Στο άρθρο αυτό φωτίζουμε μια πλευρά της διαπάλης, η οποία επανήλθε με αφορμή το Συνέδριο και αφορά το αίτημα για «επανακρατικοποιήσεις». Αίτημα που σε συνεδριάσεις της Ομοσπονδίας έχει στηριχθεί από όλες τις εκφράσεις της σοσιαλδημοκρατίας (παρατάξεις ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ) αλλά κυρίως από οπορτουνιστικές ομάδες (ΑΝΤΑΡΣΥΑ - ΛΑΕ - ΜέΡΑ25), οι οποίες θεωρούν ότι είναι στόχος πάλης που μπορεί «να ανοίξει ρήγμα στο σύστημα»! Οι αυταπάτες που καλλιεργεί αυτός ο χώρος για τον ρόλο του αστικού κράτους (άρα τελικά και των αστικών κυβερνήσεων) είναι γνωστές από χρόνια. Επί της ουσίας αφορούν την υλοποίηση ενός «μεταβατικού προγράμματος ρήξης», που δήθεν θα στρέψει το κράτος σε φιλολαϊκή κατεύθυνση.

Το αίτημα για «κρατικοποίηση» ή «επανακρατικοποίηση» επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του καπιταλισμού, στους χώρους της Υγείας «εξειδικεύεται» και στο αίτημα της μετατροπής κάποιων νοσοκομείων που σήμερα είναι υπό τη μορφή Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ). Τα νοσοκομεία αυτά είναι τέσσερα (Παιδοογκολογικό «Αγία Σοφία», Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Νοσοκομείο Σαντορίνης, Γενικό Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκης) και αφορούν πολιτικές όλων των αστικών κυβερνήσεων (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ).

Η μορφή του ΝΠΙΔ, που πριν από την Υγεία έχει χρησιμοποιηθεί και σε άλλους κλάδους, αντιστοιχεί στην πολιτική που εφαρμόζεται και διαμορφώνει τις δημόσιες μονάδες Υγείας ως «αυτοχρηματοδοτούμενες οικονομικές μονάδες».

Δεν αφορά ξεπούλημα της δομής σε κάποιον ιδιώτη, αφού το κράτος συνεχίζει να έχει «την εποπτεία και τον έλεγχο», όμως η λειτουργία γίνεται με τους κανόνες της επιχειρηματικότητας και με πλήρη εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών. Με άλλα λόγια, το ΝΠΙΔ αποτελεί μια πιο ευέλικτη μορφή για την επιτάχυνση της προσαρμογής του «δημόσιου χαρακτήρα των νοσοκομείων» στους κανόνες της αγοράς, τη δραστική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης, που θεωρείται «κόστος» από τις κυβερνήσεις στον καπιταλισμό, και την αύξηση των εσόδων από την πώληση υπηρεσιών Υγείας. Για να γίνει αυτό, απαιτείται μια πιο ευέλικτη διοικητική μορφή, που θα επιτρέπει τη διεύρυνση εργασιών που αποφέρουν έσοδα, την ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις και την επιλογή ανάπτυξης τμημάτων και εργαστηρίων που υπόσχονται αύξηση των εσόδων, έναντι άλλων που αξιολογούνται ως λιγότερο «παραγωγικά».

Αυτοί οι κανόνες λειτουργίας, βέβαια, δεν γεννήθηκαν από το μηδέν. Ωρίμασαν στο πλαίσιο της προηγούμενης μορφής, αυτής των ΝΠΔΔ, με την πολιτική και τις αποφάσεις όλων των μέχρι των κυβερνήσεων. Ουσιαστικά το αίτημα για επαναμετατροπή των νοσοκομείων σε ΝΠΔΔ δεν αντιστοιχεί σε τίποτα άλλο παρά σε μια προηγούμενη φάση ενός εμπορευματοποιημένου συστήματος Υγείας.

Θα ανοίξει επομένως κάποιο «ρήγμα στο σύστημα» αν η πάλη του εργατικού και υγειονομικού κινήματος στοχεύει στο να μετατραπεί ένα νοσοκομείο από ΝΠΙΔ σε ΝΠΔΔ; Αν δηλαδή από εκεί που λειτουργεί με νοσήλια μετατραπεί σε νοσοκομείο του ΕΣΥ που θα λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, με ιδιωτικά απογευματινά ιατρεία και χειρουργεία, με ΣΔΙΤ, με εργολάβους, με ατελείωτες λίστες αναμονής, με εξοντωμένους υγειονομικούς, με κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων (DRGs); Πώς ακριβώς θα συμβάλει αυτό στην υγεία του λαού;

Η μόνη λύση, το μόνο αίτημα για το νοσοκομείο της Σαντορίνης, το Ωνάσειο, το «Παπαγεωργίου», το Παιδοογκολογικό και όλα τα νοσοκομεία, δημόσια και ιδιωτικά, είναι να ενταχθούν σε ένα πλήρως στελεχωμένο και σύγχρονα εξοπλισμένο, αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας, χωρίς καμία επιχειρηματική δράση. Μόνο αυτός ο αγώνας μπορεί να ανοίξει πραγματικά τον δρόμο της σύγκρουσης και της ανατροπής.

