Παρά την εκδήλωση ανησυχίας από πολλά κράτη και διεθνείς ομάδες, η Ιαπωνία προχωρά τα σχέδια απελευθέρωσης του νερού που ρυπάνθηκε ραδιενεργά κατά την τήξη πυρήνα των αντιδραστήρων στο πυρηνικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής Φουκουσίμα Νταΐτσι, της εταιρείας TEPCO. Αρχίζοντας κάποια στιγμή μέσα στη σημερινή χρονιά και συνεχίζοντας για τα επόμενα 30 χρόνια, η Ιαπωνία θα απελευθερώνει στον ωκεανό με αργό ρυθμό το επεξεργασμένο νερό, που είναι αποθηκευμένο σε δεξαμενές δίπλα στο εργοστάσιο, μέσω αγωγού εκτεινόμενου σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από την ακτή.

Το πυρηνικό δυστύχημα στη Φουκουσίμα συνέβη όταν μετά από ισχυρό σεισμό στην περιοχή, το 2011, ακολούθησε μεγάλο τσουνάμι, που πλημμύρισε το εργοστάσιο, καθώς δεν είχαν προβλεφθεί κατάλληλα μέτρα προστασίας του παράκτιου σταθμού από φαινόμενο τέτοιας έκτασης, παρά τις επισημάνσεις από επιστημονικούς φορείς. Η πλημμύρα κατέστρεψε τις ντιζελογεννήτριες, που κυκλοφορούν το νερό ψύξης των αντιδραστήρων σε συνθήκες παύσης λειτουργίας των τελευταίων, με αποτέλεσμα το ραδιενεργό καύσιμο να υπερθερμανθεί, να λιώσει, να ξεπεράσει τη θερμοκρασία των 2.000 βαθμών Κελσίου διασπώντας το νερό σε υδρογόνο και οξυγόνο. Μια τυχαία σπίθα οδήγησε σε έκρηξη του μείγματος υδρογόνου και αέρα που δημιουργήθηκε, σε τρεις από τους τέσσερις αντιδραστήρες της εγκατάστασης, διασκορπίζοντας ραδιενέργεια στο περιβάλλον. Για την ψύξη των πυρήνων των αντιδραστήρων ρίχτηκαν πάνω τους 1,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα θαλασσινού νερού, το οποίο έτσι ρυπάνθηκε με 64 ραδιενεργά χημικά ισότοπα, συνολικά αποκαλούμενα ως ραδιονουκλεΐδια. Πιο προβληματικά απ' αυτά είναι εκείνα που αποτελούν απειλή για την ανθρώπινη υγεία, επειδή απορροφώνται από τον οργανισμό, δηλαδή ο άνθρακας-14, το ιώδιο-131, το καίσιο-137, το στρόντιο-90, το κοβάλτιο-60 και το υδρογόνο-3, γνωστότερο ως τρίτιο.

