Το νομοσχέδιο για την αναμόρφωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, το UG2002, το οποίο προωθείται από τον κυβερνητικό συνασπισμό της Αυστρίας, δηλαδή τον δεξιό-ακροδεξιό συνασπισμό, παρουσιάζεται ως η νέα πνοή, η πνοή ανανέωσης, στον πανεπιστημιακό χώρο. Ελάχιστοι πείστηκαν και η απάντηση δεν άργησε να έρθει.

Η πρώτη, προειδοποιητική, απεργία εκ μέρους των καθηγητών, του επιστημονικού, διαχειριστικού και λοιπού προσωπικού στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, με την απόλυτη υποστήριξη και των φοιτητικών οργανώσεων, έγινε στις 24 του Απρίλη. Μία απεργία που συνοδεύτηκε από διαδηλώσεις σε ολόκληρη την Αυστρία, με τη συμμετοχή πολλών χιλιάδων, καθηγητών, εργαζομένων και φοιτητών.

Το σχέδιο βρίσκεται ακόμη υπό εξέταση, αν και ο σχεδιασμός του έχει αρχίσει πολύ καιρό πριν. Τον Αύγουστο του 2001 παρουσιάστηκε από την υπουργό Παιδείας, Γκέρερ, στη Βουλή, με τη μορφή προσχεδίου μεταρρύθμισης στην Παιδεία, ως «Πανεπιστημιακή Αυτονομία». Η συζήτηση που ακολούθησε κράτησε πολλούς μήνες, μέχρι τις 19 του Απρίλη, οπότε σχηματοποιήθηκε σε νόμο. Νόμος που θα κατατεθεί στη Βουλή τον Ιούνη του 2002, ώστε να συζητηθεί στην τελική του μορφή, να κριθεί και να τεθεί σε ισχύ από τον Οκτώβρη αυτού του χρόνου και μέχρι το τέλος του 2003, που θα εφαρμοστεί ολοκληρωτικά. Οπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών, «θέλουμε να κάνουμε την Elite Universitat». Δηλαδή ένα πανεπιστήμιο των εκλεκτών, αφού επί της ουσίας πρόκειται για ένα πλαίσιο νόμου για τη διάρθρωση και δομή του πανεπιστημίου, για τα πλάνα σπουδών και, τέλος, για τα δικαιώματα όλων των εργαζομένων και φοιτούντων στα πανεπιστήμια.

Και είναι σίγουρο ότι θα παλέψουν πολύ για να γίνει ο νόμος πραγματικότητα, καθώς πολλά θα κριθούν σε αυτή τη μάχη, τόσο για την κυβέρνηση, τον Σύνδεσμο Βιομηχάνων και το Οικονομικό Επιμελητήριο, που αναφανδόν έχουν ταχθεί υπέρ.

Εντούτοις, στη μάχη αυτή έχουν βρει απέναντί τους ουκ ολίγους. Κατ' αρχάς, το Σύνδεσμο Φοιτητικών Συλλόγων και Οργανώσεων (ΟΗ), το Συμβούλιο των Πρυτάνεων, το Συμβούλιο των Καθηγητών, το Συμβούλιο του Επιστημονικού Προσωπικού αλλά και τα Συνδικάτα και το Εργατικό Επιμελητήριο.

Οχι τυχαία. Ο νόμος είναι σαρωτικός και καταργεί θεμελιώδη όπως την ισοτιμία στη λήψη των αποφάσεων, καθώς μέχρι τώρα σχεδόν όλοι οι φορείς των αποφάσεων στα πανεπιστήμια ήταν δημοκρατικά εγκριμένοι. Οι αναλογίες καθηγητών, φοιτητών, προσωπικού κλπ. ήταν έτσι διαμορφωμένες που να μην έχει κανείς απόλυτη πλειοψηφία και συμμετείχαν όλοι στις αποφάσεις αναφορικά με πλάνα σπουδών, διαδικασίες ανάδειξης καθηγητών, πρυτάνεων, αντιπρυτάνεων, κλαδικών διευθυντών κλπ.

Στο μέλλον θα εκλέγεται μεν η Σύγκλητος, όμως η σύνθεσή της αλλάζει ριζικά, αφού προτείνεται να αποτελείται από 51% καθηγητές, 25% φοιτητές και 24% μη επιστημονικό προσωπικό. Ταυτόχρονα, τα δικαιώματα της Συγκλήτου περιορίζονται, καθώς δεν υπάρχουν υποχρεωτικές Επιτροπές, ενώ όπου θεωρείται σκόπιμο θα τοποθετούνται με τις ίδιες αναλογίες όπως στη Σύγκλητο (51%, 25%, 24%) και θα έχουν μόνον το δικαίωμα υποβολής προτάσεων.

