Ενώ τα λιμάνια Ρότερνταμ και Αμβέρσας προσαρμόζονται για να υποδέχονται πολεμικά πλοία και στρατιωτικό υλικό σε καιρό πολέμου
Γραμμή παραγωγής σε εργοστάσιο της γερμανικής πολεμικής βιομηχανίας «Rheinmetall» |
Πιο συγκεκριμένα, τα εργοστάσια της πολεμικής βιομηχανίας στην Ευρώπη επεκτείνονται με ρυθμό τρεις φορές μεγαλύτερο, με τουλάχιστον 7 εκατ. τετραγωνικά μέτρα νέων εγκαταστάσεων, σε σχέση με την περίοδο πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Αυτά τα στοιχεία προκύπτουν από ανάλυση των «Financial Times», βασισμένη σε δεδομένα δορυφόρων ραντάρ που καλύπτουν 150 εγκαταστάσεις από 37 εταιρείες.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι η «αναγέννηση» της ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας, με κρατικό χρήμα από τον ιδρώτα των λαών της Ευρώπης, αρχίζει να παίρνει «σάρκα και οστά». Η EE μέσω της πρωτοβουλίας «ReArm Europe» υπολογίζει να καταλήξουν έως και 800 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια σε εξοπλισμούς και άλλες στρατιωτικές προετοιμασίες, θέτοντας την πολεμική οικονομία στην «καρδιά» της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ευρώπη.
Εξάλλου, μέχρι το 2030, τα κράτη - μέλη της ΕΕ θα πρέπει να διαχειρίζονται τουλάχιστον το 40% των αμυντικών αγορών τους μέσω κοινών παραγγελιών. Αυτός είναι ένας στόχος που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με σκοπό την ενίσχυση της πολεμικής βιομηχανίας στην Ευρώπη, προκειμένου να αναδειχθεί σε παγκόσμιο γεωπολιτικό «παίκτη» και στο πλαίσιο αντιθέσεων με τις ΗΠΑ.
Οι μισές ή και περισσότερες αγορές εξοπλισμού θα πρέπει επίσης να πραγματοποιούνται στην Ευρώπη, προκειμένου να δημιουργηθούν «ανεξάρτητες και ασφαλείς αλυσίδες εφοδιασμού μεσοπρόθεσμα».
Με αυτόν τον τρόπο, τα κράτη της ΕΕ θέλουν να εξασφαλίσουν πως θα συνεχιστεί η παροχή εξοπλισμών στην Ουκρανία, την οποία θεωρούν ένα ήδη ενεργό μέτωπο ενός μελλοντικού γενικευμένου πολέμου, και ταυτόχρονα θα αναπληρώνουν τα δικά τους αποθέματα.
Χρησιμοποιώντας περισσότερες από 1.000 καταγραφές δορυφόρων ραντάρ Sentinel-1 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, οι FT παρακολούθησαν αλλαγές σε εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την παραγωγή πυρομαχικών και πυραύλων, στρατιωτικό υλικό που καταναλώνεται με μεγάλη ένταση στην Ουκρανία.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι περίπου το 1/3 των εξετασμένων εγκαταστάσεων παρουσίασαν σημάδια επέκτασης ή κατασκευαστικών εργασιών. Οι εγκαταστάσεις αυξήθηκαν από 790.000 τ.μ. το 2020-21 σε 2,8 εκατ. τ.μ. το 2024-25. Φωτογραφίες από δορυφόρους επιβεβαίωσαν ότι οι αλλαγές προήλθαν από εκσκαφές, νέα κτίρια, δρόμους και εργοτάξια.
Η ανάλυση βασίζεται σε 88 εγκαταστάσεις που σχετίζονται με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ASAP (Act in Support of Ammunition Production), το οποίο επένδυσε 500 εκατ. ευρώ για πυρομαχικά και πυραύλους. Οπως έχει δηλώσει ο επίτροπος Αμυνας της ΕΕ, Αντριους Κουμπίλιους, η ευρωπαϊκή ετήσια παραγωγική ικανότητα πυρομαχικών αυξάνεται από 300.000 σε 2 εκατ. μέχρι το τέλος του 2025.
Επέκταση εντοπίστηκε ξεκάθαρα σε 20 από τις εγκαταστάσεις που έλαβαν χρηματοδότηση από το ASAP. Αλλες 14 έδειξαν μικρότερες παρεμβάσεις (π.χ. χώροι στάθμευσης), ενώ οι υπόλοιπες δεν παρουσίασαν αλλαγές ή αφορούσαν κτίρια γραφείων/έρευνας.