Γιατί αυτό που έχει ανάγκη ο λαός μας σήμερα είναι να απολαμβάνει όλα τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, όχι να πληρώνει δυο και τρεις φορές, άμεσα ή έμμεσα, γι' αυτά που δικαιούται. Αυτός ο αγώνας δεν έχει καμία σχέση με επί πληρωμή χειρουργεία και ιατρεία, DRGs, πληρωμή διαγνωστικών εξετάσεων μέσω ΕΟΠΥΥ, κλειστούς προϋπολογισμούς, μέχρι και τα κάθε λογής μεγαθήρια στον κλάδο της Υγείας, που πλουτίζουν από το χρυσοφόρο ξεζούμισμα των ασφαλιστικών ταμείων.

Οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, για να κάνουν το αίτημα της κρατικοποίησης πιο «ελκυστικό» (επαναστατικό στα λόγια), το συμπληρώνουν με τη φράση «κρατικοποίηση με εργατικό έλεγχο». Εννοούν δηλαδή ότι το νοσοκομείο θα είναι δημόσιο και θα ασκεί τάχα έλεγχο στη λειτουργία του το κάθε σωματείο! Πέρα από το γεγονός ότι κάθε νοσοκομείο είναι κατά τη γνώμη μας κτήμα του λαού, όχι μιας ομάδας εργαζομένων (στην προκειμένη περίπτωση των υγειονομικών), τίθεται το εξής ερώτημα:

Ποιος θα προμηθεύει με φάρμακα, ιατρικά μηχανήματα, υλικά, αντιδραστήρια, λογισμικά το κάθε νοσοκομείο; Αυτά δεν είναι εμπορεύματα - και μάλιστα κάποια από αυτά πανάκριβα - που πουλιούνται με στόχο το μέγιστο δυνατό κέρδος για τους επιχειρηματίες; Η πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας παρέχει αποκαλυπτικά παραδείγματα. Ποιος δεν θυμάται τα αεροπλάνα με τις μάσκες, που άλλαζαν κατεύθυνση στον αέρα για να καταλήξουν εκεί που θα αγοράζονταν ακριβότερα; Ποιος δεν θυμάται τους κολοσσούς να διαθέτουν τα εμβόλια σε όποιον πλήρωνε τα περισσότερα χρήματα, αφήνοντας πρακτικά για μήνες τις φτωχότερες χώρες της υφηλίου χωρίς πρόσβαση, ενώ υπήρχαν εκατομμύρια δόσεις που δεν χρησιμοποιήθηκαν, χρυσοπληρώθηκαν και καταστράφηκαν; Στον καπιταλισμό το σύνολο των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών αποτελούν εμπορεύματα. Εξαίρεση δεν θα μπορούσε να αποτελεί ο τομέας της Υγείας και ό,τι αυτός περιλαμβάνει: Πρόληψη, θεραπεία και αποκατάσταση. Ο «εργατικός έλεγχος», όταν την εξουσία έχουν οι μονοπωλιακοί όμιλοι και την ιδιοκτησία την έχει το αστικό κράτος, είναι ή κενό γράμμα ή συνδιαχείριση της αντιλαϊκής πολιτικής.

Για να στηρίξουν τη θέση τους, οι ομάδες που πρόσκεινται στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν διστάζουν - όπως το συνηθίζουν άλλωστε - να καταφύγουν σε λαθροχειρίες. Γράφουν: «Θέση της ΔΗΠΑΚ, της παράταξης που πρόσκειται στο ΚΚΕ, είναι: τι δημόσιο τι ιδιωτικό - το ίδιο είναι στον καπιταλισμό».

Προφανώς δεν είναι το ίδιο το ιδιωτικό με το δημόσιο, ή - με μεγαλύτερη σαφήνεια - το κρατικό εμπορευματοποιημένο με το ιδιωτικό επιχειρηματικό.

Δεν είναι ίδια η ιδιωτική με τη δημόσια κλίνη ΜΕΘ. Δεν είναι ίδιο το ιδιωτικό με το δημόσιο χειρουργείο. Είναι όμως και τα δύο μακριά, πολύ μακριά από τις ανάγκες του λαού μας για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη υψηλού επιπέδου. Επομένως, για το εργατικό κίνημα, για το κίνημα των υγειονομικών, πραγματική ρήξη με τη σημερινή άθλια κατάσταση μπορεί να φέρει η πάλη για ένα σύγχρονο, δημόσιο και δωρεάν σύστημα Υγείας, χωρίς επιχειρηματική δράση, με ταυτόχρονη προσπάθεια να μη χαθούν τα όποια κεκτημένα και να μη βρεθούν σε δυσμενέστερη θέση ο εργαζόμενος υγειονομικός και ο ασθενής.

