Παρατηρώντας με μεγάλη προσοχή τι γίνεται σε ένα περιβάλλον εξαιρετικά ασταθές γεωπολιτικά, εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι ο ρόλος των αερομεταφορών στην πολεμική οικονομία είναι κομβικός, ιδιαίτερα σε περιόδους αυξημένης στρατιωτικοποίησης και πολεμικών συγκρούσεων, όπως αυτές που παρατηρούνται στην Ευρώπη με φόντο τον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας.
Οπως επισημαίνεται και στην ανάλυση του ρόλου των μεταφορών στην πολεμική οικονομία1, η στρατιωτική εφοδιαστική αλυσίδα (logistics) αποτελεί έναν πολυσύνθετο μηχανισμό που υπερβαίνει την απλή μετακίνηση υλικών. Περιλαμβάνει την προμήθεια, αποθήκευση, διαχείριση και διανομή πόρων και οι αερομεταφορές διαδραματίζουν εδώ έναν καθοριστικό ρόλο.
Ωστόσο, ο ρόλος των αερομεταφορών στην πολεμική οικονομία δεν περιορίζεται μόνο στην αμιγώς στρατιωτική διάσταση. Εχει και μια ισχυρή οικονομική πτυχή. Η ανάπτυξη και συντήρηση αεροπορικών στόλων, η κατασκευή και αναβάθμιση υποδομών (όπως αεροδρόμια, εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού), καθώς και η εκπαίδευση εξειδικευμένου προσωπικού, απαιτούν τεράστιες επενδύσεις. Προγράμματα όπως το «ReArm Europe» της ΕΕ, με τη μαζική χρηματοδότηση των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ενίσχυση της πολεμικής βιομηχανίας, αναδεικνύουν την κεντρική θέση που καταλαμβάνουν οι αερομεταφορές σε αυτήν τη στρατηγική ενίσχυσης της ευρωπαϊκής στρατιωτικής ισχύος.
Εχει αξία να δούμε τι συμβαίνει με την παγκόσμια οικονομία, ως σημαντική παράμετρο της πολεμικής οικονομίας, παρά το γεγονός ότι το 2025 είναι εξαιρετικά αβέβαιο λόγω των εμπορικών εντάσεων και των γεωπολιτικών συγκρούσεων.
Η κερδοφορία του κλάδου των αερομεταφορών αναμένεται να βελτιωθεί το 2025, παρά την πρόβλεψη για μείωση του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος από 3,3% το 2024 σε 2,5% το 2025, σύμφωνα με τη Διεθνή Ενωση Αερομεταφορών (IATA).
Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα2, η IATA ανέφερε ότι τα έσοδα, τα λειτουργικά κέρδη και τα καθαρά κέρδη του κλάδου αναμένεται να αυξηθούν από το 2024, αν και ορισμένα από αυτά ήταν χαμηλότερα από τις προβλέψεις που είχαν γίνει τον Δεκέμβριο.
Για παράδειγμα, τα καθαρά κέρδη του κλάδου προβλέπονται σε 36 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2025, από 32,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, αλλά ελαφρώς χαμηλότερα από την πρόβλεψη του Δεκεμβρίου για 36,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Το καθαρό περιθώριο κέρδους του κλάδου των αερομεταφορών προβλέπεται επίσης να αυξηθεί στο 3,7% το 2025, από 3,4% το προηγούμενο έτος.
Το κόστος των καυσίμων για αεροσκάφη αναμένεται να ανέλθει σε 86 δολάρια ανά βαρέλι το 2025, από 99 δολάρια το 2024, σύμφωνα με την IATA, η οποία ανέφερε ότι αυτό θα μεταφραστεί σε συνολικό κόστος καυσίμων 236 δισεκατομμυρίων δολαρίων, 25 δισεκατομμύρια δολάρια χαμηλότερο από τα 261 δισεκατομμύρια δολάρια που δαπανήθηκαν το 2024.
