Ραγδαίες εξελίξεις καταγράφονταν μέχρι αργά χτες το βράδυ στο κυβερνητικό στρατόπεδο στη Βρετανία, με μπαράζ παραιτήσεων κυβερνητικών στελεχών και αυξανόμενες πιέσεις από βουλευτές και στελέχη του Συντηρητικού Κόμματος προς τον πρωθυπουργό, Μπ. Τζόνσον, προκειμένου να παραιτηθεί.

Οι εξελίξεις αντανακλούν ευρύτερες διεργασίες στη βρετανική αστική τάξη, με φόντο τη μεγάλη ένταση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών παγκοσμίως αλλά και εντός του ευρωατλαντικού μπλοκ, την «απογείωση» του πληθωρισμού, που εντείνει και τη λαϊκή δυσαρέσκεια, τις προβλέψεις για σημάδια ύφεσης στη βρετανική καπιταλιστική οικονομία κ.λπ.

Εναν περίπου μήνα μετά την «πύρρειο νίκη» του Τζόνσον στην ψηφοφορία για την εσωκομματική πρόταση μομφής που κατατέθηκε εναντίον του (το 41% των Συντηρητικών βουλευτών είχαν ψηφίσει υπέρ της απομάκρυνσής του), οι δύο προχτεσινές παραιτήσεις των υπουργών Οικονομικών, Ρ. Σουνάκ, και Υγείας, Σ. Τζαβίντ, άνοιξαν τον «ασκό του Αιόλου».

Με αφορμή αυτήν τη φορά το λεγόμενο «σκάνδαλο Πίντσερ» (τον διορισμό του Συντηρητικού βουλευτή Κρις Πίντσερ σε κυβερνητική θέση από τον Τζόνσον, παρότι γνώριζε ότι υπάρχει παλιότερη έρευνα σε βάρος του για σεξουαλική παρενόχληση), μέχρι αργά χτες υπέβαλαν την παραίτησή τους τουλάχιστον 38 μέλη της κυβέρνησης, υπουργοί, υφυπουργοί και κυβερνητικοί βοηθοί.

Πληροφορίες του BBC και άλλων βρετανικών ΜΜΕ ανέφεραν ότι δύο γκρουπ υπουργών - το ένα υπέρ της παραίτησης Τζόνσον και το άλλο υπέρ της παραμονής του - πήγαν χτες το απόγευμα στην Ντάουνιγνκ Στριτ και είχαν συναντήσεις μαζί του. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, στο πρώτο γκρουπ περιλαμβάνονται κορυφαίοι υπουργοί, όπως οι Μ. Γκόουβ, Κ. Κουαρτένγκ, Πρ. Πατέλ και ο Ν. Ζαχάουι, που μόλις προχτές διορίστηκε υπουργός Οικονομικών στη θέση του Ρ. Σουνάκ.

Αρκετοί Συντηρητικοί βουλευτές απευθύνθηκαν στη λεγόμενη «Επιτροπή 1922» του κόμματος, ζητώντας να αλλάξει τους κανονισμούς της και να επιτρέψει μια δεύτερη ψηφοφορία πάνω σε πρόταση μομφής κατά του Τζόνσον (με τους ισχύοντες κανονισμούς απαιτείται να μεσολαβήσουν τουλάχιστον 12 μήνες). Η Επιτροπή από την πλευρά της γνωστοποίησε ότι θα εκλέξει νέο προεδρείο τη Δευτέρα, το οποίο θα εξετάσει αν πρέπει να αλλάξουν οι κανονισμοί.

