήνη και Αρη (2016-09-18 00:00:00.0)
Τριπλή δοκιμή πυρηνικών όπλων (2012-10-23 00:00:00.0)