«Τα πρόσφατα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ελάχιστη δραστηριότητα αντιστάθμισης κινδύνου καυσίμων το περασμένο έτος, υποδηλώνοντας ότι οι αεροπορικές εταιρείες θα επωφεληθούν γενικά από τη μείωση του κόστους καυσίμων. Δεν αναμένεται ότι τα καύσιμα θα επηρεαστούν από τις εμπορικές εντάσεις», ανέφερε η IATA.
Αφήνοντας τις εμπορικές αερομεταφορές, ας δούμε τι γίνεται με τις στρατιωτικές αερομεταφορές.
Στη σύγχρονη ιμπεριαλιστική εποχή, η πολεμική οικονομία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καπιταλιστικής ανάπτυξης, λειτουργώντας ως μηχανισμός αναδιανομής του πλούτου προς τα μονοπώλια και εξυπηρέτησης των γεωπολιτικών συμφερόντων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η πολεμική οικονομία, και ειδικότερα οι σύνθετες παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και η προηγμένη τεχνολογική ανάπτυξη που απαιτούνται για τις σύγχρονες στρατιωτικές αερομεταφορές (π.χ. κατασκευή drones, εξελιγμένα αεροηλεκτρονικά συστήματα, παγκόσμια δίκτυα επιμελητείας), αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της «κοινωνικοποίησης της παραγωγής». Αυτές οι ιδιαίτερα οργανωμένες, διασυνδεδεμένες διαδικασίες καταδεικνύουν την κοινή παραγωγική ικανότητα που, υπό τον καπιταλισμό, διοχετεύεται σε καταστροφικούς σκοπούς. Εδώ υπάρχει μια θεμελιώδης αντίφαση: Οι τεράστιες παραγωγικές δυνάμεις και οργανωτικές δυνατότητες που αναπτύχθηκαν υπό τον ιμπεριαλισμό, οι οποίες θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τις ανθρώπινες ανάγκες, χρησιμοποιούνται αντ' αυτού για πόλεμο και κέρδος.
Φυσικά οι αερομεταφορές δεν είναι μόνο αεροσκάφη. Είναι και υποδομές, όπως αεροδρόμια. Οπως συνεχώς επισημαίνεται, η εμπλοκή της Ελλάδας στους πολεμικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ, στην πρεμούρα της κυβέρνησης και των άλλων αστικών κομμάτων και μορφωμάτων να εξασφαλίσουν στους εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους μια θέση στη μοιρασιά της καπιταλιστικής «λείας», με ό,τι κινδύνους συνεπάγεται αυτό για τον λαό, δεν έχει ταβάνι.
Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε συγκεκριμένες αμερικανοΝΑΤΟικές βάσεις, που υπάρχουν στη χώρα και που καθιστούν στόχο τον λαό μας. Η Σούδα, η Αλεξανδρούπολη, η Λάρισα, το Στεφανοβίκειο, το Ακτιο, η Ανδραβίδα, είναι μόνο κάποιες από αυτές.
Μάλιστα, στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» του Σαββατοκύριακου 12-13 Ιούλη 20253, αποκαλύπτεται ότι επέκταση των υποδομών τους στην Αεροπορική Βάση Λάρισας προγραμματίζουν οι Αμερικανοί, ώστε να σταθμεύουν εκεί περισσότερα και μεγαλύτερα αεροσκάφη τους, μετατρέποντάς την σε «Σούδα Νο2», ενισχύοντας και παραπέρα το δίκτυο θανάτου που άπλωσαν στη χώρα, από Κρήτη μέχρι Εβρο, με αποφάσεις των κυβερνήσεων και των κομμάτων του ευρωΝΑΤΟικού τόξου, καθιστώντας τον λαό στόχο αντίπαλων ιμπεριαλιστικών κέντρων.
