Επίσης, το ΚΚΕ ζητά να ελεγχθούν οι αρμόδιοι υφυπουργοί καθώς και όλα τα εμπλεκόμενα κυβερνητικά στελέχη, «όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, πόσο μάλλον οι επικεφαλής των κυβερνήσεων, σε γνώση και υπό τον έλεγχο των οποίων εξελίσσεται όλο το κυβερνητικό έργο». Εκτός αυτών, ζητά να διερευνηθούν οι ευθύνες του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη, ως προϊσταμένου του Χρ. Τριαντόπουλου, καθώς και άλλων υπουργών επιπλέον «για την εκτεταμένη αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος».

Οπως τονίζεται ανάμεσα σε άλλα στην πρόταση: «Εχει πλέον αποκαλυφθεί ότι η εφαρμογή της πολιτικής "απελευθέρωσης" των σιδηροδρομικών μεταφορών και της κατάτμησης του σιδηροδρομικού δικτύου σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ και γενικότερα της επιχειρηματικής λειτουργίας με γνώμονα το κέρδος οδήγησε στην ανυπαρξία των απαραίτητων αυτοματοποιημένων συστημάτων ασφαλείας, στην απογύμνωση του σιδηροδρόμου από το απαραίτητο προσωπικό, στην υποβάθμιση συνολικά των απαραίτητων υποδομών, στην εγκληματική υποστελέχωση, μέχρι και στην ελλιπή εκπαίδευση του εναπομείναντος προσωπικού!

Εχει αποκαλυφθεί ότι τα σιδηροδρομικά έργα αποτέλεσαν πεδίο έντονου ανταγωνισμού μεταξύ εργολάβων, κατασκευαστικών εταιρειών, προμηθευτών. Η κατάτμηση των έργων για να ικανοποιηθούν οι εργολάβοι και οι προμηθευτές κατάντησε συνήθης πρακτική. Ακόμη και οι προδιαγραφές συχνά ήταν διαφορετικές μεταξύ τμημάτων του ίδιου έργου.

Πρόκειται για συστήματα που ποτέ μέχρι σήμερα δεν λειτούργησαν στον βασικό άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη. Για παράδειγμα, η σύμβαση 717 του 2014, που προέβλεπε ότι το έργο έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το 2016, δύο χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης, παρατάθηκε 11 φορές και με πρόσθετο προϋπολογισμό πολλών εκατομμυρίων ευρώ κάθε φορά. Εκτός από την 717 προηγήθηκαν και άλλες συμβάσεις, το 2006 και το 2007, που καμιά τους δεν έχει υλοποιηθεί. Ακόμη και σήμερα δεν έχουν ολοκληρωθεί τα έργα με τα συστήματα ασφάλειας στον άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη».

Στην πρόταση επισημαίνεται: «Επί χρόνια, λοιπόν, δεν λειτουργούσε κανένα από τα συστήματα ασφαλείας τα οποία, αν λειτουργούσαν, θα απέτρεπαν με βεβαιότητα τη σύγκρουση.

- Αν λειτουργούσε το στοιχειώδες, η φωτοσήμανση, η επιβατική αμαξοστοιχία δεν θα έμπαινε με κόκκινο φωτόσημο στη γραμμή καθόδου, που ήταν ήδη κατειλημμένη από την εμπορική.

- Αν λειτουργούσε η τηλεδιοίκηση, η χάραξη του δρομολογίου της επιβατικής θα γινόταν από τον κεντρικό χειριστή και θα διαβιβαζόταν για εκτέλεση στον σταθμάρχη Λάρισας.

- Αν λειτουργούσε το GSMR, ο μηχανοδηγός της επιβατικής θα είχε τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με τον μηχανοδηγό του αντίθετα κινούμενου εμπορικού συρμού και να συνειδητοποιήσουν και οι δύο ότι βρίσκονται σε πορεία σύγκρουσης.

- Αν λειτουργούσε το ETCS και έμπαινε ο μηχανοδηγός της επιβατικής με κόκκινο φωτόσημο στη γραμμή καθόδου, το τρένο θα φρέναρε αυτόματα, ώστε να μην επιτρέψει την κίνησή του σε κατειλημμένη γραμμή».

Επιπλέον, σημειώνεται: «Δεν έχουν απαντηθεί ικανοποιητικά ούτε τα ερωτήματα που έχει θέσει το ΚΚΕ σχετικά με τη μεταφορά επικίνδυνων, εύφλεκτων φορτίων μέσω του σιδηροδρόμου στη ΝΑΤΟική βάση της Λάρισας, όπως υδρογονανθράκων για εμπλουτισμό καυσίμων που χρησιμοποιεί το ΝΑΤΟ.

Ούτε φυσικά για τα σχέδια που εφαρμόστηκαν τις πρώτες ώρες της εγκληματικής σύγκρουσης και αν σχετίζονται με τη διαχείριση ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται επικίνδυνα (χημικά - βιολογικά - ραδιολογικά - πυρηνικά) υλικά».

