Κίνα και Ινδία είναι «εταίροι» στους BRICS (σ.σ. μαζί με Ρωσία, Βραζιλία, Νότια Αφρική κ.ά.), ωστόσο οι δυο ασιατικοί γίγαντες βρίσκονται σε ασίγαστο γεωπολιτικό ανταγωνισμό. Το Νέο Δελχί προτάσσει γεωπολιτικά τη λεγόμενη «στρατηγική αυτονομία», διεκδικώντας ρόλο μεγάλης ιμπεριαλιστικής δύναμης στον κόσμο, καλλιεργώντας σχέσεις τόσο με τη «Δύση», όσο και με την «Ανατολή». Ετσι, η Ινδία είναι ταυτόχρονα και μέλος της Τετράδας (Quad), μιας γεωπολιτικής πλατφόρμας των ΗΠΑ σε Ασία - Ειρηνικό, μαζί με την Ιαπωνία και την Αυστραλία.

Η Ινδία έχει γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού πετρελαίου μετά την Κίνα, με εισαγωγές περίπου 1,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα, που αντιπροσωπεύει το 35% των συνολικών εισαγωγών πετρελαίου της Ινδίας σε σύγκριση με ένα αμελητέο 0,2% πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Επίσης, η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων της Ινδίας.

Την ίδια στιγμή, η Ινδία κάνει «αντισταθμιστικές κινήσεις» με τις ΗΠΑ: Ελαβε μέρος για πρώτη φορά στις υπό αμερικανική ηγεσία στρατιωτικές ασκήσεις Talisman Sabre 2025 σε Αυστραλία και Δυτικό Ειρηνικό, με ανάπτυξη πυραυλικών συστημάτων Typhoon αλλά και υπερηχητικών Dark Eagle. Το ρωσικό ΥΠΕΞ τις κατήγγειλε ως κατάρρευση του πλαισίου που είχε δημιουργήσει η συνθήκη για τους πυραύλους μικρού και μεσαίου βεληνεκούς (INF).

Συνεργάστηκε με τις ΗΠΑ για την εκτόξευση ενός ισχυρού δορυφόρου και ξεκινούν την κοινή παραγωγή των κινητήρων αεριωθούμενων F414 της GE Aerospace στην Ινδία για τα μαχητικά αεροσκάφη της. Το Νέο Δελχί διαπραγματεύεται την αγορά αεροσκαφών F-35, στην προοπτική να τα καταστήσει κύρια μαχητικά τις επόμενες δεκαετίες.

Σε ένα τέτοιο φόντο η επίσκεψη του Κινέζου ΥΠΕΞ, Γουάνγκ Γι, στην Ινδία (18-20 Αυγούστου) σηματοδότησε μια κίνηση ομαλοποίησης των σχέσεων των δυο κρατών που είχαν «ψυχρανθεί» σημαντικά μετά και τη μεταξύ τους σύγκρουση στα σύνορα το 2020.

Οι δύο χώρες θα επαναλάβουν τις άμεσες πτήσεις, θα ενισχύσουν το εμπόριο και τις επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης της επανάληψης του συνοριακού εμπορίου σε τρία καθορισμένα σημεία και θα διευκολύνουν την έκδοση τουριστικής βίζας, ανέφερε το ινδικό ΥΠΕΞ. Οι άμεσες πτήσεις έχουν ανασταλεί από την πανδημία του Covid-19 το 2020, ενώ δεν δόθηκε ημερομηνία για την επανάληψή τους. Στα τέλη Ιούλη, η Ινδία άρχισε να εκδίδει τουριστικές βίζες σε Κινέζους πολίτες για πρώτη φορά μετά από πέντε χρόνια.

Ο Γουάνγκ συμμετείχε στον 24ο γύρο συνομιλιών με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας της Ινδίας, Ajit Doval, που επικεντρώθηκαν στην απόσυρση των εκατέρωθεν στρατευμάτων που έχουν συγκεντρώσει στα Ιμαλάια και στην οριοθέτηση των συνόρων.

Οι δυο πλευρές θα δημιουργήσουν μια ομάδα εργασίας για τα συνοριακά ζητήματα και θα γίνει νέα συνάντηση το 2026, στην Κίνα, σύμφωνα με το κινεζικό ΥΠΕΞ.

Ιδιαίτερα συζητήθηκαν οι «ανησυχίες» της Ινδίας και του Μπαγκλαντές για το Μεγάλο Φράγμα που χτίζει η Κίνα στον ποταμό Yarlung Zangbo στο Θιβέτ (Βραχμαπούτρα σε Ινδία και Μπαγκλαντές).

Το φράγμα θα έχει συνέπειες για χαμηλότερα παραποτάμια κράτη, υποστηρίζει το Νέο Δελχί. Σύμφωνα με τον Κινέζο ΥΠΕΞ, το Πεκίνο συμφώνησε να μοιραστεί «υδρολογικές πληροφορίες έκτακτης ανάγκης» και οι δυο πλευρές να συμμετάσχουν σε μηχανισμό εμπειρογνωμόνων για τα διασυνοριακά ποτάμια.

