Το φρενάρισμα του αυτοκινήτου ήταν απότομο. «Τι έγινε;», ρωτάμε, βλέποντας όλα τα αυτοκίνητα να κάνουν αναστροφή και να προτιμούν τα χωράφια από το δρόμο. «Βράδυ, ομίχλη πολλή, ισραηλινό τανκ πυροβολεί χωρίς ερωτήσεις», μας εξηγεί σε σπασμένα αγγλικά ο οδηγός.

Τα ισραηλινά τανκς έχουν στήσει οδοφράγματα μέσα στην πόλη. Μερικά είναι σταθερά, άλλα μετακινούμενα. Το πρωί «είναι η ώρα των Παλαιστινίων», λέει ο Ιμπραχίμ. Με υπομονή που σπάει κόκαλα, καταφέρνουν να περάσουν από τον ισραηλινό έλεγχο. Το βράδυ, όμως, «είναι η ώρα του ισραηλινού στρατού». Επικαλούμενος την ελλιπή ορατότητα, έχει εντολή να πυροβολεί ό,τι κινείται προς το μέρος του.

Ραμάλα, 15 Φλεβάρη, βράδυ. Ερημοι, ημικατεστραμμένοι δρόμοι, απόλυτη ησυχία, πυκνή ομίχλη. Η πρώτη επαφή μας με την καθημερινότητα της πρωτεύουσας των Αυτονόμων. Και η αλήθεια είναι ότι δεν ήταν ολοκληρωμένη, γιατί η είσοδός μας σ' αυτήν από την Ιερουσαλήμ έγινε σχετικά εύκολα. Σημείο ελέγχου Καλάντια. Λόγω των ξένων διαβατηρίων μας και της συγκυρίας, το ισραηλινό φυλάκιο ήταν ανοιχτό και εμείς δε χρειαστήκαμε περισσότερο από μισή ώρα για να διατρέξουμε αυτήν την απόσταση των δέκα λεπτών.

Σε αντίθεση, βέβαια, με τους Παλαιστίνιους. Τους βλέπαμε να εγκαταλείπουν τα αυτοκίνητά τους στο πρώτο φυλάκιο, να περνούν πεζή από ειδικά διαμορφωμένους καγκελόφραχτους διαδρόμους στο πλάι του δρόμου υπό το βλέμμα υπερυψωμένων φυλακίων, να υπόκεινται σε νέο έλεγχο, να συνεχίζουν πεζή και στη συνέχεια να επιβιβάζονται σε άλλο αυτοκίνητο.

«Συνήθως γι' αυτήν την απόσταση ένας Παλαιστίνιος χρειάζεται καθημερινά περισσότερες από 3 ώρες και δύο με τρία διαφορετικά αυτοκίνητα. Αυτό γίνεται και σε όλα τα υπόλοιπα σημεία ελέγχου στην περίμετρο της πόλης», μας εξηγεί ο Ράεντ. Φυσικά, όταν δεν υπάρχει αποκλεισμός, οπότε κλείνουν τα πάντα. Η μετακίνηση είναι αδύνατη, όχι μόνο προς την Ιερουσαλήμ, αλλά και από και προς τα δεκάδες χωριά που περιστοιχίζουν την πόλη.

Το επόμενο πρωί, η πόλη ζωντανεύει. Στο κέντρο της υπάρχει κυκλοφοριακό έμφραγμα. Χιλιάδες Παλαιστίνιοι πηγαίνουν στις δουλιές τους, για ψώνια, τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο. Η αποφυγή των ισραηλινών μπλόκων εντάσσεται σ' αυτήν τη «φυσιολογική» κίνηση: Απλώς, κάνεις έναν κύκλο. Σε διάφορα σημεία, τα ίχνη της ισραηλινής εισβολής είναι εμφανή: Σπίτια κατεστραμμένα, χωράφια σημαδεμένα από τις ερπύστριες, κτίρια έρημα.

«Βγάζουμε το κεντρικό δελτίο ειδήσεών μας, εδώ, στην ύπαιθρο. Και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Υποτίθεται ότι το κτίριο ανατινάχτηκε, επειδή μεταδίδαμε εχθρικές στο Ισραήλ ειδήσεις. Η αλήθεια είναι ότι μεταδίδαμε την αλήθεια της κατοχής». Είναι ο διευθυντής της Παλαιστινιακής Ραδιοτηλεόρασης, και μας «ξεναγεί» σε ό,τι απέμεινε από τις εγκαταστάσεις της στο κέντρο της Ραμάλα, που ανατινάχτηκαν πριν από ένα μήνα, περίπου, από τον ισραηλινό στρατό. Η οσμή του δυναμίτη είναι εξαιρετικά έντονη. Οσο για την καταστροφή; Ολοκληρωτική. Τίποτε δε θυμίζει σταθμό. Κι όμως, συνεχίζουν να εκπέμπουν. Από το ύπαιθρο.

Η εικόνα ολοκληρώνεται, όταν δύο ισραηλινά τανκς περνούν μπροστά από το ξενοδοχείο μας, νωρίς το απόγευμα, αλλάζοντας βάρδια. Κανείς δε δείχνει ενδιαφέρον, εκτός από εμάς. Γιατί, άλλωστε; Είναι συνήθης εικόνα. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, οι Ισραηλινοί στρατιώτες αποχώρησαν από το συγκεκριμένο ξενοδοχείο.