Μερικά από τα ραδιονουκλεΐδια έχουν σύντομο χρόνο ημιζωής (χρόνος υποδιπλασιασμού της ποσότητάς τους ως αποτέλεσμα αυθόρμητης ραδιενεργού μεταστοιχείωσης). Αλλα, όμως, διαρκούν περισσότερο, όπως ο άνθρακας-14 που έχει χρόνο ημιζωής πάνω από 5.000 χρόνια. Το μολυσμένο νερό συλλέχθηκε, υποβλήθηκε σε επεξεργασία για τη μείωση του ραδιενεργού του περιεχομένου και αποθηκεύτηκε σε περισσότερες από 1.000 δεξαμενές από ανοξείδωτο ατσάλι, που κατασκευάστηκαν δίπλα στο εργοστάσιο. Η TEPCO λέει ότι εφάρμοσε πέντε στάδια επεξεργασίας, που περιλαμβάνουν συνιζηματοποίηση, απορρόφηση και φυσικό φιλτράρισμα. Αυτές οι διαδικασίες αφαιρούν αρκετή ποσότητα των 62 από τα 64 ραδιονουκλεΐδια, ώστε η συγκέντρωσή τους στο επεξεργασμένο νερό να έχει πέσει κάτω από τα όρια ασφάλειας, που έχουν θέσει οι αρμόδιες επιτροπές της Ιαπωνίας, για τη διάθεση νερού στο περιβάλλον. Αλλά δεν αφαιρούν τον άνθρακα-14 και το τρίτιο, γι' αυτό το νερό έπρεπε να αραιωθεί με ανάμειξή του με εκατονταπλάσια ποσότητα επιπλέον θαλασσινού νερού. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι η συγκέντρωση τριτίου στο νερό των δεξαμενών είναι περίπου 1.500 μπεκερέλ ανά λίτρο, περίπου το ένα έβδομο του σχετικού ορίου ασφάλειας, που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Επιπλέον, σημειώνει ότι η συγκέντρωση του τριτίου θα πέσει περίπου στα επίπεδα που αυτό υπάρχει γενικά στους ωκεανούς, μόλις μερικά χιλιόμετρα μακριά από το σημείο απόχυσης του ραδιενεργού νερού. Οσον αφορά τον άνθρακα-14, η εταιρεία ισχυρίζεται ότι είναι στο επίπεδο του 2% του ορίου που προβλέπουν οι κανονισμοί.

Κράτη όπως η Νότια Κορέα έχουν εκφράσει ανησυχία ότι το ραδιενεργό νερό μπορεί να έχει απρόβλεπτες επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον. Ανάλογες ανησυχίες εξέφρασε και ο Εθνικός Σύνδεσμος Εργαστηρίων για τη Θάλασσα των ΗΠΑ, τονίζοντας ότι υπάρχει έλλειψη επαρκών και ακριβών επιστημονικών δεδομένων, που να υποστηρίζουν την άποψη της Ιαπωνίας περί ασφάλειας του εγχειρήματος. Η κυβέρνηση των Φιλιππίνων επίσης κάλεσε την Ιαπωνία να επανεξετάσει την απελευθέρωση του ραδιενεργού νερού στον Ειρηνικό Ωκεανό. Αναπάντητα ερωτήματα εντοπίζει και επιστημονικός οργανισμός που λειτουργεί ως συμβουλευτικό όργανο 18 κρατών του Ειρηνικού, μεταξύ των οποίων η Αυστραλία, τα Φίτζι, η Παπούα Νέα Γουινέα και η Γαλλική Πολυνησία.

Το τρίτιο εκπέμπει ακτινοβολία-β, δηλαδή ένα είδος ασθενούς ιονίζουσας ακτινοβολίας, που μπορεί να βλάψει το DNA. Η TEPCO λέει ότι η ακτινοβολία αυτή δεν είναι περισσότερη από εκείνη που δέχονται από τις κοσμικές ακτίνες όσοι ταξιδεύουν αεροπορικώς από τη Νέα Υόρκη στο Τόκιο. Η διαφορά είναι ότι το ανθρώπινο δέρμα προσφέρει μια μικρή προστασία από αυτό το είδος ακτινοβολίας. Οταν, όμως, η ακτινοβολία-β εκπέμπεται από τρίτιο μέσα από το σώμα, τότε τα κύτταρα είναι απροστάτευτα, σημειώνει ο Ρ. Ρίτσμοντ, επιστήμονας του συμβουλευτικού των 18 του Ειρηνικού. Και ο Σιγκεγιόσι Οτοσάκα, ωκεανογράφος και χημικός με ειδικότητα τη θαλάσσια χημεία στο Ατμοσφαιρικό και Ωκεανογραφικό Ερευνητικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Τόκιο, υπογραμμίζει ότι το τρίτιο που έχει ενσωματωθεί σε οργανικές ενώσεις, στη θέση του κανονικού ισοτόπου του υδρογόνου, ενδέχεται να συσσωρευτεί στα ψάρια και τους άλλους θαλάσσιους οργανισμούς, ζήτημα που ήδη διερευνάται επιστημονικά στα νερά κοντά στη Φουκουσίμα, καθώς κατά τη διάρκεια του τσουνάμι του 2011 ποσότητα ραδιενεργού νερού είχε χυθεί στη θάλασσα πριν ληφθούν τα μέτρα για τη συγκέντρωσή του σε δεξαμενές.

