Στον «μαγικό» όσο και ρεαλιστικό κόσμο της ανάγνωσης ως συλλογικής πράξης έβαλε τους παρευρισκόμενους η εκδήλωση που διοργάνωσαν οι δύο ομάδες ανάγνωσης του Στεκιού τη δεύτερη μέρα του Φεστιβάλ.

Μια ιδιαίτερη εκδήλωση, που σύστησε στο κοινό τούς κλασικούς του ρεαλισμού του 19ου αιώνα, μέσα από αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, και παρακολουθήθηκε με μεγάλο ενδιαφέρον.

Εχουν περάσει πέντε χρόνια από το 2020, όταν μέσα στην καραντίνα λειτούργησε για πρώτη φορά η ομάδα ανάγνωσης λογοτεχνίας στο Στέκι Πολιτισμού της ΚΝΕ «Μάνος Λοΐζος».

«Οσο προχωρούσαμε, διαπιστώναμε ότι το πείραμα πετύχαινε, τα βήματά μας γίνονταν πιο σταθερά, και η χαρά που μας έδιναν η ανάγνωση και το μοίρασμα των σκέψεων και των συναισθημάτων μας μεγάλωνε. Ετσι, φτάσαμε σήμερα να λειτουργούν δύο ομάδες, οι "παλιοί" και οι "νέοι", με 22 περίπου ενεργά μέλη. Κάθε χρόνο ανακαλύπτουμε νέους τρόπους να διαβάζουμε σπουδαία έργα, και σας βεβαιώνουμε ότι δεν πλήττουμε ποτέ.

Δεν πλήττουμε, γιατί έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η δημιουργική ανάγνωση της λογοτεχνίας είναι κλειδί, όχι αντικλείδι, για να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε τόσο την πραγματικότητα όσο και τους εαυτούς μας», σημείωσε η Μαρία Πεσκετζή, διδάκτορας Φιλολογίας, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων και συνεργάτιδα του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ.

«Η ανάγνωση της λογοτεχνίας είναι βέβαια κυρίως πράξη ατομική και μοναχική, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει και συλλογική. Συγκροτώντας ομάδες λογοτεχνικής ανάγνωσης, μετασχηματίζουμε μια ατομική διαδικασία σε πολιτιστική δραστηριότητα και πολιτική πράξη: Η λογοτεχνία, περισσότερο ίσως από τις άλλες τέχνες, παίζει σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η σκέψη μας, ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε, κατανοούμε και, σε τελευταία ανάλυση, ερμηνεύουμε την πραγματικότητα», τόνισε μεταξύ άλλων.

Η νέα ομάδα ξεκίνησε φέτος τη μελέτη έργων του Κάρολου Ντίκενς και, κυρίως, αυτό που ονομάστηκε «βιομηχανικό ή προλεταριακό μυθιστόρημα». Οπως εξήγησε η Μ. Πεσκετζή, πρόκειται για ένα υποείδος του αγγλικού μυθιστορήματος του 19ου αιώνα, που ακμάζει κυρίως τη βικτωριανή περίοδο.

Τα μέλη της νέας ομάδας χωρίστηκαν σε ζεύγη και διαβάζοντας αποσπάσματα από τους πιο χαρακτηριστικούς τύπους της κοινωνικής διάρθρωσης - βιομήχανος, αστή, εργάτρια, συνδικαλιστής κ.λπ. - παρουσίασαν τα μυθιστορήματα «Τα Δύσκολα Χρόνια» του Καρόλου Ντίκενς και «Βορράς και Νότος» της Ελίζαμπεθ Γκάσκελ.

Η δεύτερη ομάδα διάβαζε πάνω από τρία χρόνια τους μεγάλους Ρώσους κλασικούς. Οπως σημείωσε η Μ. Πεσκετζή, έχοντας τυπικά ολοκληρώσει τον κύκλο της ρωσικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα τα μέλη της ομάδας παρουσίασαν μια γενική επισκόπηση, εμπνευσμένη από το σχόλιο του Μαξίμ Γκόρκι για το έργο του Αντον Τσέχοφ, ο οποίος «κοίταξε αυτούς τους θλιβερούς ανθρώπους και με μελαγχολικό χαμόγελο και ήπια αλλά βαθιά μομφή, με απελπισμένη λύπη, αποτυπωμένη στο πρόσωπο και στην καρδιά, με ειλικρινή, ωραία φωνή, είπε: "Ζείτε απαίσια, κύριοι!".

Η φράση αυτή συμπυκνώνει έξοχα τη ζωή των ανθρώπων στη φεουδαρχική, τυραννική, διεφθαρμένη τσαρική Ρωσία. Εκτός βέβαια από τους μουζίκους, ζουν απαίσια, μέσα στην αδράνεια και την πλήξη, ο τεμπέλης αριστοκράτης Ευγένιος Ονιέγκιν του Πούσκιν αλλά και ο Νεχλιούντωφ της "Ανάστασης", ο φιλόδοξος αστός Ιβάν Ιλιτς του Τολστόι, ο ευφυής, αλαζόνας αλλά και εξαθλιωμένος Ρασκόλνικοφ στο "Εγκλημα και Τιμωρία", ο Ραγκόζιν, ο παρασυρμένος από τα πάθη του έμπορος στον "Ηλίθιο" του Ντοστογιέφσκι.

Ζουν απαίσια ο συμπλεγματικός μισάνθρωπος του "Υπογείου" και ο αξιολύπητος υπάλληλος Ακάκεϊ Ακάκιεβιτς στο "Παλτό" του Γκόγκολ. Ζουν απαίσια οι ήρωες του Τσέχοφ, με τη ματαιωμένη ζωή. Ολοι τους, αντιπροσωπευτικοί εκπρόσωποι της τάξης τους, ζουν απαίσια. Ωστόσο, μέσα σ' αυτό το σκοτάδι υπάρχει μια φωνή που ευαγγελίζεται το φως, τον Νέο Ανθρωπο, στο πρόσωπο του επαναστάτη Ραχμέτοφ. Είναι η φωνή του Τσερνισέφσκι, του μεγαλομάρτυρα συγγραφέα, στο βιβλίο του "Τι να κάνουμε;"».