Στην πρόταση του ΚΚΕ γίνεται ειδική αναφορά στις ευθύνες της ΕΕ και συγκεκριμένα σημειώνεται: «Μεγάλες είναι και οι ευθύνες της ΕΕ, οι κατευθύνσεις της οποίας υλοποιούνται στις σιδηροδρομικές μεταφορές σε όλη την Ευρώπη. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Ενωση διαπιστώνει προκλητικά ότι είναι επαρκές το σύστημα ασφαλείας που επικρατεί στους ευρωπαϊκούς σιδηροδρόμους, παρά το γεγονός ότι την τελευταία διετία έχουν αυξηθεί κατά 23% τα σοβαρά σιδηροδρομικά ατυχήματα στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Αλλωστε η ΕΕ χορήγησε πιστοποιητικό ασφάλειας στη "Hellenic Train" με έναρξη ισχύος στις 6/2/2023, μόλις λίγες μέρες πριν το έγκλημα, στο περιεχόμενο του οποίου προβλέπεται ως είδος επιτρεπόμενης υπηρεσίας μεταξύ άλλων και η μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, σε ένα σιδηροδρομικό δίκτυο - ωρολογιακή βόμβα. Αντίστοιχα, η ΕΕ γνώριζε για τις αλλεπάλληλες παρατάσεις και καθυστερήσεις στην εγκατάσταση των συστημάτων ERTMS, δηλαδή του ETCS και του GSMR, και μάλιστα σε επιστολή - απάντησή της για αυτό το θέμα προς το υπουργείο Μεταφορών στις 20/5/2022 ανέφερε χαρακτηριστικά ότι "η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δέχεται να μεταθέσει τις σχετικές ημερομηνίες για τη θέση σε λειτουργία του ERTMS".

Μάλιστα, τον Απρίλη του 2025, όπως ανέδειξε με παρέμβασή της η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ, κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (TRAN) στις Βρυξέλλες, ο εκτελεστικός διευθυντής της Κοινής Επιχείρησης Σιδηροδρόμων της Ευρώπης παραδέχτηκε ότι 5.000 βαγόνια κυκλοφορούν νόμιμα ενώ θα έπρεπε να πάνε για παλιοσίδερα, γιατί είναι κόστος η αντικατάστασή τους για τους επιχειρηματικούς ομίλους που εκμεταλλεύονται τη σιδηροδρομική μεταφορά εμπορευμάτων και ανθρώπων.

Την ίδια στιγμή, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση δίνει 70 δισεκατομμύρια για τη μεταφορά στρατευμάτων και άλλα 800 δισεκατομμύρια για εξοπλιστικά προγράμματα. Για τους σιδηροδρόμους μεταφέρει αυτά τα μέτρα ασφάλειας για το μέλλον».

Στην πρόταση γίνεται αναφορά και στις κατά καιρούς συμβάσεις που προκηρύχθηκαν με αντικείμενο την εγκατάσταση των απαιτούμενων συστημάτων ασφαλείας, που αποτέλεσαν πεδίο σύγκρουσης επιχειρηματικών συμφερόντων.

Συγκεκριμένα αναφέρεται:

1. Η σύμβαση 10012/2006 για την προμήθεια συστημάτων GSM-R, με οικονομικό αντικείμενο 57.228.780 ευρώ. Η συμφωνημένη διάρκεια του έργου ήταν 2 έτη (26/9/2006 - 26/9/2008). Ωστόσο δόθηκαν 4 παρατάσεις και τελικώς το μεγαλύτερο μέρος του έργου παραδόθηκε στις 11/6/2018, 12/2/2020 και 10/2/2021. Ακόμη και σήμερα, το σύστημα GSM-R δεν λειτουργεί σε όλους τους συρμούς της «Hellenic Train», καθώς δεν έχει πιστοποιηθεί από τη ΡΑΣ. Στις 5/7/2022 εγκρίθηκε από τη ΡΑΣ η λειτουργία στους σταθμούς, ενώ μέχρι και τον Ιούλιο του 2023 η ΡΑΣ δεν είχε εγκρίνει τη λειτουργία του στους συρμούς.

2. Η σύμβαση 10004/2007 για την προμήθεια συστήματος ETCS στους συρμούς, με οικονομικό αντικείμενο 25.026.200 ευρώ. Η συμφωνημένη διάρκεια του έργου ήταν 2 έτη (30/5/2007 - 30/3/2009). Δόθηκαν 3 παρατάσεις και το έργο παραδόθηκε μετά από 10 έτη. Σύμφωνα δε με την έκθεση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, όταν η ΓΑΙΑΟΣΕ παρέλαβε ήδη από το 2018 το σύστημα ETSC (συρμών) το έκρινε μη λειτουργικό και από τότε δήλωσε ότι απαιτείται νέα σύμβαση, η οποία δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Φυσικά, το σύστημα εξακολουθεί να μην είναι σε λειτουργία, λόγω φθορών, προβλημάτων διαλειτουργικότητας κ.ά.

