Συναντηθήκαμε στο σπίτι της στην Καλλιθέα και μιλήσαμε για το νέο μεγάλο στοίχημα, για το πείσμα του αγώνα, για την κατευθυνόμενη τοξικότητα, για το κίνημα που δυναμώνει και απλώνεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και για τα όνειρά της.

***

-- Αναρωτιέμαι, πώς είναι για έναν δημιουργό, μέσα από τα τραγούδια, να χαράζει απ' την αρχή τη θέση του στον κόσμο;

-- Είναι κάπως σαν αυτό το παιδί που γράφει ο Γεράσιμος στο τραγούδι - ο αδερφός μου: «Κάνει ταξίδια στο χαρτί με ένα μολύβι, μέσα στην τσάντα του ένα μαχαίρι κρύβει και στο θρανίο του ποιήματα χαράζει, όμως κανείς τους τα θρανία δε διαβάζει».

Αυτό είναι για μένα διαδρομή.

-- Για άλλη μια φορά ενώνεις τις δυνάμεις σου με τον Θέμη και τον Γεράσιμο, σε ένα ταξίδι σε συναισθήματα, μνήμες και μουσικές που καίνε την ψυχή. Τι σε καίει πιο πολύ αυτόν τον καιρό; Τι θέλεις να εκφράσεις περισσότερο;

-- Ενιωθα την ανάγκη να είμαι αισιόδοξη φέτος στη σκηνή.

Να βρίσκομαι σε ένα περιβάλλον λευκό, γαλήνιο. Που δεν κρατάει τίποτα από την πραγματικότητα απέξω, αλλά το φιλτράρει από μια άλλη σκοπιά. Χρειαζόμουν στη σκηνή να κάνω όνειρα φέτος.

-- Πόσο δύσκολος (αλλά και πόσο απαραίτητος) είναι σ' αυτήν τη συγκεκριμένη σκοτεινή και ταραγμένη περίοδο ο ιαματικός ρόλος της Τέχνης; Τι μπορεί άραγε να πρωτογιατρέψει;

-- Με ρωτάς ακριβώς αυτό που ήθελα να σταθώ στην προηγούμενη ερώτηση, που σου περιέγραφα ως ανάγκη μου για τη φετινή παράσταση.

Ηθελα φέτος θεραπεία στη σκηνή.

Κι η Τέχνη μπορεί να στο χαρίσει αυτό.

Οχι να σου κρύψει. Αλλά να σου φωτίσει μια διέξοδο. Να σε κάνει να νιώσεις ασφάλεια, δύναμη.

Να σου δώσει φόρα και ελπίδα.

-- Αυτό που χρειάζεται είναι πίστη σε κάτι πιο μεγάλο από εσένα. Κάτι πιο δυνατό, πιο σημαντικό και πιο όμορφο. Εναν δρόμο που θα βαδίσεις για να φτάσεις σε έναν άλλο τόπο. Κάτι πραγματικά σπουδαίο, που να μπορεί να γίνεται υποκινητής, να σου προσφέρει έμπνευση, να σου δίνει θάρρος και να γίνεται ασπίδα.

-- Βλέποντας καθημερινά όσα ανατριχιαστικά αποκαλύπτονται για το έγκλημα των Τεμπών, αλλά και τον κυβερνητικό αγώνα δρόμου για συγκάλυψη και «κουκούλωμα», όλη αυτή η απροκάλυπτη χυδαιότητα, ποια υποχρέωση σου δημιουργεί;

-- Μου δημιουργεί την υποχρέωση της ακεραιότητας και της διαρκούς πίστης στον συλλογικό αγώνα. Δεν κάνουμε ούτε βήμα πίσω.

-- Οταν το πολιτικό παιχνίδι παίζεται πλέον με όρους μαφίας, όταν η φασιστική ρητορική είναι καθημερινή, τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών πολλαπλασιάζονται και η πολιτική της κυβέρνησης έχει μετατρέψει τους χώρους δουλειάς σε απέραντα «Τέμπη», ποια θα πρέπει να είναι - κατά τη γνώμη σου - η απάντησή μας;

-- Η απάντηση είναι οργάνωση στα σωματεία. Ο ανοιχτός διάλογος μεταξύ των εργαζομένων, των συλλογικοτήτων. Απάντηση είναι η αλληλεγγύη σε όλους όσοι παλεύουν για τα αυτονόητα.

