Η Κούβα τις Απόκριες ντύνεται... Βραζιλιάνα
Ενα τέτοιο πανηγύρι κεφιού, μουσικής και χορού μόνο σε λατινοαμερικανικές χώρες μπορείς να απολαύσεις! Κούβα, λοιπόν! Καρναβάλι στην Αβάνα και το Σαντιάγο. Αφρικανικά ντραμς, πυροτεχνήματα, ρούμι, μάμπο, κόνγκα, ράμπα και αιθέριες Κουβανέζες. Ξέφρενοι ρυθμοί, ανθοστόλιστα άρματα, θρόνοι, ήλιοι και φεγγάρια... Η Κούβα της Επανάστασης τις Απόκριες ντύνεται... Βραζιλιάνα.
Καρναβάλι στην Αβάνα και στο Σαντιάγο της Κούβας. Θέαμα μαγευτικό. Εμπειρία αξέχαστη. Ενα πανδαιμόνιο από μουσική, χορό, ξεφωνητά, βεγγαλικά, πολύχρωμα κομφετί και σερπαντίνες στους δρόμους της πόλης. Γιορτάζουν όλοι. Συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι, όπως και οι τουρίστες που συνεπαρμένοι απολαμβάνουν το θέαμα. Στην Αβάνα, αυτή την εποχή, όλες οι γραφικές γειτονιές είναι στολισμένες από λουλούδια και ανθοστόλιστες άμαξες. Στην ατμόσφαιρα, διάχυτη η μυρωδιά και τα αρώματα, γλυκά, ρούμι και σβησμένα βεγγαλικά. Φανταχτερές διακοσμήσεις βλέπουμε σ' όλα τα σπίτια.
Η μεγάλη αποκριάτικη παρέλαση διαρκεί 24 ώρες κι εκεί ζεις μια πανδαισία από τραγούδια, χορό, μουσική, κέφι και πολύχρωμες στολές. Στην Αβάνα Βιέχα (παλιά πόλη) η προετοιμασία του καρναβαλιού κρατάει πολλές μέρες και τη θεωρούν μία από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις του χρόνου. Επισκέπτες φτάνουν από διάφορες χώρες για να ζήσουν κάτι μοναδικό και πρωτόγνωρο. Το καρναβάλι του Ρίο έχει περισσότερο εμπορικό χαρακτήρα απ' ό,τι της Κούβας.
Το αυθεντικότερο και πιο ζωηρόχρωμο γίνεται στο Σαντιάγο της Κούβας, στην περιοχή Οριέντε. Βλέπεις ένα ξεφάντωμα κεφιού και χορού. Οι δρόμοι, τα μπαλκόνια, τα σπίτια είναι φωταγωγημένα και διακοσμημένα με στεφάνια αλλά και πολύχρωμες αφίσες. Πολλοί κατασκευάζουν ξύλινες εξέδρες για να διευκολύνουν τους θεατές που θα παρακολουθήσουν τις παρελάσεις. Ομως, υπάρχει θέση για την μπάντα του δήμου τους. Μερικοί βρίσκουν ευκαιρία για τους καλοφαγάδες να πουλήσουν ψωμί με χοιρινό, ψητό κρέας, μπίρα και ρούμι. Το καρναβάλι θυμίζει τα ελληνικά καλλιστεία, όπου βαθμολογούνται και βραβεύονται οι καλύτεροι. Διάσημες μοδίστρες της Κούβας ράβουν από μέρες τις στολές των κοριτσιών, που είναι κεντημένες με χρυσά νομίσματα και φλουριά. Ομορφες και καλλίγραμμες Κουβανέζες, γνωστές ως Luceros (πρωινά άστρα), κάνουν παρέλαση πάνω σε ξύλινες σχεδίες, ενώ βλέπεις αιθέριες φιγούρες που έχουν τη γλύκα του ζαχαροκάλαμου, ντυμένες με εκθαμβωτικές στολές, να περιμένουν με αγωνία την επιτροπή να τις βαθμολογήσει.
Συγκροτήματα με εξωτικά ονόματα όπως Sucu-Sucu - Paso Franko - Muerteen Cuevos προγυμνάζονται από πολύ καιρό λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού. Ενα ασύλληπτο θέαμα είναι το βραδινό, όταν φωτίζεται ο ουρανός από πυροτεχνήματα, τα περισσότερα σε σχήμα ουράνιου τόξου. Η παρέλαση αρχίζει από τη μεγάλη λεωφόρο κοντά στο λιμάνι, όπου γίνεται και η κεντρική εκδήλωση. Εδώ συναντιούνται το παλιό με το καινούριο. Αφρικανικά ντραμς παίζουν πρωτόγονους ρυθμούς που θυμίζουν αρχαίες τελετές, ενώ ηλεκτρικές κιθάρες μοντέρνα τραγούδια. Μπροστά από κάθε άρμα χορεύουν σε ξέφρενους ρυθμούς ντυμένοι κλόουν. Οι γυναίκες φορούν κυρίως χρωματιστές μπλούζες και κοντά φορέματα.