Ολα τα υπόλοιπα ζητήματα που σχετίζονται με τα πανεπιστήμια θα βρίσκονται στα χέρια του πενταμελούς πανεπιστημιακού Συμβουλίου, από την ανάδειξη των πρυτάνεων μέχρι σχεδόν τη διαχείριση όλων των οικονομικών προβλημάτων. Το Πενταμελές θα αποτελείται από δυο μέλη διορισμένα από την κυβέρνηση, δυο καθηγητές και έναν κοινής εμπιστοσύνης των τεσσάρων. Σε περίπτωση μη συμφωνίας θα τοποθετείται και ο πέμπτος από την κυβέρνηση. Τέλος, καταργούνται στο μέλλον οι κατευθύνσεις σπουδών, τα Ινστιτούτα και οι Σχολές.

Το νομοσχέδιο όμως προβλέπει και μια σειρά συντριπτικών αλλαγών όσον αφορά στα δικαιώματα των φοιτητών.

-- Στο μέλλον προβλέπεται νομικά κατοχυρωμένη μόνο μια εξεταστική περίοδος για τους φοιτητές κατά εξάμηνο!

-- Από το νόμο προβλέπονται εξετάσεις επιλογής καλών και αποκλεισμού των κακών!

-- Σε αρνητική βαθμολογία κατοχυρώνονται από τον νόμο μόνον δυο επαναλήψεις!

-- Σπουδαστές από χώρες του μη Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (EWR-Lander) μπορούν στο μέλλον να αποκλειστούν από τις σπουδές!

-- Είσοδος νέας κλίμακας βαθμολογίας από Α έως F, αφού αυτή είναι συγκρίσιμη διεθνώς!

-- Καμία ενεργός ισοτιμία στη διαδικασία εκλογής υφηγητών, καθηγητών και περί πλάνων σπουδών

-- Κανένα δικαίωμα αναγνώρισης εξετάσεων σε πανεπιστήμια άλλων πόλεων ή σε περίπτωση αλλαγής σπουδών!

Μία ακόμη διάσταση της μεταρρύθμισης είναι η οικονομική, καθώς δεν έχει προσδιοριστεί το κόστος της εφαρμογής της μεταρρύθμισης αλλά είναι δεδομένη η αύξηση των εξόδων όσον αφορά το προσωπικό, επειδή στο μέλλον οι σχέσεις εργασίας του καθηγητικού και διδακτικού προσωπικού θα είναι μόνο επί συμβάσει. Αλλά και τα έξοδα λειτουργίας, επειδή οι χώροι των πανεπιστημίων δε θα ανήκουν πλέον στα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, παρά θα νοικιάζονται από μια κρατική εταιρία ακινήτων. Μέρος των λειτουργούντων εργαστηρίων δεν αντιστοιχεί πλέον στους ερχόμενους νομικούς λειτουργικούς και εργασιακούς κανονισμούς, συνεπώς αναμένεται να κλείσει το 30%!

Το κυριότερο: Οι αυξήσεις των εξόδων ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ να καλυφτούν από τον προϋπολογισμό. Αρα οι περικοπές θα γίνουν στο προσωπικό και φυσικά σε βάρος εργαζομένων και φοιτητών.

Για την αντιμετώπιση των επερχομένων προβλημάτων προβλέπεται ότι θα επιβαρυνθούν οι σπουδαστές με επιπλέον δίδακτρα και εξέταστρα -- εδώ και έναν χρόνο πληρώνουν δίδακτρα 370 ευρώ το εξάμηνο -- και θα γίνει ένα είδος απελευθέρωσης, δηλαδή θα κανονίζεται από κάποιες -- ενδεχομένως πανεπιστημιακές -- αρχές και θα τους επιβάλλεται, ανάλογα με τις αυξανόμενες ανάγκες, οικονομική επιβάρυνση. Δηλαδή, με άλλα λόγια, η Παιδεία οδηγείται στην «εξ ανάγκης» ιδιωτικοποίηση, ενώ οι προθέσεις του κυβερνητικού συνασπισμού, όπως διαφαίνεται στο νομοσχέδιο, είναι να απαλλαγεί από το βάρος των πανεπιστημίων ώστε να χρησιμοποιήσει τα κονδύλια του προϋπολογισμού για την Παιδεία προς άλλους σκοπούς, π.χ., για την αγορά των μαχητικών αεροπλάνων, που προβλέπεται να στοιχίσουν γύρω στα 2,4 δισ. ευρώ.

Το μόνο λοιπόν που απομένει τις επόμενες βδομάδες είναι ο συντονισμός όλων, τα πανεπιστήμια και όσοι έχουν σχέση με αυτά να αντισταθούν και να μην επιτρέψουν να περάσει το νομοσχέδιο. Ηδη η πλατφόρμα των αιτημάτων έχει συγκεκριμενοποιηθεί: Πραγματική αυτονομία στο πνεύμα της ισοτιμίας στα πανεπιστήμια. Δημοκρατική ισοτιμία στη διαμόρφωση των πανεπιστημίων. Διατήρηση των θέσεων εργασίας όλων των υπηρετούντων στα πανεπιστήμια. Ξεκάθαρο πλάνο χρηματοδότησης με υποχρεωτική υπόσχεση του υπουργού Οικονομικών.

Αυτό που απομένει είναι η δράση, που άρχισε και αυτή.