Κρατικός προϋπολογισμός και πυροπροστασία | ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΣΤΟΛΟΥΣ

Η ψήφιση του προϋπολογισμού αποτελεί μια σημαντική πλευρά των προθέσεων της κάθε κυβέρνησης για την εφαρμοζόμενη πολιτική της, σε σχέση με την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Είναι μία ακόμα ευκαιρία αξιολόγησης των ισχυρισμών μιας κυβέρνησης και της τοποθέτησής τους στο πεδίο της καθημερινής εμπειρίας. Γιατί, ανεξάρτητα από το τι θεωρεί δίκαιο και τι άδικο μια κυβέρνηση, οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και αναγκαστικά περιγράφουν το πώς αυτή αντιμετωπίζει την πραγματικότητα, ποιες κατευθύνσεις ευνοεί και πώς μοιράζει βάρη και ελαφρύνσεις. Ειδικά ο καταμερισμός των δαπανών που αφορούν τις λεγόμενες «κοινωνικές λειτουργίες» του κράτους αποτελεί σημαντική ένδειξη για τον προσανατολισμό μιας κυβέρνησης και για το πώς αυτή αντιλαμβάνεται την ικανοποίηση των αναγκών των λαϊκών στρωμάτων, στο πλαίσιο της λειτουργίας της κοινωνίας ως μορφής οργάνωσης με σκοπό την επούλωση των δυσκολιών της ανθρώπινης ζωής ή ως ευκαιρίας να πλουτίσουν κάποιοι έναντι των υπόλοιπων.

Ετσι λοιπόν, οι δαπάνες που προϋπολογίζονται για την πυροπροστασία της χώρας μας, όπως και οι λοιπές κοινωνικές λειτουργίες που εξ ορισμού δεν μπορούν να μετρηθούν με την προσέγγιση «κόστους - οφέλους» (πόσο αξίζει η διάσωση μίας και μοναδικής ανθρώπινης ζωής; Πόσα αξίζει να δαπανηθούν για την καταπολέμηση μιας πυρκαγιάς στο σπίτι ενός φτωχού ανθρώπου το οποίο αποτελεί τους κόπους ολόκληρης της ζωής του;), εντάσσονται στο παραπάνω σκεπτικό και μπορούν να βοηθήσουν τον καθέναν να καταλάβει πώς και πόσο τον υπολογίζει ως άνθρωπο η εκάστοτε πολιτική ηγεσία.

Καθώς η πυροπροστασία αποτελεί ένα ευρύτατο και αρκετά εξειδικευμένο αντικείμενο, θα περίμενε κανείς να διατίθενται για την πραγμάτωσή του σημαντικοί πόροι: Υλικά και μέσα των πυροσβεστών, έξοδα λειτουργίας δομών του Πυροσβεστικού Σώματος, δαπάνες για περίπλοκη και εξειδικευμένη εκπαίδευση, αμοιβή εργασίας ικανού αριθμού στελεχών, απόκτηση και συντήρηση μηχανολογικού εξοπλισμού και πολλά άλλα. Ωστόσο, στην πράξη ο κόσμος της εργασίας στον τομέα της πυροπροστασίας διαρκώς υπαμείβεται και υπερεργάζεται, έχει διαχρονικά σημαντικές ελλείψεις σε μέσα και εξοπλισμό, δομές πυροπροστασίας κλείνουν λόγω έλλειψης πόρων (με πρόσφατο παράδειγμα το ΠΚ Αργυράδων στην Κέρκυρα), ενώ ακόμα και η απαραίτητη εκπαίδευση των πυροσβεστών γίνεται σε πλαίσιο περικοπών κόστους! Το Πυροσβεστικό Σώμα καλείται από τις κυβερνήσεις να βρει δωρητές για να καλύψει μέχρι και λειτουργικά του έξοδα - κι αυτά παρόλο που τα τελευταία χρόνια οι προϋπολογισμοι των αρμόδιων υπουργείων φαίνεται να αυξάνονται! Ειδικά η παρούσα κυβέρνηση έχει κάνει σημαία της την ενίσχυση της πυροπροστασίας της χώρας, όμως στην πράξη οι καταστροφές επιμένουν και οι πυροσβέστες διαμαρτύρονται.

Τι συμβαίνει λοιπόν σε επίπεδο προϋπολογισμού;