Εν τέλει, είναι στόχος της κυβέρνησης το ξεπούλημα του ΕΣΥ σε ιδιώτες; Ο καπιταλισμός χρειάζεται κρατικά συστήματα Υγείας; Η δημιουργία του ΕΣΥ έγινε κάτω και από την πίεση και την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος και των αγώνων των υγειονομικών εκείνη την περίοδο, ενώ σημαντική ήταν και η επίδραση των κατακτήσεων των κρατών που οικοδομούσαν τον σοσιαλισμό. Ομως το βασικό για το αστικό κράτος είναι η εξασφάλιση των ελάχιστων που απαιτούνται για την αναπαραγωγή των ιδιοτήτων της εργατικής δύναμης, για τη διατήρηση της ικανότητας των εργαζομένων να μπαίνουν και να ξαναμπαίνουν στην παραγωγή. Την αντικειμενική αυτή ανάγκη εκείνη την περίοδο δεν μπορούσε να την αναλάβει ο ιδιωτικός επιχειρηματικός τομέας, διότι απαιτούνταν τεράστια κεφάλαια για την πανελλαδική ανάπτυξη του συστήματος Υγείας. Το έργο αυτό, όπως και σε άλλες καπιταλιστικές χώρες, ανέλαβε το αστικό κράτος, σε μια ευνοϊκή φάση της καπιταλιστικής οικονομίας, όταν υπήρχαν περιθώρια για ένα πιο διευρυμένο σύστημα παροχών, το οποίο και εκείνη την περίοδο χρηματοδοτούνταν από τη φορολογία και τις εισφορές των εργαζομένων.

Η στοχευμένη, χρόνια κρατική υποχρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος Υγείας, η κατεύθυνση για νοσοκομεία που θα λειτουργούν ολοένα και περισσότερο ως «αυτοχρηματοδοτούμενες μονάδες» και η στήριξη και ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα της Υγείας αποτελούν στοιχεία των αναδιαρθρώσεων στα συστήματα Υγείας, που απαιτούνται από την ίδια την καπιταλιστική ανάπτυξη. Τις αλλαγές αυτές τις προώθησαν όλες οι κυβερνήσεις, και οι νεοφιλελεύθερες και οι σοσιαλδημοκρατικές. Εν τέλει, το κριτήριο του κέρδους στο πλαίσιο της καπιταλιστικής ανάπτυξης δεν δημιουργεί μόνο πρόσθετες δαπάνες για τα λαϊκά στρώματα και περικοπές των παροχών σε «βασικά πακέτα», αλλά και ένα «άναρχο» σύστημα Υγείας, που συνεχώς απομακρύνεται από τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται στις λαϊκές ανάγκες.

Τα μέλη και οι φίλοι του ΚΚΕ πρωτοστατούν στον αγώνα για μαζικές προσλήψεις και αύξηση της χρηματοδότησης, επεξεργάζονται διεκδικητικό πλαίσιο και έχουν δράση για κάθε μικρό και μεγάλο πρόβλημα των νοσοκομείων.

Αυτός ο αγώνας προσανατολίζεται στο άνοιγμα του δρόμου για να πάψει η Υγεία να είναι εμπόρευμα. Γιατί μόνη λύση είναι η πάλη για μια κοινωνία με τέτοια οργάνωση της παραγωγής και των υπηρεσιών, όλης της οικονομίας, που η ανάπτυξή της θα καθορίζεται με αποκλειστικό γνώμονα όχι το επιχειρηματικό κέρδος, αλλά τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες και στην Υγεία. Με δωρεάν υπηρεσίες, καθολικές, κατοχυρωμένες, τις οποίες θα διασφαλίζει το εργατικό κράτος, με πλήρη αξιοποίηση όλων των σύγχρονων δυνατοτήτων στην επιστήμη και στην τεχνολογία. Σήμερα υπάρχει πολυάριθμο επιστημονικό δυναμικό, όλων των κλάδων και ειδικοτήτων. Υπάρχει δυνατότητα έρευνας και παραγωγής φαρμάκων, εμβολίων, υγειονομικού υλικού, ιατρικής τεχνολογίας, που σε συνθήκες κοινωνικής ιδιοκτησίας και κεντρικού σχεδιασμού μπορούν να εξασφαλίσουν ικανοποιητικό επίπεδο αυτάρκειας στη χώρα.