Χαρακτηριστικές των ενδοαστικών διεργασιών ήταν και οι χτεσινές παρεμβάσεις μεγάλων βρετανικών εφημερίδων, π.χ. οι «Times» έκαναν λόγο για «Game over», χαρακτήρισαν λάθος την «προσκόλληση» του Τζόνσον στην πρωθυπουργία και σχολίασαν: «Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα ο κ. Τζόνσον, ο οποίος απέτυχε να εξασφαλίσει την υποστήριξη 148 βουλευτών σε ψήφο εμπιστοσύνης τον περασμένο μήνα, να μπορέσει να ανακτήσει την εξουσία του και να παρέχει την αποτελεσματική ηγεσία που χρειάζεται η χώρα σε μια περίοδο οξείας εθνικής κρίσης. Κάθε μέρα που μένει βαθαίνει την αίσθηση του χάους. Για το καλό της χώρας, να φύγει».

Ο ίδιος ο Τζόνσον, πάντως, μιλώντας χτες στο κοινοβούλιο, απέκλεισε την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, ενώ, σύμφωνα με ρεπορτάζ του ITV, αργά το βράδυ στην Ντάουνινγκ Στριτ επανέλαβε στους υπουργούς ότι δεν πρόκειται να παραιτηθεί, γιατί η επιλογή είναι ένα καλοκαίρι εστιασμένο στην οικονομική ανάπτυξη ή το χάος μιας μάχης για την ηγεσία του κόμματος, που θα ακολουθηθεί από μεγάλη πίεση για εκλογές.

Ο ηγέτης των Εργατικών, Κ. Στάρμερ, τάχθηκε υπέρ της διενέργειας πρόωρων εκλογών, με τα γνωστά συνθήματα για «μια νέα αρχή για τη Βρετανία».

Διεργασίες «τρέχουν» παράλληλα και στο αστικό πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας. Χτες ο Ιταλός πρωθυπουργός Μ. Ντράγκι συναντήθηκε με τον πρόεδρο του «Κινήματος των Πέντε Αστέρων» (M5S), Τζ. Κόντε, το κόμμα του οποίου είναι βασικός κυβερνητικός εταίρος στην κυβέρνηση «εθνικής ενότητας».

Αντικείμενο της συνάντησης ήταν οι όροι για τη συνέχιση της συμμετοχής του M5S στην κυβέρνηση Ντράγκι, με φόντο τις διαφωνίες που έχουν ανακύψει για κομβικά ζητήματα - όπως ο βαθμός και ο τρόπος εμπλοκής στη σύγκρουση στην Ουκρανία - αλλά και τις εξελίξεις που πυροδότησαν η αποχώρηση του Ιταλού ΥΠΕΞ Λ. Ντι Μάιο από το M5S και οι αναφορές ότι ο Ντράγκι ζήτησε από τον ιδρυτή του M5S, Μπ. Γκρίλο, να αποπέμψει τον Κόντε από την αρχηγία του κόμματος.

Μετά τη χτεσινή συνομιλία, ο Κόντε δήλωσε ότι το M5S «επιθυμεί να συνεχίσει να μοιράζεται την ευθύνη της διακυβέρνησης, όπως κάναμε μέχρι τώρα, με έναν σταθερό και εποικοδομητικό τρόπο, αλλά θέλουμε μεγάλες αλλαγές».

Σύμφωνα με το πρακτορείο «Reuters», το έγγραφο με τους όρους του M5S που παρέδωσε ο Κόντε στον Ντράγκι αναφέρει ότι το κόμμα του επιθυμεί μεγαλύτερη έμφαση στις «πράσινες» πολιτικές και στα μέτρα «μείωσης της ανισότητας» (θέσπιση κατώτατου μισθού, περικοπή στη χρήση προσωρινών συμβάσεων εργασίας, συνέχιση επιδομάτων για την ακραία φτώχεια κ.ά.).

Τα παραπάνω παρουσιάζονται ως «φιλολαϊκή» ατζέντα του M5S (με φόντο τη μεγάλη δημοσκοπική πτώση του), ενώ στο ίδιο κείμενο απουσιάζουν αναφορές σε σημαντικότερες διαφωνίες, όπως για την παραπέρα αποστολή όπλων στην Ουκρανία.