Αν ρίξουμε μια πρόχειρη ματιά στην κατανομή των πιστώσεων για την πυροπροστασία στους προϋπολογισμούς του 2022 και του 2023, θα διαπιστώσουμε τα εξής: Για το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης, το 2022 προϋπολογίστηκαν περίπου 595 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2023 περίπου 643 εκατ. ευρώ (48 εκατ. ευρώ περισσότερα, ή αύξηση περίπου 8%). Από αυτά τα χρήματα, στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ - ο κύριος φορέας για την πυροπροστασία στη χώρα μας μετά τον νόμο 4662/2020) κατανεμήθηκαν τα 526 εκατ. ευρώ το 2022 και τα 567 εκατ. ευρώ το 2023, δηλαδή αυξήθηκαν οι πιστώσεις της επίσης κατά περίπου 8%. Τέλος, στο Πυροσβεστικό Σώμα (που με τον ν. 4662/2020 μετατράπηκε από τον καθ' ύλην αρμόδιο φορέα της πυροπροστασίας στον «επιχειρησιακό βραχίονα» της ΓΓΠΠ, ωστόσο παραμένει ο μηχανισμός που φέρνει εις πέρας το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του έργου της πυροπροστασίας) κατανεμήθηκαν μόλις 3,4 εκατ. ευρώ το 2022, τα οποία «αυξήθηκαν» σε 3,7 εκατ. ευρώ το 2023 (αύξηση περίπου 8,8%). Ετσι, παρόλο που τα χρήματα που προϋπολογίζονται για τους οργανισμούς οι οποίοι σχετίζονται με την πυροπροστασία φαίνεται να αυξάνονται, τελικά αυτός που καλείται στην πράξη να σβήσει τη φωτιά ή να βοηθήσει έναν άνθρωπο που κινδυνεύει, αυτός που πραγματικά «κάνει τη δουλειά», δηλαδή το Πυροσβεστικό Σώμα, καταλήγει να απορροφά το μικρότερο ποσοστό από όλους τους εμπλεκόμενους, ακόμα κι αν ποσοστιαία αυτό μοιάζει να παρουσιάζει μια υποτυπώδη αύξηση! Παρόλο λοιπόν που οι πιστώσεις που στρέφονται προς την πυροπροστασία αυξάνονται, το Πυροσβεστικό Σώμα απορροφά ελάχιστο ποσοστό από αυτές: Για το 2023 στο Πυροσβεστικό Σώμα θα καταλήξει μόλις το 0,5% των πιστώσεων του αρμόδιου υπουργείου, ενώ η ΓΓΠΠ θα απορροφήσει ένα πολύ γαλαντόμο 88% από αυτές! Καθώς όμως η ΓΓΠΠ δεν διαθέτει δυνάμεις στο πεδίο των καταστροφών, πού πηγαίνουν τελικά όλα αυτά τα χρήματα;

Η μείωση των πιστώσεων που κατευθύνονται προς το Πυροσβεστικό Σώμα είναι μια διαχρονική κατάσταση, που τηρήθηκε από όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ. Γίνεται όμως πιο ομιχλώδης μετά και την υπαγωγή του Πυροσβεστικού Σώματος στη ΓΓΠΠ και στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης. Με τις ρυθμίσεις που έφερε ο ν. 4662/2020 δημιουργήθηκαν πάμπολλες διοικητικές δομές στην Πολιτική Προστασία προς τις οποίες κατανέμονται πιστώσεις. Στην πράξη έχει προκύψει ένας δαιδαλώδης μηχανισμός, όπου βεβαίως κατευθύνονται χρήματα από τον δημόσιο προϋπολογισμό. Καθώς ο καπιταλισμός αντιλαμβάνεται τον ρόλο του κράτους ως αυτόν του διαιτητή που θέτει απλώς τους κανόνες του οικονομικού παιχνιδιού μέσα στο οποίο ανταγωνίζονται οι επιχειρήσεις για την απόσπαση μεγαλύτερου μεριδίου κερδών, ο μηχανισμός αυτός ουσιαστικά λειτουργεί ως ο «ρυθμιστής» του πλαισίου για τη διενέργεια επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και το μοίρασμα της «πίτας» από το δημόσιο χρήμα. Ως αποτέλεσμα, το Πυροσβεστικό Σώμα (όπως πριν από αυτό και ο τομέας της Υγείας) μετατρέπεται από πάροχο υπηρεσιών σε καταναλωτή: Ο κρατικός μηχανισμός βοήθειας προς τους πολίτες υπάρχει για να αγοράζει υπηρεσίες από ιδιωτικές επιχειρήσεις (αεροπυρόσβεση, σχεδιασμό, εκπαίδευση, συντήρηση κ.λπ.), τις οποίες μετά «προσφέρει» στην κοινωνία. Οπου όμως εμπλέκεται επιχειρηματική δραστηριότητα, ο κατεξοχήν στόχος είναι το κέρδος και όχι η προστασία του συνανθρώπου. Ετσι, το Πυροσβεστικό Σώμα, παρόλο που είναι ο καθ' ύλην αρμόδιος φορέας, σε πρακτικό επίπεδο δεν έχει τον κεντρικό έλεγχο στον σχεδιασμό των δαπανών, ούτε τον πρώτο λόγο στη λήψη αποφάσεων.

Τελικά, ποιος ευνοείται περισσότερο με την υφιστάμενη οργάνωση; Ο πολίτης σε μια στιγμή ανάγκης, ή ο «έμπορος» που πουλάει κάθε λογής υπηρεσίες και μέσα; Ο πυροσβέστης στα πεδία των συμβάντων αφήνει την ψυχή και τον ιδρώτα του και παρά τη διαχρονική αύξηση των δαπανών για την Πολιτική Προστασία βλέπει το εισόδημά του να μην του φτάνει για αξιοπρεπή διαβίωση και τον εξοπλισμό του να μην ανανεώνεται, την ίδια στιγμή που για την αεροπυρόσβεση δαπανώνται αδιανόητα ποσά για ενοικιάσεις ιδιωτικών μέσων. Οι υπηρετούντες σε μάχιμες υπηρεσίες νιώθουν καλά τι ταλαιπωρία συνεπάγονται π.χ. η καταστροφή κάποιου μέσου ατομικής προστασίας σε συμβάν και ο χρόνος που θα πρέπει να περιμένουν για την αντικατάστασή του...

Ολα αυτά αποδεικνύουν τις πραγματικές κυβερνητικές προτεραιότητες που εξυπηρετεί και ο φετινός προϋπολογισμός. Τίποτα θετικό δεν προδιαγράφεται για τους πυροσβέστες και τον λαό. Γι' αυτό, συμπόρευση τώρα με το ΚΚΕ, στον αγώνα και στις εκλογές, το μόνο κόμμα που στηρίζει σταθερά, στην πράξη και με όλους τους τρόπους, τα δικαιώματα των πυροσβεστών.

Ενας πυροσβέστης