Δεν είναι εύκολη αυτή η επιλογή, γιατί όλοι θέλουν να σε λυγίσουν, να σε σπάσουν, να σε απομονώσουν. Αλλά δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Ούτε υπάρχουν αγώνες που δεν περνάνε από το χέρι μας. Κι έχουμε και νίκες να μετράμε. Μην το ξεχνάμε αυτό.

Βλέπουμε γύρω μας το κίνημα να δυναμώνει και να απλώνεται σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Είναι πολύ σημαντικό αυτό και συμβαίνει παντού και καθημερινά.

-- Ναι το πιστεύω. Η τέχνη είναι ο καθρέφτης μας. Και στον καθρέφτη μας βλέπουμε και το σκοτάδι μας, αλλά και τις φωτεινές πλευρές μας.

Υπάρχουν και τα δύο. Το σκοτάδι σε αφθονία, δυστυχώς, αλλά υπάρχει και το φως. Το σημαντικό είναι πως υπάρχει ένας άλλος κόσμος που δεν στριμώχνεται ούτε στις τάσεις ούτε στη φτήνια, αλλά αναζητά μια διέξοδο και κάτι πιο ουσιαστικό από την τέχνη που επιλέγει να τον ψυχαγωγήσει.

-- Πώς καταφέρνεις να διατηρείς αυτήν τη διαρκή ισορροπία ανάμεσα στις απαιτήσεις δημοσιότητας/εμπορικότητας του καλλιτεχνικού συστήματος και της ιδεολογικής σου ταυτότητας και των πολιτικών θέσεών σου;

-- Δεν ένιωσα ποτέ ότι πρέπει να ισορροπήσω να είμαι ειλικρινής. `Η μάλλον το ένιωσα αλλά δεν το αποδέχτηκα. Δεν αποδέχτηκα κανένα «έτσι γίνεται», με ισορροπία. Πιστεύω σε αυτά που είναι η αλήθειά μας.

Η ζυγαριά ήταν γερμένη στη θέση που ήθελα να είναι εξαρχής και δεν το παζάρεψα μέσα μου.

Είπα «ή έτσι ή καθόλου».

Και είμαστε τυχεροί γιατί τελικά βρήκαμε κι άλλους ανθρώπους σαν κι εμάς που μας πίστεψαν και ακολούθησαν τη διαδρομή μας, από την αρχή μέχρι σήμερα, που πια έχουμε δώσει τα διαπιστευτήριά μας ως υπάρξεις.

-- Εχεις πει πως αισθάνεσαι την ασπίδα προστασίας των ανθρώπων στη λάσπη που κατά καιρούς ρίχνεται (όχι στο πρόσωπό σου, αλλά στην άποψή σου), ωστόσο δεν είναι ψυχοφθόρα όλη αυτή η κατευθυνόμενη τοξικότητα;

-- Με συνθλίβει όχι η προσωπική μου μάχη με την κατευθυνόμενη τοξικότητα (έχω γίνει αρκετά ανθεκτική), αλλά η ύπαρξη αυτής ως δεδομένη κατάσταση στα κοινωνικά δίκτυα και γενικότερα.

Δεν αντέχω τα fake news, το βρώμικο παιχνίδι και δεν αντέχω και τη σκέψη ότι ένα παιδάκι σε ένα δωμάτιο, απροστάτευτο, μπορεί να γίνει θύμα αυτής της αθλιότητας. `Η ότι αυτό το παιδάκι μεγαλώνει με αυτήν την κατάσταση, ως κανονικότητα.

-- Τι ονειρεύεσαι τις νύχτες πριν κοιμηθείς;

-- Ακουσα τις προάλλες στο ΣΕΦ (και έχω σκαλώσει) στην ομιλία του Γραμματέα, αυτή τη φράση που είχε πει ο Μαρξ και τόσο όμορφα μετέφερε ο Μικρούτσικος στα αυτιά μας σ' ένα βίντεο.

«Ονειρεύομαι μια κοινωνία που ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει».

Τι πιο ωραίο όνειρο από αυτό; Στο απαντώ και βουρκώνω.

Σε ευχαριστώ Σεμίνα μου.