Οι FT συνέκριναν, επίσης, εταιρείες που δεν έλαβαν ASAP, μεταξύ αυτών και 12 που ήταν στη λίστα αναμονής και 50 εγκαταστάσεις στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο που σχετίζονται με πυραυλική παραγωγή. Οι εταιρείες με ASAP επεκτάθηκαν πιο γρήγορα από τις άλλες, κυρίως τα εργοστάσια παραγωγής βλημάτων.
Η ΕΕ διαπραγματεύεται νέο αμυντικό πρόγραμμα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, παρόμοιο με το ASAP και θα χρηματοδοτήσει και κοινές προμήθειες.
Μεταξύ των μεγαλύτερων επεκτάσεων είναι το κοινό έργο του γερμανικού κολοσσού της πολεμικής βιομηχανίας, «Rheinmetall» με την κρατική ουγγρική «N7 Holding» στο Varpalota της δυτικής Ουγγαρίας.
Το πρώτο εργοστάσιο ολοκληρώθηκε τον Ιούλη 2024 και παράγει πυρομαχικά 30mm για το όχημα μάχης KF41 Lynx. Η εγκατάσταση θα παράγει επίσης βλήματα 155mm για πυροβολικό, 120mm για τα άρματα Leopard 2 και πιθανώς για το νέο Panther, ενώ θα περιλαμβάνει και εργοστάσιο εκρηκτικών. Η παραγωγή της «Rheinmetall» για βλήματα 155mm θα αυξηθεί από 70.000 (2022) σε 1,1 εκατ. (2027).
Στη Γερμανία, η MBDA έχει επεκταθεί ορατά, με εργασίες σε 94.000 τ.μ. από το 2022. Το εργοστάσιο επωφελήθηκε από 10 εκατ. ευρώ ASAP και επιπλέον παραγγελίες, όπως 5,6 δισ. δολαρίων από το ΝΑΤΟ για έως και 1.000 πυραύλους Patriot GEM-T.
Η MBDA είναι ένας πολυεθνικός ευρωπαϊκός όμιλος γαλλικών, γερμανικών, ιταλικών, ισπανικών και βρετανικών συμφερόντων, παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα των σύνθετων οπλικών συστημάτων. Η «Airbus» (37,5%), η «BAE Systems» (37,5%) και η «Leonardo» (25%) κατέχουν από κοινού την MBDA.
Να σημειωθεί δε πως τον Φλεβάρη του 2024 η MBDA υπέγραψε δύο μνημόνια συνεργασίας με τις ελληνικές εταιρείες «MILTECH» και «ALTUS», στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «R&D Booster» (Ενίσχυση της Ερευνας και Ανάπτυξης) στην Ελλάδα. Η πρωτοβουλία «R&D Booster» αποτελεί μέρος της συμφωνίας στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας που υπογράφηκε το 2021.
Μαζί με την «MILTECH» και την «ALTUS», η MBDA θα συνεργαστεί σε έργα για την ανάπτυξη συστημάτων βασισμένων στον πύραυλο AKERON MP (σ.σ. κιτ εκτόξευσης και drones εξοπλισμένα με τους εν λόγω πυραύλους).
Στη Νορβηγία, η «Kongsberg» άνοιξε νέο εργοστάσιο πυραύλων τον Ιούνιο 2024.
Στη Βόρεια Αγγλία, εργοστάσιο της «BAE Systems» δεν εμφάνισε νέες οικοδομές, γιατί χρησιμοποιήθηκε υφιστάμενο κτίριο. Ωστόσο, αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η πραγματική παραγωγή είναι ακόμα κάτω από τη μέγιστη δυναμική.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η «BAE Systems» έχει επενδύσει πάνω από 150 εκατ. λίρες στα εργοστάσια πυρομαχικών της από το 2022, με έργα όπως στο Glascoed της Ουαλίας. Εκεί, η παραγωγική ικανότητα βλημάτων 155mm θα αυξηθεί 16 φορές με τη λειτουργία της νέας εγκατάστασης.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η Γερμανία έγινε ο μεγαλύτερος προμηθευτής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία την περίοδο Μάη - Ιούνη, ενώ η ΕΕ προηγείται των ΗΠΑ όσον αφορά τον συνολικό όγκο στρατιωτικής βοήθειας που παρέχεται μέσω της βιομηχανίας, αναφέρει νέα έκθεση του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW Kiel).
