Ανολοκλήρωτη, λόγω γραφειοκρατικών προβλημάτων που καθυστερούν τη μεταφορά των αντικειμένων της ιταλικής συμμετοχής και με συζήτηση με «σκηνοθετικές» απόψεις στο στήσιμό της, εγκαινιάστηκε χτες στο Βερολίνο, στο Μέγαρο Μάρτιν Γκρόμπιους, η έκθεση «Ελληνικός Κλασικός Πολιτισμός: Ιδέα ή πραγματικότητα», από τους υπουργούς Πολιτισμού της Ελλάδας και της Γερμανίας, Ε. Βενιζέλο και Τζ. Ρούμελιν.

Λίγο πριν την ξενάγηση των Ελλήνων δημοσιογράφων στην έκθεση, από το διευθυντή του Παραρτήματος Βερολίνου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, Ευθύμη Οικονόμου, ο διευθυντής της Υπηρεσίας Συλλογής Αρχαιοτήτων, Β. Χαϊλμάγιερ, χαρακτήρισε την έκθεση μεγάλο πρόβλημα λόγω των τρίχρονων συνομιλιών μεταξύ γερμανικής πλευράς και ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για το τι θα εκτεθεί, αλλά συμπλήρωσε ότι επιτέλους βρήκαμε μερικά πράγματα που να μπορούν να ταξιδέψουν». Το «μερικά» παραπέμπει σε 180 αντικείμενα, από 13 μουσεία της Ελλάδας σε σύνολο 800 αντικειμένων από δεκάδες μουσεία πολλών χωρών. Το κόστος της έκθεσης είναι περίπου 4 εκατομμύρια ευρώ και οι διοργανωτές - δηλαδή τα κρατικά μουσεία Βερολίνου και το Πρωσικό Πολιτιστικό Ιδρυμα - υπολογίζουν πως θα την επισκεφθούν, έως τη λήξη της (2/6/2002) πάνω από 100.000 άνθρωποι, σχεδόν διπλάσιοι από το μέσο όρο των επισκεπτών άλλων μεγάλων εκθέσεων στην πόλη. Ο ογκώδης κατάλογος της έκθεσης χρηματοδοτήθηκε από το Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού.

Αν και όπως σημειώσαμε, η έκθεση βρίσκεται ακόμη στο στάδιο του στησίματος, ωστόσο τα μέσα που χρησιμοποιούνται για να αναδειχτεί ο σκοπός της - δηλαδή η απόδοση και ανάπτυξη της αρχαίας Ελλάδας καθώς και η πρόσληψή της από διάφορες εποχές (από το Μεσαίωνα έως και τη χρήση κλασικιστικών προτύπων από τους τους Ναζί) - είναι, αισθητικά και ιδεολογικά άνισα. Η είσοδος στην έκθεση γίνεται από ένα αίθριο (ο αρχιτέκτονας που την επιμελήθηκε, είναι ο Καρλ Ερνστ Χέρμαν), το οποίο υποτίθεται ότι παραπέμπει στην ατμόσφαιρα της αρχαίας αγοράς, με αρκετά αφαιρετικό τρόπο είναι η αλήθεια. Στο κέντρο του αίθριου βρίσκεται ένα αντίγραφο, σε αφύσικο μέγεθος, της στήλης της Νίκης της Ολυμπίας, πάνω και γύρω από το οποίο «πετούν» τέσσερα τεράστια ομοιώματα αετών, τα οποία, σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα, παραπέμπουν σε μια από τις ζωομορφικές μεταμορφώσεις του Δία.

Ανάλογη παρέμβαση, με μάλλον μεγαλύτερη επιτυχία, έγινε στην ενότητα «Πόλη και ύπαιθρος», όπου τα εκθέματα βρίσκονται εν μέσω μιας «θάλασσας» σιτηρών. Στο τέλος της έκθεσης, ο επισκέπτης παρακολουθεί και ένα φιλμ της σκηνοθέτιδας των ναζί, Λένι Ρίφενσταλ, για τον τρόπο που ο φασισμός χρησιμοποίησε την αρχαία Ελλάδα, με το γνωστό παραμορφωτικό αποτέλεσμα.

Τέλος να σημειωθεί, ότι η έκθεση δεν είναι εύκολο να μεταφερθεί στην Ελλάδα, παρά το ότι το ΥΠΠΟ έχει βρει χώρο στην Εθνική Πινακοθήκη. Ο Β. Χαϊλμάγιερ είπε πως οι ενδιαφερόμενοι για τη μεταφορά της έκθεσης, πρέπει να απευθυνθούν οι ίδιοι στους φορείς που συμμετέχουν, δηλαδή στα πάνω από 100 μουσεία.

Πάντως οι Γερμανοί έδωσαν συγχαρητήρια στους Ελληνες, οι οποίοι και μετέφεραν και τοποθέτησαν τα εκθέματα αυτά από τα μαντεία μας στην έκθεση, ενώ οι Ιταλοί ακόμα στέλνουν. Αραγε, ποια θα ήταν η αντίδραση των Γερμανών αν καθυστερούσαμε εμείς; Διόλου ρητορικό το ερώτημα...