3. Η σύμβαση 10005/2007 για την προμήθεια συστήματος ETCS στις γραμμές, με οικονομικό αντικείμενο 17.171.261 ευρώ. Η συμφωνημένη διάρκεια του έργου ήταν 30 μήνες (5/9/2007 - 5/3/2010). Το έργο πήρε 6 παρατάσεις και τελικώς παραδόθηκε στις 2/8/2019, 16/11/2021 και 13/12/2021. Σε κάποια τμήματα της γραμμής εγκρίθηκε από τη ΡΑΣ η λειτουργία του ETSC στις 26/6/2023.

4. Η σύμβαση 635/2013 για εργασίες αναβάθμισης του δικτύου, ολοκλήρωσης της υποδομής σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης για το τμήμα Τιθορέα - Δομοκός, με οικονομικό αντικείμενο 374.242.810,48 ευρώ! Η συμφωνημένη διάρκεια ήταν 32 μήνες (18/12/2013 - 18/8/2016), αλλά τελικώς δόθηκαν 14 παρατάσεις, με τελευταία παράταση τις 30/6/2023.

5. Η σύμβαση 717/2014 για την ανάταξη και αναβάθμιση του συστήματος τηλεδιοίκησης, με οικονομικό αντικείμενο 41.297.174,41 ευρώ. Η συμφωνημένη διάρκειά της ήταν 24 μήνες (26/9/2014 - 26/9/2016). Για την εν λόγω σύμβαση δόθηκαν 11 παρατάσεις. Τελικώς η ολοκλήρωσή της ανακοινώθηκε τον Οκτώβριο του 2023, και μάλιστα με πολλούς αστερίσκους, λόγω των φυσικών καταστροφών που μεσολάβησαν από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία. Ταυτόχρονα, ήδη επί υπουργίας Σπίρτζη είχαν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις για υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης, η οποία τελικά υπογράφηκε επί υπουργίας Καραμανλή το 2022.

Σχετικά με τις πολιτικές και ποινικές ευθύνες η πρόταση του ΚΚΕ αναφέρει:

«Είναι προφανές ότι την πρώτη και βασική πολιτική ευθύνη για το συγκεκριμένο έγκλημα φέρει ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης. Και αυτή η ευθύνη δεν παραγράφεται, όσο ευνοϊκά και αν διαμορφώσουν το θεσμικό πλαίσιο. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός ευθύνεται ως ο επικεφαλής της κυβέρνησης στη θητεία της οποίας συνέβη το τραγικό έγκλημα.

Αλλωστε, ο ίδιος είχε άμεση γνώση της κατάστασης και της μεγάλης πιθανότητας επέλευσης μιας τέτοιας σιδηροδρομικής τραγωδίας.

Ευθύνεται γιατί η κυβέρνηση της ΝΔ, παραλαμβάνοντας την αντιλαϊκή σκυτάλη από τις προηγούμενες, πρωτοστάτησε στην εφαρμογή με μεγαλύτερη ταχύτητα της "απελευθέρωσης" των σιδηροδρομικών μεταφορών».

Εν κατακλείδι το ΚΚΕ προτείνει:

«Τη σύσταση Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη Διενέργεια Προκαταρκτικής Εξέτασης σύμφωνα με το άρθρο 86 παρ. 3 του Συντάγματος, τα άρθρα 153 επ. του Κανονισμού της Βουλής και το άρθρο 5 του ν. 3126/2003 περί "Ποινικής Ευθύνης Υπουργών" όπως ισχύουν, κατά των πρώην υπουργών Μεταφορών Χρήστου Σπίρτζη και Κωνσταντίνου Αχ. Καραμανλή για τη διερεύνηση των κακουργηματικών αδικημάτων α) της δια πράξεων και παραλείψεων διατάραξης της ασφάλειας των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών από το οποίο προήλθε ο θάνατος 57 ανθρώπων, β) της ανθρωποκτονίας με ενδεχόμενο δόλο των 57 ανθρώπων, γ) της θανατηφόρου έκθεσης και των αδικημάτων, δ) της βαριάς σωματικής βλάβης δεκάδων ακόμα ατόμων και ε) της παράβασης καθήκοντος.

Αντίστοιχα να ελεγχθούν για τα παραπάνω οι αρμόδιοι υφυπουργοί καθώς και όλα τα εμπλεκόμενα κυβερνητικά στελέχη, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, πόσο μάλλον οι επικεφαλής των κυβερνήσεων σε γνώση και υπό τον έλεγχο των οποίων εξελίσσεται όλο το κυβερνητικό έργο.

Εκτός αυτών, να διερευνηθούν οι ευθύνες του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη, ως προϊσταμένου του Χρ. Τριαντόπουλου, καθώς και άλλων υπουργών επιπλέον για την εκτεταμένη αλλοίωση του τόπου του εγκλήματος που είχε ως συνέπεια να καταστεί ιδιαίτερα δυσχερής έως αδύνατη η ανάκτηση κρίσιμου αποδεικτικού υλικού για το κύριο έγκλημα: Τη μετωπική σύγκρουση των δύο τρένων, όπως και για την έκρηξη».