Σύμφωνα με τα σχετικά κείμενα των Αμερικανών, το όλο σχέδιο αφορά τη «Σχεδίαση, Κατασκευή και Ανακαίνιση Στεγάστρων Συντήρησης Μεγάλης Επιφανείας (Large Area Maintenance Shelters - LAMS) στην Αεροπορική Βάση Λάρισας».
Μελετώντας με προσοχή το αποκαλυπτικό κείμενο της εφημερίδας, διαπιστώνεται ότι υπολογίζεται πως οι ΗΠΑ έχουν ήδη «ρίξει» στις εγκαταστάσεις της Λάρισας περισσότερα από 33 εκατ. δολάρια, προκειμένου το αεροδρόμιο να μπορεί να φιλοξενήσει «μέσα υψηλής αξίας».
Τονίζεται ότι νότια της Κρήτης και μέσα στο FIR Αθηνών έγινε ο τρίτος ανεφοδιασμός των αεροσκαφών των ΗΠΑ που στο πλαίσιο της επιχείρησης «Midnight Hammer» βομβάρδισαν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, προκαλώντας περαιτέρω κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή.
Η βάση της Σούδας χρησιμοποιήθηκε για ανεφοδιαστικούς σκοπούς στην πρωινή επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν. Από τη Σούδα απογειώθηκαν ανεφοδιαστικά αεροσκάφη Kc-135, από 3 έως 6, που εφοδίασαν με καύσιμα τα B2 αεροπλάνα των ΗΠΑ και πιθανόν και κάποια μαχητικά, σύμφωνα με τα «Χανιώτικα Νέα».
Τα έργα στη Λάρισα έρχονται ως συμπληρωματικά στα έργα που προχωρούν οι Αμερικανοί στο αεροπορικό σκέλος της Σούδας (NSA Souda Bay Topside - καταλαμβάνει περίπου 445 στρέμματα στα BA του αεροδιαδρόμου Χανίων).
Εργα στα οποία δίνουν μεγάλη αξία οι Αμερικανοί, εξ ου και την Τετάρτη στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας τέθηκε από μέλη της στην προαλειφόμενη ως νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ, ειδικά το σχέδιο για ένα Ενιαίο Κέντρο Διαχείρισης Μεταφορών («Joint Mobility Center at NSA Souda Bay, Greece»), συμβόλαιο ύψους 47.499.924 δολαρίων.
Οπως έχει αναδείξει εδώ και καιρό, με έγγραφα και σχέδια, ο «Ριζοσπάστης», πρόκειται για διώροφο κτίριο 8.970,26 τ.μ. που «θα ενοποιήσει τις βασικές λειτουργίες αεροπορικών επιχειρήσεων και αεροπορικών μεταφορών της εγκατάστασης, ώστε να υποστηρίξει την αύξηση της κυκλοφορίας», όπως αναφέρεται σε έγγραφά τους, σε άλλο ένα δείγμα της ακόμα εντατικότερης χρήσης της από τους Αμερικανούς και άλλους ΝΑΤΟικούς.
Οι συνεχείς αναβαθμίσεις των αμερικανοΝΑΤΟικών βάσεων μόνο κάτι θετικό δεν έχουν να δώσουν για τον λαό μας, που ακόμη περισσότερο γίνεται στόχος. Με δυο μεγάλα ανοιχτά μέτωπα, Ρωσία - Ουκρανία και Μέση Ανατολή, η όλο και βαθύτερη εμπλοκή της χώρας μας σε αυτούς τους σχεδιασμούς, τη φέρνει όλο και πιο κοντά στο φιτίλι που είναι έτοιμο, ανά πάσα στιγμή, να ανάψει.
Ο λαός μας συνεχώς και με κάθε τρόπο δείχνει την αντίθεσή του σε αυτήν την εμπλοκή. Μπορούμε να τους σταματήσουμε.
Να κλείσουν άμεσα οι βάσεις του θανάτου στη χώρα μας και να απεμπλακεί από ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Σημειώσεις:
1. https://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=31/5/2025&id=20067&pageNo=33
3. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=12961737