Ο ήλιος του «μάμπο»
Το μεγαλύτερο θέαμα είναι ένα σόου χορογραφίας. Μοιάζει με υπαίθριο καμπαρέ όπου χορεύουν τη ρούμπα με απίστευτους ρυθμούς και κινήσεις μέχρι το ξημέρωμα. Παρά το γεγονός ότι το καρναβάλι του Σαντιάγο είναι αυθεντικό, οι εκδηλώσεις και οι παραστάσεις του έχουν βαθιές αφρικανικές ρίζες. Από το 1517 μέχρι το 1880 περίπου ένα εκατομμύριο σκλάβοι έφτασαν με πλοία από την Αφρική στην Κούβα. Αυτοί οι αλυσοδεμένοι άνθρωποι μετέφεραν μαζί τη γλώσσα, την παράδοση, τη θρησκεία τους. Στην αρχή, η ισπανική κυβέρνηση της Κούβας δεν τους επέτρεπε να εργαστούν ελεύθερα και αναγκάστηκαν όλοι να οργανωθούν μέσα σε cabildos της ίδιας φυλής. Οι Αφρικανοί, όμως, καλλιέργησαν τα ήθη και τα έθιμα, τις τελετές τους. Χόρευαν και τραγουδούσαν φορώντας μάσκες, γιατί πίστευαν πως οι μάσκες φέρνουν τύχη και βοηθούν στην απόκτηση πλούτου. Αυτοί οι κάτοικοι με το πέρασμα των αιώνων επηρέασαν τον κουβανέζικο πολιτισμό, ιδίως στη μουσική και στον χορό. Τα ονόματά τους είναι Regla Mayombe, Abakua και Yorouba. Οι Regla Mayombe επηρέασαν περισσότερο τους Κουβανούς στη μουσική. Γνωστοί ως Palo Monte. Συνηθίζουν πριν από κάθε τελετή οι αρχηγοί της φυλής ή tatas να γράφουν τα ονόματά τους στο έδαφος με μια δυσδιάκριτη υπογραφή, ζωγραφίζουν γλώσσες σε κύκλους, γραμμές, τόξα, θρόνους, ήλιους και φεγγάρια. Μετά χορεύουν γύρω από αυτές τις ζωγραφιές ρούμπα, μάμπο, κόνγκα.
Οι Yorouba, γνωστοί ως Σαντέρια, έφτασαν στην Κούβα από τη Νιγηρία. Αυτοί πρόσφεραν έναν πολύ σημαντικό πολιτισμό στον νέο κόσμο. Από τότε που δεν μπορούν να εκδηλώσουν φανερά τις τελετές της θρησκείας τους, ακολουθούν καθολικές συνήθειες με ιερείς καθολικούς. Πιστεύουν στον αυτοκράτορα Ολόφι, που τον θεωρούν τόσο ισχυρό και παντοδύναμο, ώστε να μην συγκρίνεται κανείς μαζί του. Οι ρυθμοί και τα τραγούδια των Yorouba είναι από τα πιο λυρικά, έχουν αρχετυπικό χαρακτήρα και είναι από τα γνωστότερα στην Κούβα.
Το καρναβάλι του Σαντιάγο
Αλλη ομάδα που παίζει σημαντικό ρόλο στο Καρναβάλι του Σαντιάγο είναι γνωστή με το όνομα Tumba Francesa, που έφτασαν στην Κούβα εγκαταλείποντας τις γαλλικές φυτείες, στην επανάσταση της Αϊτής, στο τέλος του 18ου αιώνα. Αυτοί μετέφεραν παραδοσιακή μουσική, οι χοροί τους είναι πιο μοντέρνοι, με ρυθμούς αφρικανικούς. Το Καρναβάλι του Σαντιάγο καθιερώθηκε από τον 18ο αιώνα όταν, σύμφωνα με τα έθιμα, στο τέλος της καθολικής λειτουργίας ακολούθησε χορός και τραγούδι. Αυτές οι εκρήξεις, τα ξεσπάσματα ήταν γνήσια, γνωστά ως fiestas des los mamarrachos, και όσοι έπαιρναν μέρος φορούσαν εξωφρενικά ρούχα. Σιγά σιγά ξεχύνονταν στους δρόμους και έκαναν τον γύρο της πόλης μαύροι, μουλάτος και λευκοί. Πάντα τους ακολουθούσαν μουσικοί με τρομπόνια, τρομπέτες, κλαρίνα και, τελευταία, ηλεκτρικές κιθάρες. Σήμερα, όμως, το καρναβάλι έχει διαφημιστικό χαρακτήρα. Ετσι, μπορεί να χαζέψει κανείς, εκτός από τις καλλίγραμμες Κουβανέζες, άρματα που φτιάχνουν γνωστές εταιρείες για να διαφημίζουν τα προϊόντα τους. Στο Σαντιάγο, στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κούβας, πρωτεύουσα της περιοχής Οριέντε, με 500.000 κατοίκους, κάθε χρόνο περιφέρεται στους δρόμους για πέντε μέρες ένα μεγάλο λαϊκό θέατρο με αποκριάτικες σκηνοθεσίες των καρναβαλιών. Βλέπεις σκηνές από την καθημερινή ζωή, συνήθως κωμικές, ανθοστολισμένα άρματα, ένα μεγάλο πανηγύρι κεφιού, τραγουδιού, χαράς, που μόνο σε λατινοαμερικανικές χώρες μπορείς να απολαύσεις.