Ο Γουάνγκ φέρεται να είχε διαβεβαιώσει τον Ινδό ομόλογό του, Subrahmanyam Jaishankar, ότι το Πεκίνο θα συμβάλει σε τρεις «βασικές ανάγκες» της Ινδίας για λιπάσματα, σπάνιες γαίες (μαγνήτες) και μηχανήματα διάνοιξης σηράγγων. Δεν είναι πάντως σαφές εάν η Κίνα είχε συμφωνήσει να εγκρίνει άδειες εξαγωγής ταχύτερα ή να χορηγήσει γενικές εξαιρέσεις για την Ινδία, εφόσον επιβεβαιωθεί η πληροφορία.

Η Ινδία έχει τα πέμπτα μεγαλύτερα αποθέματα σπάνιων γαιών στον κόσμο, με 6,9 εκατ. μετρικούς τόνους, αλλά δεν υπάρχει εγχώρια παραγωγή μαγνητών και βασίζεται σε εισαγωγές, κυρίως από την Κίνα.

Παρότι δεν είναι βέβαιο κατά πόσο θα προχωρήσουν αυτές οι συμφωνίες και αν θα πραγματωθούν οι εξαγγελίες και οι «διαρροές», το βέβαιο είναι πως οι κινήσεις αυτές στέλνουν μηνύματα σε άλλους ιμπεριαλιστικούς «παίκτες» και κυρίως στις ΗΠΑ.

Είναι ενδεικτικά τα λόγια που επέλεξε ο εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ, σχολιάζοντας την επίσκεψη του Γουάνγκ στην Ινδία: Παρομοίασε την Ινδία με ελέφαντα και την Κίνα με δράκο, οι οποίοι μπορούν να συνυπάρχουν ειρηνικά, ειδικά αφού κι οι δυο «είναι οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου», δηλαδή των αναδυόμενων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που αμφισβητούν την «κυριαρχία» των ΗΠΑ, των Ευρωπαίων και των «εταίρων» τους.

Ο Κινέζος ΥΠΕΞ είχε επίσης συνάντηση με τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι, λίγες ημέρες πριν από το ταξίδι του Ινδού ηγέτη στην Κίνα - το πρώτο του μετά από 7 χρόνια - για τη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης. Στο περιθώριο θα συναντηθεί με τον Κινέζο Πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ.

Χαρακτηριστικά είναι και όσα έγραψε ο Μόντι αμέσως μετά, τονίζοντας πως «από τη συνάντησή μου με τον Πρόεδρο Σι στο Καζάν πέρσι, οι σχέσεις Ινδίας - Κίνας έχουν σημειώσει σταθερή πρόοδο, καθοδηγούμενη από τον αμοιβαίο σεβασμό των συμφερόντων και των ευαισθησιών». Ενώ πρόσθεσε πως «ανυπομονώ για την επόμενη συνάντησή μας στην Τιαντζίν. Οι σταθεροί, προβλέψιμοι, εποικοδομητικοί δεσμοί μεταξύ Ινδίας και Κίνας θα συμβάλουν σημαντικά στην περιφερειακή, καθώς και στην παγκόσμια ειρήνη και ευημερία».

Οι κινήσεις επαναπροσέγγισης Ινδίας - Κίνας εμφανίζονται από αναλυτές ως συνέπεια του Διατάγματος που υπέγραψε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, για επιπλέον δασμό 25% σε εισαγωγές από την Ινδία και ειδικούς δασμούς στο ρωσικό πετρέλαιο, με το επιχείρημα ότι εισάγει υπερβολικά πολύ ρωσικό πετρέλαιο και ενισχύει τη ρωσική «πολεμική μηχανή» κατά της Ουκρανίας. Επιπλέον, κατέρρευσαν οι εμπορικές συνομιλίες μεταξύ Ινδίας και ΗΠΑ για το άνοιγμα της αγοράς της Ινδίας στους τομείς των αγροτικών και γαλακτοκομικών προϊόντων. Ετσι ο συνολικός δασμός για προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ από την Ινδία διαμορφώνεται πλέον στο 50%.

Αντ' αυτού το 2024 στην 22η σύνοδο κορυφής Ινδίας - Ρωσίας αποφασίστηκε οι δυο πλευρές να εργαστούν για συμφωνία ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών μεταξύ της Ινδίας και των χωρών της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης (EAEU).

Σε κάθε περίπτωση στέλνονται μηνύματα στην Ουάσιγκτον. Πάνω στο έδαφος του γεωπολιτικού ανταγωνισμού που οξύνεται σε Ασία - Ειρηνικό, η σχέση Ινδίας - ΗΠΑ έχει σκαμπανεβάσματα και οι αμερικανικές πιέσεις εκδηλώνονται σε μία περίοδο, κατά την οποία η Ουάσιγκτον χρειάζεται όσο ποτέ την Ινδία στην ανάσχεση της ανόδου της Κίνας. Η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται πως «ζύγισε» την Ινδία ως τον «αδύναμο κρίκο» της Ομάδας BRICS (με την έννοια της μικρότερης «ευθυγράμμισης» των συμφερόντων της με τους υπόλοιπους της συμμαχίας) και κλιμακώνει τις πιέσεις προς το Νέο Δελχί να «συστρατευτεί» γεωπολιτικά πιο αποφασιστικά με τις ΗΠΑ και να ανοίξει την ινδική εσωτερική αγορά σε αμερικανικά εμπορεύματα και επενδύσεις.