«Ενα σημαντικό ποσοστό των παρεχόμενων όπλων δεν προέρχεται πλέον από αποθέματα, αλλά δίνεται απευθείας μέσω της αμυντικής βιομηχανίας» και «η Ευρώπη πλέον ηγείται επίσης των ΗΠΑ όσον αφορά τον συνολικό όγκο στρατιωτικής βοήθειας που παρέχεται μέσω της βιομηχανίας», αναφέρει η έκθεση.
Πιο συγκεκριμένα, «από τα 10,5 δισ. ευρώ ευρωπαϊκής στρατιωτικής βοήθειας που διατέθηκαν τον Μάη και τον Ιούνη, τουλάχιστον 4,6 δισ. ευρώ πρόκειται να διοχετευθούν μέσω συμβάσεων προμηθειών με αμυντικές εταιρείες».
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ινστιτούτου, από το 2022, «η Ευρώπη έχει διαθέσει τουλάχιστον 35,1 δισ. ευρώ σε στρατιωτική βοήθεια μέσω αμυντικών προμηθειών - 4,4 δισ. ευρώ περισσότερα από τις ΗΠΑ», διευκρινίζοντας ότι προμηθευτές είναι συνήθως ευρωπαϊκές εταιρείες.
Σημειώνεται ακόμα πως από την ανάληψη της διοίκησης Τραμπ «οι ΗΠΑ ενέκριναν σημαντικές εξαγωγές όπλων στην Ουκρανία τον Μάη, αλλά όχι ως στρατιωτική βοήθεια. Πρόκειται για πωλήσεις όπλων που πρέπει να πληρώσει το Κίεβο».
Από την πλευρά τους, οι ευρωπαϊκές χώρες συνέχισαν τη στρατιωτική υποστήριξή τους προς την Ουκρανία:
Στο μεταξύ, με φόντο τις «εκτιμήσεις» ότι μέχρι το 2030 η Ευρώπη θα πρέπει να είναι έτοιμη για μια γενικευμένη σύγκρουση με τη Ρωσία, οι ευρωπαϊκές υποδομές στρατηγικής προσαρμόζονται μεθοδικά στα νέα πολεμικά δεδομένα.
Το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης, το Ρότερνταμ, προχωρά σε συγκεκριμένες κινήσεις που περιλαμβάνουν τη δέσμευση χώρου για πολεμικά πλοία και τον σχεδιασμό μεταφοράς στρατιωτικού φορτίου σε περίπτωση πολέμου.
Ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένα Ρότερνταμ, Μπ. Σίμονς, είχε δηλώσει πρόσφατα ότι υπάρχει στενός συντονισμός με το λιμάνι της Αμβέρσας, καθώς εξετάζουν σενάρια υποδοχής στρατιωτικού υλικού από Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ και Καναδά.
«Δεν μπορεί κάθε τερματικός σταθμός να χειριστεί στρατιωτικά φορτία», τόνισε. Αν υπάρξει μεγάλος όγκος στρατιωτικού εξοπλισμού, τα λιμάνια Ρότερνταμ και Αμβέρσας θα μοιραστούν τη χωρητικότητα.
Τον Μάη, το υπουργείο Αμυνας της Ολλανδίας ανακοίνωσε ότι το λιμάνι του Ρότερνταμ θα πρέπει να φιλοξενεί τακτικά πλοία με στρατιωτικό υλικό, κατόπιν αιτήματος του ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με τον Σίμονς, ένα ή περισσότερα πλοία θα δένουν στο λιμάνι τέσσερις με πέντε φορές τον χρόνο για αρκετές εβδομάδες, ενώ η ακριβής τοποθεσία θα αλλάζει. Σημειώνεται ότι μόνο το τερματικό εμπορευματοκιβωτίων του Ρότερνταμ μπορεί να εξασφαλίσει ασφαλή μεταφορά πυρομαχικών από πλοίο σε πλοίο. Αν και το λιμάνι έχει υποδεχθεί στρατιωτικά φορτία στο παρελθόν, κυρίως κατά τον πόλεμο στον Περσικό Κόλπο το 2003, ποτέ δεν διέθετε ειδικά διαμορφωμένη προβλήτα για τέτοια χρήση.
Παράλληλα, θα διεξάγονται τακτικά αποβατικές στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή.
Η Αμβέρσα, δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρωπαϊκής Ενωσης με 240 εκατ. τόνους φορτίου ετησίως, φιλοξενεί τακτικά στρατιωτικό εξοπλισμό για τις αμερικανικές δυνάμεις που σταθμεύουν στην Ευρώπη.