Το μονοπώλιο της TEPCO ισχυρίζεται ότι έχει πραγματοποιήσει δοκιμές με βιολογικούς οργανισμούς που αναπτύχθηκαν μέσα σε ραδιενεργό νερό των δεξαμενών και διαπίστωσε ότι η συγκέντρωση τριτίου σε αυτούς σταμάτησε όταν έφτασε σε ισορροπία με εκείνη στο νερό, ενώ άρχισε να μειώνεται όταν οι οργανισμοί μεταφέρθηκαν σε καθαρό από ραδιενέργεια νερό. Ο Τζιμ Σμιθ, περιβαλλοντικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ της Βρετανίας, θεωρεί ότι ο κίνδυνος από το ραδιενεργό νερό της Φουκουσίμα είναι σχεδόν μηδενικός και αναφέρει ότι οι βρετανικοί πυρηνικοί σταθμοί στο Χέισαμ και το Σέλαφιλντ, στο πλαίσιο της κανονικής τους λειτουργίας, απελευθερώνουν στον ωκεανό από 400 έως 2.000 τεραμπεκερέλ τριτίου κάθε χρόνο. Πενήντα τεραμπεκερέλ τριτίου απελευθέρωνε κάθε αντιδραστήρας της Φουκουσίμα πριν από το ατύχημα και η TEPCO ισχυρίζεται ότι ο αγωγός διάθεσης του ραδιενεργού νερού δεν θα απελευθερώνει περισσότερα από 22 τεραμπεκερέλ τριτίου κάθε χρόνο. Δηλαδή ισχυρίζεται ότι το τρίτιο στις 1.000 δεξαμενές νερού δεν είναι πάνω από 660 τεραμπεκερέλ (22 επί 30, όσα είναι τα χρόνια που προβλέπει η διαδικασία απελευθέρωσης του νερού)! Με άλλα λόγια, ίσως πρέπει να την ευχαριστήσουν οι λαοί της περιοχής, επειδή χάρη στην καταστροφή του 2011 θα ρυπαίνει ραδιενεργά λιγότερο απ' ό,τι αν αυτή δεν είχε συμβεί!

Το μονοπώλιο της TEPCO δεν είναι η πρώτη φορά που αγνοεί ανησυχίες ή ακόμη και προειδοποιήσεις, για να προστατεύσει τα κέρδη του και να περιορίσει τις ζημιές του. Η κατασκευή πυρηνικών σταθμών πάνω σε ένα από τα μεγαλύτερα σεισμικά ρήγματα και σε υψόμετρο μόλις μερικών μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, σε περιοχή με ιστορικό μεγάλων τσουνάμι, η λειτουργία τους από μια ιδιωτική εταιρεία, που διαπιστωμένα έδινε επί δεκαετίες ψευδείς πληροφορίες για να συγκαλύψει προβλήματα, μπορεί να βοήθησαν την καπιταλιστική ανάπτυξη της φτωχής σε ενεργειακές πηγές Ιαπωνίας, αλλά οδήγησαν τελικά στη σημερινή καταστροφή. Η καταστροφή στη Φουκουσίμα δεν ήταν «απρόβλεπτο» φυσικό γεγονός. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος του τσουνάμι ήταν γνωστός, αλλά το θέμα αφέθηκε ανοιχτό επί χρόνια, χωρίς καμιά συγκεκριμένη ενέργεια από τους αρμόδιους.