«Ωστόσο, η τάση προσέγγισης Ινδίας - Κίνας διαμορφώνεται εδώ και πάνω από έξι μήνες. Η μείωση των δυτικών επενδύσεων στην ινδική οικονομία, προβλήματα στην υλοποίηση μεγάλων εθνικών έργων και οι ανησυχίες στο Νέο Δελχί ότι ο Τραμπ θα τηρήσει την υπόσχεσή του και θα επιβάλει τον επαναπατρισμό των αμερικανικών εταιρειών έχουν τροφοδοτήσει αυτήν την τάση. Επομένως, σύμφωνα με την Κίνα, αυτή θα μπορούσε να είναι μια καλή στιγμή για να επανέλθουν οι σχέσεις με την Ινδία στο φυσιολογικό», γράφει ενδεικτικά ανάλυση της ρωσικής εφημερίδας «Vedomosti».

Η Ρωσία αναμένει να συνεχίσει να προμηθεύει πετρέλαιο στην Ινδία παρά τις απειλές των ΗΠΑ, δήλωσαν αξιωματούχοι της ρωσικής πρεσβείας στο Νέο Δελχί την Τετάρτη, μόλις ολοκληρώθηκε η επίσκεψη του Κινέζου ΥΠΕΞ, προσθέτοντας ότι η Μόσχα ελπίζει ότι σύντομα θα πραγματοποιηθούν τριμερείς συνομιλίες με Ινδία και Κίνα.

«Θέλω να τονίσω ότι παρά την πολιτική κατάσταση, μπορούμε να προβλέψουμε το ίδιο επίπεδο εισαγωγών πετρελαίου (από την Ινδία)», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο Ρ. Μπαμπούσκιν, επιτετραμμένος στη ρωσική πρεσβεία στην Ινδία. Εκτίμησε ότι οι δυο πλευρές θα βρουν τρόπους να ξεπεράσουν τους τελευταίους δασμούς του Τραμπ για χάρη των «εθνικών τους συμφερόντων».

Ο Αναπληρωτής Επίτροπος Εμπορίου της Ρωσίας δήλωσε την Τετάρτη ότι η αγορά πετρελαίου από τη Ρωσία είναι «πολύ επικερδής» για την Ινδία. Κατά μέσο όρο, η Ρωσία παρέχει έκπτωση 5%-7% στους Ινδούς αγοραστές, είπε, προσθέτοντας ότι η Ρωσία διαθέτει έναν «πολύ, πολύ ειδικό μηχανισμό» για να συνεχίσει τις προμήθειες πετρελαίου στην Ινδία.

Επιπλέον, η Ρωσία βλέπει περιθώρια και για προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ινδία και προσβλέπει στην επέκταση της συνεργασίας με την Ινδία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.

Η Ρωσία και η Ινδία έχουν επιτύχει καλά αποτελέσματα στην ενεργειακή συνεργασία και η Μόσχα ενδιαφέρεται για περαιτέρω κοινά ενεργειακά έργα με το Νέο Δελχί, μετέφερε και ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σ. Λαβρόφ, στον Ινδό ομόλογό του στη Μόσχα την Πέμπτη.

Η Μόσχα φιλοδοξεί, επίσης, να εξακολουθήσει να είναι ο «κορυφαίος εταίρος» της Ινδίας στην «Αμυνα» και ρωσικά όπλα, όπως το σύστημα αεράμυνας S-400, να γίνουν μέρος της νέας «αμυντικής ασπίδας» που σχεδιάζει η Ινδία να λειτουργήσει ως το 2035 και ανακοίνωσε ο Μόντι στις 15 Αυγούστου.

Ο Ρώσος επιτετραμμένος υπενθύμισε ότι η Ρωσία είναι ο κορυφαίος εταίρος της Ινδίας στην ανάπτυξη των αμυντικών της ικανοτήτων και «έχουμε επεκτείνει σημαντικά το πρόγραμμα κοινής παραγωγής διαφόρων εξοπλισμών, συμπεριλαμβανομένων σύνθετων συστημάτων».

Ταυτόχρονα, η Ρωσία προσπαθεί να αναβιώσει μακροχρόνια σχέδια για μια τριμερή συνάντηση με την Ινδία και την Κίνα, ώστε να τις βοηθήσει να σφυρηλατήσουν μια «μεγαλύτερη ευρασιατική εταιρική σχέση», υπογράμμισε ο Μπαμπούσκιν.

«Οσον αφορά την τριμερή, είμαστε αρκετά αισιόδοξοι ότι αυτή η μορφή θα επαναληφθεί το συντομότερο δυνατό, επειδή η σημασία της δεν αμφισβητείται».