«Η Ραμάλα αποκαλείται Νύφη της Παλαιστίνης. Οχι τυχαία. Η καταγεγραμμένη ιστορία της ξεκινά από το 1550. Ηταν και είναι σημαντικό εμπορικό, επιχειρησιακό και διοικητικό κέντρο, δίπλα στην Ιερή Πόλη, φιλοξενώντας πολλά υπουργεία και υπηρεσίες της Π. Αρχής». Ο δήμαρχος, Αγιούμπ Ραμπά, μας υποδέχεται στο δημαρχείο μαζί με εκπροσώπους των κοινωνικών φορέων. Μας μιλά για τα έργα που έγιναν από την ημέρα της αυτονόμησης μέχρι σήμερα. Τα περισσότερα έχουν καταστραφεί από τις ισραηλινές εισβολές. Δρόμοι, πεζοδρόμια, πλατείες, υδροδότηση, αποχέτευση, αθλητικές εγκαταστάσεις, πολιτιστικά κέντρα, θέατρα, χώροι διασκέδασης.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η πόλη δεν είχε τίποτε να ζηλέψει από κάποιο άλλο μέρος και αποτελούσε σημαντικό τουριστικό θέρετρο. Οχι πια. Τα περισσότερα από αυτά έχουν καταστραφεί. «Και η Ραμάλα είναι σε προνομιακή θέση, σε σύγκριση με όλες τις άλλες παλαιστινιακές πόλεις της Δ. Οχθης», σημειώνει ο δήμαρχος.

Οι επικεφαλής των Επιτροπών Υγείας, Παιδείας, Εργασίας, μας δίνουν ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία. «Στη Δ. Οχθη, υπάρχουν 48 νοσοκομεία, αλλά το μοναδικό χειρουργικό είναι στη Ραμάλα. Πολλοί ασθενείς δεν καταφέρνουν ποτέ να τα προσεγγίσουν λόγω των αποκλεισμών. Τα νοσοκομειακά στοιχεία, μόνο, μιλούν για 6.350 τραυματίες στη Δ. Οχθη, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Το 32% είναι κάτω των 17 χρόνων, το 22,6% δέχτηκε αληθινές σφαίρες, το 2,2% εκρηκτικές. Το 40,4% πυροβολήθηκε στο κεφάλι, το 3,7% στο στήθος, συνολικά το 65% στο πάνω μέρος του σώματος. Δεκάδες σχολεία δε λειτουργούν, είτε γιατί έχουν καταληφθεί από το στρατό, είτε γιατί βρίσκονται σε περιοχές που έχουν μετατραπεί σε πεδία μαχών, είτε γιατί δεν μπορούν να τα προσεγγίσουν οι αποκλεισμένοι μαθητές και δάσκαλοι. Χρησιμοποιούμε ακόμη και εθελοντές, για να διδάσκουν κατ' οίκον τα παιδιά που έχουν μείνει ανάπηρα ή δεν μπορούν να πάνε σχολείο. Η ανεργία έφθασε το 50%, 12.000 εργαζόμενοι έχουν συλληφθεί από τον ισραηλινό στρατό, 3.000 πλήρωσαν πρόστιμο, επειδή εργάζονταν παρανόμως στο Ισραήλ, 2.000 κακοποιήθηκαν στα φυλάκια, προσπαθώντας να προσεγγίσουν τις εργασίες τους».

«Το μέσο ετήσιο ισραηλινό εισόδημα είναι 18.000 δολάρια έναντι, μάξιμουμ, 1.400 του παλαιστινιακού. Το 65% του πληθυσμού ζει με λιγότερα από 1,5 δολάριο την ημέρα. Ενας έποικος δικαιούται 1.450 κ.μ. νερό ετησίως, ένας Παλαιστίνιος μόλις 50. Η Δ. Οχθη έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα υπόγειων νερών σε όλη την περιοχή της Μ. Ανατολής. Γι' αυτό έχει τους περισσότερους εποικισμούς στα ψηλότερα σημεία της. Το νερό αντλείται και μεταφέρεται στο Ισραήλ, ενώ εμείς διψάμε. Οι αριθμοί από μόνοι τους δεν έχουν αξία. Απλώς, είναι ο συντομότερος τρόπος να καταλάβετε πώς ζούμε», καταλήγουν.

Μετά από μία ώρα υπομονής στο φυλάκιο και με προνόμιο το ξένο διαβατήριο, το πρωί της 17ης Φλεβάρη αφήνουμε πίσω μας τη Νύφη της Παλαιστίνης. «Πριν τη δεύτερη Ιντιφάντα, ζούσαμε σε αυτόνομα νησιά μέσα σε ισραηλινή θάλασσα, χωρίς δικαίωμα μετακίνησης από το ένα στο άλλο, χωρίς άδεια. Τώρα, με τις ισραηλινές εισβολές, τα νησιά έγιναν νησίδες - κελιά, από τη μια συνοικία στην άλλη, ακόμη και μέσα στις αυτόνομες πόλεις. Ξέρεις, όμως, τι εκνευρίζει περισσότερο τον ισραηλινό στρατό; Το ότι επιμένουμε να ζούμε την καθημερινότητά μας: Περιμένουμε υπομονετικά στα φυλάκια, περνούμε πεζή ακόμη και μέσα από χωράφια, θα προσπαθήσουμε κάθε μέρα να πάμε στις δουλιές μας και οι μαθητές στα σχολεία τους. Ακόμη και αν μας αποκλείσουν, θα βρούμε κάποιο δύσβατο μονοπάτι για να φέρουμε ένα κομμάτι ψωμί. Δεν πρόκειται ποτέ να τους κάνουμε τη χάρη να μπούμε σε ρυθμό κατοχής. Οχι. Θα ζούμε κανονικά μέχρι να έχουμε το αυτονόητο: Μια βιώσιμη ανεξάρτητη πατρίδα».